Nhung Phan
Intern Writer
Liệu AI có thể “đọc vị” bạn chính xác đến mức đáng sợ?
Trong những tình huống tưởng như mới hoàn toàn, một AI vẫn có thể đoán đúng bạn sẽ quyết định thế nào, thậm chí đoán được bạn sẽ phản ứng nhanh hay chậm. Nghe như viễn tưởng, nhưng mô hình AI mới mang tên Centaur do nhóm nghiên cứu tại Helmholtz Munich phát triển, đang khiến giới khoa học tâm lý phải chú ý.
Điểm đáng kinh ngạc là Centaur không chỉ “nhớ bài”, mà có khả năng dự đoán hành vi con người trong những tình huống mới hoàn toàn, những bài toán chưa từng xuất hiện trong quá trình huấn luyện. Nó học được các mô hình ra quyết định, từ đó tự suy diễn, thích nghi với bối cảnh mới và thậm chí đoán được thời gian phản ứng của người dùng.
Theo tiến sĩ Marcel Binz, trưởng nhóm nghiên cứu: “Chúng tôi đang có trong tay một phòng thí nghiệm ảo, nơi mọi tình huống đều có thể được mô tả bằng ngôn ngữ tự nhiên, và từ đó mô hình sẽ dự đoán hành vi con người.” Tưởng tượng rằng chỉ cần mô tả tình huống bằng lời, bạn có thể biết người bình thường (hoặc người mắc rối loạn tâm lý) sẽ quyết định ra sao, điều đó mở ra vô số ứng dụng từ nghiên cứu khoa học đến y tế tâm lý.
Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục “giải phẫu” Centaur, tìm hiểu liệu các mô hình tính toán trong nó có hé lộ cách con người thực sự xử lý thông tin hay không. Liệu có thể nhìn vào cách AI này hoạt động để hiểu chiến lược ra quyết định của người mắc trầm cảm khác gì với người khoẻ mạnh?
Dễ hiểu vì sao nghiên cứu này không đến từ các tập đoàn công nghệ lớn. Trong môi trường học thuật công cộng như Helmholtz Munich, nhóm nghiên cứu có sự tự do để theo đuổi những câu hỏi nền tảng, mang đậm màu sắc đạo đức và nhận thức con người. Tiến sĩ Binz nhấn mạnh: “Chúng tôi kết hợp trí tuệ nhân tạo với lý thuyết tâm lý học – và một cam kết đạo đức rõ ràng.”
Sự kết hợp đó có thể là chìa khóa giúp AI không chỉ “nhanh và đúng”, mà còn hiểu con người theo cách có trách nhiệm, minh bạch và tôn trọng. Đây là một bước đi đáng chú ý, đặc biệt trong thời đại mà AI đang dần ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống từ quảng cáo, tài chính đến y tế và giáo dục.
Bạn nghĩ sao nếu AI không chỉ nói chuyện như người, mà còn hiểu rõ bạn sẽ hành xử thế nào trong từng tình huống? Liệu điều đó đáng sợ hay là cơ hội để chữa lành những tổn thương sâu trong tâm trí? (ScitechDaily)
Trong những tình huống tưởng như mới hoàn toàn, một AI vẫn có thể đoán đúng bạn sẽ quyết định thế nào, thậm chí đoán được bạn sẽ phản ứng nhanh hay chậm. Nghe như viễn tưởng, nhưng mô hình AI mới mang tên Centaur do nhóm nghiên cứu tại Helmholtz Munich phát triển, đang khiến giới khoa học tâm lý phải chú ý.
AI học từ con người: không chỉ bắt chước, mà hiểu sâu cách ta suy nghĩ
Centaur không phải một chatbot tán gẫu thông thường. Nó được huấn luyện từ một kho dữ liệu cực kỳ đặc biệt: hơn 10 triệu quyết định từ hơn 160 thí nghiệm tâm lý, thu thập từ hơn 60.000 người tham gia thực tế. Kho dữ liệu này, gọi là Psych-101, bao trùm hàng loạt tình huống quen thuộc trong tâm lý học: từ đánh cược rủi ro, học cách phản hồi phần thưởng, cho tới các tình huống đạo đức khó xử.Điểm đáng kinh ngạc là Centaur không chỉ “nhớ bài”, mà có khả năng dự đoán hành vi con người trong những tình huống mới hoàn toàn, những bài toán chưa từng xuất hiện trong quá trình huấn luyện. Nó học được các mô hình ra quyết định, từ đó tự suy diễn, thích nghi với bối cảnh mới và thậm chí đoán được thời gian phản ứng của người dùng.
Không chỉ dự đoán, Centaur còn giúp hiểu lại lý thuyết tâm lý học
Một điểm thú vị khác: Centaur có thể vạch ra những điểm yếu trong các mô hình tâm lý truyền thống, từ đó đề xuất cải tiến. Nó làm cầu nối giữa hai thế giới vốn tách biệt trong nghiên cứu tâm lý học, giải thích lý thuyết và dự đoán hành vi. Điều này mở ra hướng đi mới trong cả khoa học xã hội, môi trường lẫn y tế.Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục “giải phẫu” Centaur, tìm hiểu liệu các mô hình tính toán trong nó có hé lộ cách con người thực sự xử lý thông tin hay không. Liệu có thể nhìn vào cách AI này hoạt động để hiểu chiến lược ra quyết định của người mắc trầm cảm khác gì với người khoẻ mạnh?
Dễ hiểu vì sao nghiên cứu này không đến từ các tập đoàn công nghệ lớn. Trong môi trường học thuật công cộng như Helmholtz Munich, nhóm nghiên cứu có sự tự do để theo đuổi những câu hỏi nền tảng, mang đậm màu sắc đạo đức và nhận thức con người. Tiến sĩ Binz nhấn mạnh: “Chúng tôi kết hợp trí tuệ nhân tạo với lý thuyết tâm lý học – và một cam kết đạo đức rõ ràng.”
Sự kết hợp đó có thể là chìa khóa giúp AI không chỉ “nhanh và đúng”, mà còn hiểu con người theo cách có trách nhiệm, minh bạch và tôn trọng. Đây là một bước đi đáng chú ý, đặc biệt trong thời đại mà AI đang dần ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống từ quảng cáo, tài chính đến y tế và giáo dục.
Bạn nghĩ sao nếu AI không chỉ nói chuyện như người, mà còn hiểu rõ bạn sẽ hành xử thế nào trong từng tình huống? Liệu điều đó đáng sợ hay là cơ hội để chữa lành những tổn thương sâu trong tâm trí? (ScitechDaily)
