Dũng Đỗ
Writer
Bộ vi xử lý Arrow Lake mới của Intel bị phát hiện làm giảm đáng kể tốc độ của các ổ SSD PCIe 5.0 cao cấp, một vấn đề được cho là xuất phát từ chính thiết kế chiplet phức tạp, khiến dòng chip này càng mất điểm trong mắt người dùng.
Khi "nhanh nhất" gặp "mới nhất" và cái kết không mong muốn
Intel dường như đang đối mặt với những thách thức không nhỏ khi các sản phẩm mới liên tục bộc lộ những vấn đề về hiệu năng. Mới đây nhất, dòng vi xử lý Arrow Lake – thuộc Core Ultra Series 2 vừa được giới thiệu vào ngày 24 tháng 10 năm 2024 – đã bị phát hiện gây ra một hiện tượng khó hiểu: làm giảm tốc độ của các ổ cứng SSD PCIe 5.0, vốn là loại ổ lưu trữ nhanh nhất trên thị trường hiện nay.
Arrow Lake đánh dấu một bước chuyển lớn của Intel sang kiến trúc dạng tile (chiplet), thay thế cho thiết kế đơn khối (monolithic) truyền thống. Tuy nhiên, sự thay đổi mang tính kiến trúc này dường như đang mang lại nhiều rắc rối hơn là lợi ích trước mắt. Cộng đồng reviewer công nghệ và người dùng chuyên sâu liên tục chỉ ra các lỗi ảnh hưởng đến hiệu suất tổng thể của dòng chip này, và giờ đây là cả vấn đề với tốc độ truy xuất dữ liệu của các ổ SSD cao cấp.
Bằng chứng từ các thử nghiệm thực tế
Trang công nghệ chuyên về lưu trữ, The SSD Review, đã là người đầu tiên phát hiện ra vấn đề này trong quá trình thử nghiệm các ổ SSD PCIe 5.0 hàng đầu như Samsung 9100 Pro và Micron 4600. Theo thông số kỹ thuật từ nhà sản xuất, các ổ SSD này có thể đạt tốc độ đọc/ghi lên tới 14GB/giây.
Khi được kết nối với bo mạch chủ Z790 sử dụng thế hệ vi xử lý Raptor Lake trước đó, tốc độ đo được thậm chí còn vượt trội hơn mong đợi, đạt mức 14.3GB/giây. Tuy nhiên, một kịch bản hoàn toàn khác đã xảy ra khi các ổ SSD tương tự được chuyển sang hệ thống sử dụng chip Arrow Lake và bo mạch chủ Z890 mới hơn: tốc độ tối đa chỉ còn 12.3GB/giây, một sự sụt giảm đáng kể.
Để xác minh thêm, nhóm thử nghiệm đã sử dụng thêm card mở rộng PCIe (cụ thể là Asus Hyper M.2). Kết quả cho thấy hiện tượng giảm hiệu suất chủ yếu xảy ra khi ổ SSD được gắn và chạy trên các lane PCIe kết nối trực tiếp với CPU Arrow Lake. Mặc dù các bài kiểm tra tốc độ tuần tự trên card mở rộng cho kết quả tốt hơn đôi chút, hiệu suất truy xuất ngẫu nhiên (random access) vẫn thấp hơn một cách rõ rệt so với khi sử dụng nền tảng Raptor Lake.
Xác nhận từ các nhà sản xuất và lời giải thích từ Intel
Vấn đề này không chỉ giới hạn ở một vài thương hiệu bo mạch chủ cụ thể. Cả Asus và ASRock, hai tên tuổi lớn trong ngành sản xuất bo mạch chủ, đều đã xác nhận hiện tượng này và có thể tái hiện được trong các phòng thí nghiệm của họ. Hai hãng cũng đưa ra lý giải ban đầu về nguyên nhân: thiết kế chiplet của Arrow Lake khiến đường truyền dữ liệu từ các lane PCIe Gen5 (đặc biệt là từ lane 21 đến 24, những lane thường dành cho SSD NVMe tốc độ cao) có độ trễ (latency) cao hơn. Điều này là do dữ liệu phải di chuyển qua một tile I/O riêng biệt, với khoảng cách vật lý lớn hơn bên trong nội bộ con chip so với thiết kế đơn khối.
