Hoàng Anh
Writer
Thế giới công nghệ vừa có một cái nhìn hiếm hoi và tường tận vào bên trong những chiếc điện thoại thông minh nội địa của Triều Tiên, nhờ vào một video phân tích chi tiết từ YouTuber công nghệ nổi tiếng Arun Maini (chủ kênh MrWhosetheboss). Kết quả của cuộc "mổ xẻ" này đã phơi bày một thực tế gây choáng váng: đằng sau vẻ ngoài của một thiết bị Android thông thường là một cỗ máy kiểm duyệt và theo dõi tư tưởng cầm tay với mức độ kiểm soát gắt gao chưa từng thấy.
Trong video mang tựa đề "Testing North Korea’s illegal smartphones" (Thử nghiệm những chiếc smartphone bất hợp pháp của Triều Tiên), Arun Maini đã tiếp cận được hai mẫu máy buôn lậu, trong đó nổi bật là chiếc flagship cao cấp mang tên Samtaesung 8.
Về mặt kỹ thuật, thiết bị này vận hành dựa trên nền tảng hệ điều hành Android 10 và 11. Tuy nhiên, sự tương đồng với thế giới bên ngoài dừng lại ở đó. Những chiếc điện thoại này hoàn toàn bị cắt đứt khỏi mạng Internet toàn cầu. Thay vào đó, chúng chỉ được phép kết nối với một mạng nội bộ quốc gia (intranet), nơi chỉ chứa các trang web và nội dung đã được nhà nước phê duyệt nghiêm ngặt.
Sự kiểm soát đi sâu vào từng chi tiết nhỏ nhất của hệ thống. Ngay cả phần cài đặt thời gian cũng bị khóa cứng, ngăn chặn người dùng thay đổi múi giờ hoặc đồng bộ hóa với thế giới bên ngoài, buộc họ phải tuân thủ tuyệt đối theo giờ địa phương của Bình Nhưỡng.
Giao diện chiếc smartphone Triều Tiên được MrWhosetheboss mổ xẻ
Một trong những phát hiện gây ngạc nhiên nhất là mức độ kiểm duyệt ngôn từ được tích hợp sâu ngay trong bộ gõ của điện thoại. Khi người dùng thử gõ từ "Hàn Quốc", bàn phím sẽ tự động can thiệp và sửa lại thành cụm từ mang tính đả kích là "nhà nước bù nhìn" (puppet state), hoặc trong một số trường hợp, che mờ từ đó bằng các dấu sao (*).
Hệ thống kiểm duyệt này hoạt động như một bộ lọc văn hóa tức thời. Các từ lóng hiện đại, thuật ngữ du nhập hay bất kỳ văn hóa phẩm nào từ biên giới phía Nam đều bị chặn đứng hoặc tự động chuyển đổi thành các khẩu hiệu tuyên truyền.
Hơn nữa, khái niệm "cửa hàng ứng dụng" (App Store) hoàn toàn không tồn tại theo cách hiểu thông thường. Người dùng không thể tự do tải xuống phần mềm. Muốn cài đặt thêm ứng dụng, họ buộc phải mang thiết bị đến các cửa hàng nhà nước để nhân viên chính phủ thực hiện thủ công. Các ứng dụng có sẵn thường là những phiên bản "nhái" của các game hay phần mềm phổ biến thế giới, nhưng nội dung đã được thay thế bằng các bộ phim từ Nga, Ấn Độ hoặc các tài liệu ca ngợi lãnh tụ.
Tuy nhiên, điều đáng sợ nhất mà MrWhosetheboss phát hiện ra nằm ở cơ chế bảo mật và giám sát ngầm. Hệ thống Android tùy biến này sử dụng một công nghệ đánh dấu "chữ ký số" lên mọi tệp tin. Điều này có nghĩa là bất kỳ tệp dữ liệu lạ nào – như nhạc, ảnh, hay phim nước ngoài – nếu không có chữ ký xác thực của chính phủ sẽ bị hệ thống phát hiện và tự động xóa bỏ ngay lập tức khi được sao chép vào máy.
Chưa dừng lại ở đó, chiếc điện thoại còn được lập trình để trở thành một thiết bị theo dõi người dùng 24/7. Cụ thể, máy sẽ tự động chụp ảnh màn hình một cách ngẫu nhiên mỗi khi người dùng mở một ứng dụng nào đó. Những bức ảnh này được lưu trữ vĩnh viễn trong một vùng bộ nhớ đặc biệt mà người dùng không có quyền truy cập hay xóa bỏ.
Cơ chế này tạo ra một "cuốn nhật ký hoạt động" chi tiết và không thể chối cãi, cho phép cơ quan chức năng có thể kiểm tra lịch sử sử dụng của bất kỳ công dân nào vào bất kỳ lúc nào. Kết hợp với việc vô hiệu hóa hoàn toàn kết nối Bluetooth và hạn chế quyền truy cập tệp tin, chiếc Samtaesung 8 thực chất không phải là một công cụ giải trí hay liên lạc, mà là một thiết bị giám sát công dân hoàn hảo được ngụy trang dưới vỏ bọc của một chiếc smartphone hiện đại.
