Nhung Phan
Intern Writer
Vũ trụ hơn 13 tỷ năm tuổi vừa gửi một thông điệp mới. Liệu ánh sáng đầu tiên của vũ trụ có đang tiết lộ những bí mật mà trước giờ chúng ta chưa từng thấy? Câu trả lời nằm ở dưới bài viết này.
Gần 14 tỷ năm trước, vũ trụ bừng sáng với một làn sóng ánh sáng đầu tiên. Thứ ánh sáng này vẫn còn đó, nhưng cực kỳ yếu và chỉ có thể “nghe thấy” bằng những thiết bị tinh vi nhất. Giờ đây, Kính viễn vọng Nam Cực, một trạm quan sát đặt ở vùng đất lạnh giá và khô nhất hành tinh, vừa thu được dữ liệu chính xác chưa từng có về ánh sáng đó.
Các nhà khoa học gọi nó là nền vi sóng vũ trụ, thứ ánh sáng còn sót lại từ thời điểm ngay sau Vụ nổ lớn. Dữ liệu mới từ kính viễn vọng SPT-3G không chỉ rõ nét hơn tất cả phép đo trước đây mà còn đang thay đổi cách chúng ta hiểu về nguồn gốc và sự giãn nở của vũ trụ.
Từ dữ liệu này, các nhà khoa học có thể kiểm tra lại mô hình Lambda-CDM, mô hình chuẩn hiện tại để giải thích sự hình thành vũ trụ. Đồng thời, nó giúp làm rõ một tranh cãi kéo dài: tốc độ giãn nở của vũ trụ (còn gọi là “sức căng Hubble”) có thực sự đúng như chúng ta vẫn nghĩ?
Kết quả sơ bộ cho thấy, dữ liệu mới từ SPT-3G xác nhận mức giãn nở này ở độ tin cậy rất cao, đồng thời phát hiện một số điểm bất thường khi so sánh với các khảo sát thiên hà quy mô lớn.
Lợi thế lớn của thiết bị trên mặt đất là khả năng sửa chữa trực tiếp khi có sự cố, điều không thể làm được với thiết bị trong không gian. Và quan trọng hơn, những dữ liệu mới này được xem là gần như độc lập hoàn toàn với Planck, tạo ra một kiểm chứng khoa học rất mạnh mẽ.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng: những gì chúng ta thấy hiện nay mới chỉ là phần nổi của tảng băng. Hơn ba phần tư dữ liệu từ SPT-3G vẫn chưa được công bố, hứa hẹn sẽ còn nhiều điều đáng kinh ngạc phía trước.
Nếu vũ trụ thực sự đang giãn nở nhanh hơn chúng ta nghĩ, điều đó sẽ thay đổi toàn bộ cách chúng ta hiểu về tương lai của mọi thứ. Bạn nghĩ điều gì đang chờ ở phía cuối của sự giãn nở đó?
phys.org
Nguồn bài viết: https://phys.org/news/2025-06-latest-south-pole-telescope-era.html
Gần 14 tỷ năm trước, vũ trụ bừng sáng với một làn sóng ánh sáng đầu tiên. Thứ ánh sáng này vẫn còn đó, nhưng cực kỳ yếu và chỉ có thể “nghe thấy” bằng những thiết bị tinh vi nhất. Giờ đây, Kính viễn vọng Nam Cực, một trạm quan sát đặt ở vùng đất lạnh giá và khô nhất hành tinh, vừa thu được dữ liệu chính xác chưa từng có về ánh sáng đó.
Các nhà khoa học gọi nó là nền vi sóng vũ trụ, thứ ánh sáng còn sót lại từ thời điểm ngay sau Vụ nổ lớn. Dữ liệu mới từ kính viễn vọng SPT-3G không chỉ rõ nét hơn tất cả phép đo trước đây mà còn đang thay đổi cách chúng ta hiểu về nguồn gốc và sự giãn nở của vũ trụ.
Chụp lại tiếng vọng từ thời sơ khai
SPT-3G là thế hệ máy ảnh mới nhất của Kính viễn vọng Nam Cực. Với năng lực vượt trội, nó đã dành hai năm (2019–2020) để quan sát bầu trời với độ nhạy cực cao. Kết quả là một bức bản đồ chi tiết của nền vi sóng vũ trụ, bao phủ khoảng 1/25 bầu trời. Đó là một vùng rất nhỏ, nhưng lại giàu thông tin.
Kết quả sơ bộ cho thấy, dữ liệu mới từ SPT-3G xác nhận mức giãn nở này ở độ tin cậy rất cao, đồng thời phát hiện một số điểm bất thường khi so sánh với các khảo sát thiên hà quy mô lớn.
Đoán mò là không đủ, phải có dữ liệu độc lập
Cho tới nay, tiêu chuẩn vàng để đo nền vi sóng vũ trụ là từ vệ tinh Planck, một sứ mệnh không gian đã kết thúc hơn 10 năm trước. Ưu điểm của Planck là không bị ảnh hưởng bởi bầu khí quyển. Nhưng giờ đây, với những tiến bộ trong công nghệ máy dò và thiết kế, các kính viễn vọng mặt đất như SPT-3G ở Nam Cực và Atacama ở Chile đang bắt kịp, thậm chí đặt ra một chuẩn mực mới.Lợi thế lớn của thiết bị trên mặt đất là khả năng sửa chữa trực tiếp khi có sự cố, điều không thể làm được với thiết bị trong không gian. Và quan trọng hơn, những dữ liệu mới này được xem là gần như độc lập hoàn toàn với Planck, tạo ra một kiểm chứng khoa học rất mạnh mẽ.
Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng: những gì chúng ta thấy hiện nay mới chỉ là phần nổi của tảng băng. Hơn ba phần tư dữ liệu từ SPT-3G vẫn chưa được công bố, hứa hẹn sẽ còn nhiều điều đáng kinh ngạc phía trước.
Nếu vũ trụ thực sự đang giãn nở nhanh hơn chúng ta nghĩ, điều đó sẽ thay đổi toàn bộ cách chúng ta hiểu về tương lai của mọi thứ. Bạn nghĩ điều gì đang chờ ở phía cuối của sự giãn nở đó?
phys.org