Sau đó, Intel cũng đã chính thức xác nhận phát hiện này. Theo hãng, các lane PCIe từ 21 đến 24 trên chip Arrow Lake có thể gặp phải độ trễ cao hơn so với các lane từ 1 đến 16 (thường dùng cho card đồ họa) do đường truyền dữ liệu die-to-die (giữa các tile) dài hơn trong thiết kế chiplet mới.
Mặc dù trước đó Intel đã tung ra một số bản cập nhật firmware nhằm cải thiện hiệu năng chơi game cho dòng Core Ultra, nhưng đối với lỗi liên quan đến băng thông PCIe và độ trễ do kiến trúc phần cứng, việc khắc phục hoàn toàn bằng các giải pháp phần mềm gần như là bất khả thi nếu không có những điều chỉnh lớn về mặt thiết kế vật lý của con chip.
Arrow Lake "mất điểm" và cơ hội cho đối thủ
Thực tế đáng buồn này khiến dòng chip Arrow Lake càng "mất điểm" nghiêm trọng trong mắt người dùng và giới công nghệ. Vốn đã phải nhận những lời chê bai về hiệu suất xử lý tổng thể không vượt trội, thậm chí kém hơn so với thế hệ Raptor Lake tiền nhiệm trong một số tác vụ, nay Arrow Lake lại thêm một điểm trừ lớn về tốc độ lưu trữ – một yếu tố ngày càng quan trọng đối với các hệ thống máy tính cao cấp, đặc biệt là máy trạm và PC gaming.
Trong khi đó, đối thủ AMD dường như đang hưởng lợi rõ rệt từ những "vấp váp" của Intel. Các dòng vi xử lý như Ryzen 9800X3D của AMD không chỉ mang lại hiệu năng mạnh mẽ mà còn không gặp phải những lỗi vặt tương tự, giúp doanh số của hãng này tăng vọt trong thời gian qua. Vấn đề với SSD PCIe 5.0 chắc chắn sẽ là một đòn giáng mạnh vào nỗ lực lấy lại vị thế của Intel trên thị trường CPU hiệu năng cao.
Khi "nhanh nhất" gặp "mới nhất" và cái kết không mong muốn
Intel dường như đang đối mặt với những thách thức không nhỏ khi các sản phẩm mới liên tục bộc lộ những vấn đề về hiệu năng. Mới đây nhất, dòng vi xử lý Arrow Lake – thuộc Core Ultra Series 2 vừa được giới thiệu vào ngày 24 tháng 10 năm 2024 – đã bị phát hiện gây ra một hiện tượng khó hiểu: làm giảm tốc độ của các ổ cứng SSD PCIe 5.0, vốn là loại ổ lưu trữ nhanh nhất trên thị trường hiện nay.
Arrow Lake đánh dấu một bước chuyển lớn của Intel sang kiến trúc dạng tile (chiplet), thay thế cho thiết kế đơn khối (monolithic) truyền thống. Tuy nhiên, sự thay đổi mang tính kiến trúc này dường như đang mang lại nhiều rắc rối hơn là lợi ích trước mắt. Cộng đồng reviewer công nghệ và người dùng chuyên sâu liên tục chỉ ra các lỗi ảnh hưởng đến hiệu suất tổng thể của dòng chip này, và giờ đây là cả vấn đề với tốc độ truy xuất dữ liệu của các ổ SSD cao cấp.
Bằng chứng từ các thử nghiệm thực tế
Trang công nghệ chuyên về lưu trữ, The SSD Review, đã là người đầu tiên phát hiện ra vấn đề này trong quá trình thử nghiệm các ổ SSD PCIe 5.0 hàng đầu như Samsung 9100 Pro và Micron 4600. Theo thông số kỹ thuật từ nhà sản xuất, các ổ SSD này có thể đạt tốc độ đọc/ghi lên tới 14GB/giây.