#smartphoneTriềuTiên
Lớp vỏ Android và "bức tường" Intranet
Trong video mang tựa đề "Testing North Korea’s illegal smartphones" (Thử nghiệm những chiếc smartphone bất hợp pháp của Triều Tiên), Arun Maini đã tiếp cận được hai mẫu máy buôn lậu, trong đó nổi bật là chiếc flagship cao cấp mang tên Samtaesung 8.
Về mặt kỹ thuật, thiết bị này vận hành dựa trên nền tảng hệ điều hành Android 10 và 11. Tuy nhiên, sự tương đồng với thế giới bên ngoài dừng lại ở đó. Những chiếc điện thoại này hoàn toàn bị cắt đứt khỏi mạng Internet toàn cầu. Thay vào đó, chúng chỉ được phép kết nối với một mạng nội bộ quốc gia (intranet), nơi chỉ chứa các trang web và nội dung đã được nhà nước phê duyệt nghiêm ngặt.
Sự kiểm soát đi sâu vào từng chi tiết nhỏ nhất của hệ thống. Ngay cả phần cài đặt thời gian cũng bị khóa cứng, ngăn chặn người dùng thay đổi múi giờ hoặc đồng bộ hóa với thế giới bên ngoài, buộc họ phải tuân thủ tuyệt đối theo giờ địa phương của Bình Nhưỡng.
Giao diện chiếc smartphone Triều Tiên được MrWhosetheboss mổ xẻ
Bàn phím "chính trị" và sự kiểm duyệt ngôn từ
Một trong những phát hiện gây ngạc nhiên nhất là mức độ kiểm duyệt ngôn từ được tích hợp sâu ngay trong bộ gõ của điện thoại. Khi người dùng thử gõ từ "Hàn Quốc", bàn phím sẽ tự động can thiệp và sửa lại thành cụm từ mang tính đả kích là "nhà nước bù nhìn" (puppet state), hoặc trong một số trường hợp, che mờ từ đó bằng các dấu sao (*).
Hệ thống kiểm duyệt này hoạt động như một bộ lọc văn hóa tức thời. Các từ lóng hiện đại, thuật ngữ du nhập hay bất kỳ văn hóa phẩm nào từ biên giới phía Nam đều bị chặn đứng hoặc tự động chuyển đổi thành các khẩu hiệu tuyên truyền.
Hơn nữa, khái niệm "cửa hàng ứng dụng" (App Store) hoàn toàn không tồn tại theo cách hiểu thông thường. Người dùng không thể tự do tải xuống phần mềm. Muốn cài đặt thêm ứng dụng, họ buộc phải mang thiết bị đến các cửa hàng nhà nước để nhân viên chính phủ thực hiện thủ công. Các ứng dụng có sẵn thường là những phiên bản "nhái" của các game hay phần mềm phổ biến thế giới, nhưng nội dung đã được thay thế bằng các bộ phim từ Nga, Ấn Độ hoặc các tài liệu ca ngợi lãnh tụ.
Cơ chế "chữ ký số" và camera giám sát ngầm
Tuy nhiên, điều đáng sợ nhất mà MrWhosetheboss phát hiện ra nằm ở cơ chế bảo mật và giám sát ngầm. Hệ thống Android tùy biến này sử dụng một công nghệ đánh dấu "chữ ký số" lên mọi tệp tin. Điều này có nghĩa là bất kỳ tệp dữ liệu lạ nào – như nhạc, ảnh, hay phim nước ngoài – nếu không có chữ ký xác thực của chính phủ sẽ bị hệ thống phát hiện và tự động xóa bỏ ngay lập tức khi được sao chép vào máy.
Chưa dừng lại ở đó, chiếc điện thoại còn được lập trình để trở thành một thiết bị theo dõi người dùng 24/7. Cụ thể, máy sẽ tự động chụp ảnh màn hình một cách ngẫu nhiên mỗi khi người dùng mở một ứng dụng nào đó. Những bức ảnh này được lưu trữ vĩnh viễn trong một vùng bộ nhớ đặc biệt mà người dùng không có quyền truy cập hay xóa bỏ.
Cơ chế này tạo ra một "cuốn nhật ký hoạt động" chi tiết và không thể chối cãi, cho phép cơ quan chức năng có thể kiểm tra lịch sử sử dụng của bất kỳ công dân nào vào bất kỳ lúc nào. Kết hợp với việc vô hiệu hóa hoàn toàn kết nối Bluetooth và hạn chế quyền truy cập tệp tin, chiếc Samtaesung 8 thực chất không phải là một công cụ giải trí hay liên lạc, mà là một thiết bị giám sát công dân hoàn hảo được ngụy trang dưới vỏ bọc của một chiếc smartphone hiện đại.
#smartphoneTriềuTiên
