AI miễn phí của Google thậm chí còn được OpenAI khen ngợi

[Tuan Anh Vo]

Tại Google I/O vừa kết thúc, Google đã lặng lẽ ra mắt một ứng dụng "cũ", NotebookLM , trên cả Android và iOS . Vào ngày phát hành, trong vòng 24 giờ, ứng dụng này đã giành vị trí thứ hai trong danh mục công cụ năng suất trên App Store của Apple

NotebookLM, được phát hành vào năm 2023, trước đây chỉ có trên máy tính để bàn​

Điểm bứt phá của NotebookLM​

Ban đầu, NotebookLM được giới thiệu vào năm 2023 như một công cụ hỗ trợ phân tích tài liệu, chủ yếu dùng để quản lý và trích xuất thông tin từ văn bản, nhưng chưa thực sự tạo được dấu ấn.

Đến năm 2024, sự bổ sung tính năng “Tổng quan âm thanh” (Audio Overview) đã khiến NotebookLM bứt phá, thu hút sự chú ý rộng rãi. Tính năng này cho phép chuyển đổi tài liệu thành podcast dài khoảng 10 phút với hai giọng nói AI tự nhiên, sinh động, có ngữ điệu và thậm chí pha chút hài hước, giống hệt người thật. Ngay cả Andrej Karpathy, một thành viên sáng lập của OpenAI, cũng không giấu được sự phấn khích khi trải nghiệm, so sánh cảm giác này với “khoảnh khắc ChatGPT” – thời điểm AI tạo ra bước ngoặt trong nhận thức của người dùng.

Ngay cả Andrej Karpathy, một thành viên sáng lập của OpenAI, cũng bày tỏ sự phấn khích khi trải nghiệm NotebookLM, so sánh cảm giác này với “khoảnh khắc ChatGPT” – thời điểm AI tạo ra bước ngoặt trong nhận thức của người dùng.

Cách hoạt động độc đáo của NotebookLM​

Không giống các chatbot AI thông thường, NotebookLM hoạt động theo nguyên tắc “source-grounded” (dựa trên nguồn tài liệu). Người dùng phải tải lên các tài liệu hoặc nội dung đa phương tiện (văn bản, PDF, âm thanh, video YouTube, v.v.) trước khi đặt câu hỏi. AI chỉ trả lời dựa trên các tài liệu được cung cấp, đảm bảo độ chính xác và giảm thiểu “ảo giác” (hallucination – hiện tượng AI tự bịa thông tin).

Tính năng nổi bật:

• Tổng quan âm thanh: Chuyển đổi tài liệu thành podcast AI với hai giọng nói, nhấn mạnh các điểm quan trọng bằng ngữ điệu và kể chuyện hấp dẫn.
• Hỗ trợ đa dạng định dạng: NotebookLM chấp nhận tài liệu văn bản, slide, PDF, âm thanh, và video YouTube. Tuy nhiên, việc phân tích webpage tiếng Việt chưa tối ưu, người dùng nên chuyển webpage thành PDF trước khi tải lên.
• Hỗ trợ tiếng Việt: NotebookLM có thể tạo podcast tiếng Việt, chỉ cần chuyển ngôn ngữ xuất sang tiếng Việt trước khi tạo. Tuy nhiên, podcast tiếng Anh vẫn tự nhiên hơn.

Các tính năng hỗ trợ học tập và nghiên cứu​

NotebookLM không chỉ là công cụ ghi chú mà còn là trợ thủ học tập mạnh mẽ. Giao diện thân thiện cho phép người dùng tạo các chủ đề riêng, tải tài liệu và đặt câu hỏi dựa trên nội dung đã cung cấp. Nếu chưa biết bắt đầu từ đâu, AI tự động đề xuất các câu hỏi chất lượng cao, liên tục cập nhật theo nội dung trao đổi.

• Giao diện thân thiện: Người dùng có thể tạo các chủ đề riêng, tải tài liệu lên và đặt câu hỏi dựa trên nội dung đã cung cấp.
• Chỉ mục chi tiết: Mỗi câu trả lời của AI đều có chỉ mục rõ ràng, dẫn đến vị trí cụ thể trong tài liệu, giúp người dùng dễ dàng kiểm chứng.
• Sơ đồ tư duy (Mind Map): Tích hợp các tài liệu đa dạng thành sơ đồ tư duy, hiển thị mối liên hệ logic và cho phép người dùng khám phá chi tiết từng phần.
• Các công cụ hỗ trợ khác: Bao gồm hướng dẫn học tập, tài liệu tóm tắt, FAQ, và dòng thời gian, giúp người dùng nắm bắt trọng tâm nhanh chóng.

Hỗ trợ sáng tạo​

Người dùng đã khai thác NotebookLM theo nhiều cách sáng tạo. Một số tải lên kế hoạch du lịch để yêu cầu AI tạo podcast gợi ý điểm đến phù hợp với gia đình, hoặc tải bản ghi âm cuộc họp để AI tóm tắt thành podcast sinh động, dễ tiếp thu hơn biên bản họp truyền thống.

Andrej Karpathy đã sử dụng NotebookLM để sản xuất một loạt podcast 10 tập về các bí ẩn lịch sử, tận dụng tài liệu từ Wikipedia và các nguồn khác. Một số người dùng thu thập phụ đề video từ Bilibili, nhập vào NotebookLM để phân tích phong cách nội dung của các nhà sáng tạo khác, từ đó cải thiện nội dung của mình.

Hạn chế của NotebookLM và hành động của Google​

Dù mạnh mẽ, NotebookLM vẫn có hạn chế. Do chỉ dựa vào tài liệu được tải lên, AI không thể trả lời các câu hỏi ngoài phạm vi nguồn hoặc suy luận mở rộng như các mô hình như ChatGPT. Người dùng cần cung cấp tài liệu đầy đủ và chất lượng để đạt kết quả tốt nhất.

Về tương lai, Google đã tích hợp mô hình AI LearnLM, tối ưu cho giáo dục, vào NotebookLM và Gemini 2.5 để cải thiện khả năng tạo nội dung học tập cá nhân hóa và tương tác. Theo TestingCatalog, NotebookLM sẽ sớm hỗ trợ tính năng “Sparks” tạo video dựa trên tài liệu người dùng cung cấp, với 90% nội dung từ nguồn và 10% bổ sung từ AI. Với mô hình tạo video Veo 3 của Google, NotebookLM có tiềm năng tạo ra các video giáo dục chất lượng cao, cạnh tranh với các nhà sáng tạo nội dung kiến thức trên mạng.

Để sử dụng hiệu quả, phiên bản miễn phí của NotebookLM hỗ trợ tải lên tối đa 50 tài liệu, phù hợp cho các chủ đề mới hoặc nghiên cứu cơ bản. Phiên bản Pro phù hợp cho các dự án lớn, cho phép tải lên nhiều tài liệu hơn, bao gồm sách, video dài, và cập nhật mới nhất về một chủ đề, lý tưởng để ôn tập hoặc nghiên cứu chuyên sâu.

​