Khi được kết nối với bo mạch chủ Z790 sử dụng thế hệ vi xử lý Raptor Lake trước đó, tốc độ đo được thậm chí còn vượt trội hơn mong đợi, đạt mức 14.3GB/giây. Tuy nhiên, một kịch bản hoàn toàn khác đã xảy ra khi các ổ SSD tương tự được chuyển sang hệ thống sử dụng chip Arrow Lake và bo mạch chủ Z890 mới hơn: tốc độ tối đa chỉ còn 12.3GB/giây, một sự sụt giảm đáng kể.
Để xác minh thêm, nhóm thử nghiệm đã sử dụng thêm card mở rộng PCIe (cụ thể là Asus Hyper M.2). Kết quả cho thấy hiện tượng giảm hiệu suất chủ yếu xảy ra khi ổ SSD được gắn và chạy trên các lane PCIe kết nối trực tiếp với CPU Arrow Lake. Mặc dù các bài kiểm tra tốc độ tuần tự trên card mở rộng cho kết quả tốt hơn đôi chút, hiệu suất truy xuất ngẫu nhiên (random access) vẫn thấp hơn một cách rõ rệt so với khi sử dụng nền tảng Raptor Lake.
Xác nhận từ các nhà sản xuất và lời giải thích từ Intel
Vấn đề này không chỉ giới hạn ở một vài thương hiệu bo mạch chủ cụ thể. Cả Asus và ASRock, hai tên tuổi lớn trong ngành sản xuất bo mạch chủ, đều đã xác nhận hiện tượng này và có thể tái hiện được trong các phòng thí nghiệm của họ. Hai hãng cũng đưa ra lý giải ban đầu về nguyên nhân: thiết kế chiplet của Arrow Lake khiến đường truyền dữ liệu từ các lane PCIe Gen5 (đặc biệt là từ lane 21 đến 24, những lane thường dành cho SSD NVMe tốc độ cao) có độ trễ (latency) cao hơn. Điều này là do dữ liệu phải di chuyển qua một tile I/O riêng biệt, với khoảng cách vật lý lớn hơn bên trong nội bộ con chip so với thiết kế đơn khối.
Sau đó, Intel cũng đã chính thức xác nhận phát hiện này. Theo hãng, các lane PCIe từ 21 đến 24 trên chip Arrow Lake có thể gặp phải độ trễ cao hơn so với các lane từ 1 đến 16 (thường dùng cho card đồ họa) do đường truyền dữ liệu die-to-die (giữa các tile) dài hơn trong thiết kế chiplet mới.
Mặc dù trước đó Intel đã tung ra một số bản cập nhật firmware nhằm cải thiện hiệu năng chơi game cho dòng Core Ultra, nhưng đối với lỗi liên quan đến băng thông PCIe và độ trễ do kiến trúc phần cứng, việc khắc phục hoàn toàn bằng các giải pháp phần mềm gần như là bất khả thi nếu không có những điều chỉnh lớn về mặt thiết kế vật lý của con chip.
Arrow Lake "mất điểm" và cơ hội cho đối thủ
Thực tế đáng buồn này khiến dòng chip Arrow Lake càng "mất điểm" nghiêm trọng trong mắt người dùng và giới công nghệ. Vốn đã phải nhận những lời chê bai về hiệu suất xử lý tổng thể không vượt trội, thậm chí kém hơn so với thế hệ Raptor Lake tiền nhiệm trong một số tác vụ, nay Arrow Lake lại thêm một điểm trừ lớn về tốc độ lưu trữ – một yếu tố ngày càng quan trọng đối với các hệ thống máy tính cao cấp, đặc biệt là máy trạm và PC gaming.
Trong khi đó, đối thủ AMD dường như đang hưởng lợi rõ rệt từ những "vấp váp" của Intel. Các dòng vi xử lý như Ryzen 9800X3D của AMD không chỉ mang lại hiệu năng mạnh mẽ mà còn không gặp phải những lỗi vặt tương tự, giúp doanh số của hãng này tăng vọt trong thời gian qua. Vấn đề với SSD PCIe 5.0 chắc chắn sẽ là một đòn giáng mạnh vào nỗ lực lấy lại vị thế của Intel trên thị trường CPU hiệu năng cao.
