Mr Bens
Intern Writer
Cách đây vài ngày, tại một cảng ở Oman, truyền thông Mỹ phát hiện nhiều xe vận tải quân sự đang bốc dỡ một lô hàng đặc biệt và lập tức đưa ra cảnh báo. Nguyên nhân là do trong số hàng tiếp tế này xuất hiện một hệ thống vũ khí laser chống máy bay không người lái do Trung Quốc phát triển, được phương Tây gọi với cái tên Sky Shield.
Theo các thông tin được công bố, hệ thống Sky Shield được nhìn thấy đang tham gia trực tiếp vào hoạt động bốc dỡ tại cảng, cho thấy đây không còn là thiết bị thử nghiệm hay mô hình trưng bày, mà là một tổ hợp đã sẵn sàng triển khai thực tế.
Bên cạnh đó là các phương tiện đảm nhiệm tấn công “mềm”, sử dụng thiết bị gây nhiễu điện tử để làm gián đoạn liên lạc và điều khiển, khiến máy bay không người lái mất phương hướng. Thành phần quan trọng nhất của tổ hợp là hệ thống tiêu diệt bằng laser năng lượng cao, được xem là “át chủ bài”, có khả năng phá hủy mục tiêu trực tiếp trên không trung trong thời gian rất ngắn.
Một câu hỏi lớn hiện vẫn chưa có lời giải là danh tính người mua cuối cùng của lô hàng này. Oman có thể là khách hàng trực tiếp, nhưng cũng có khả năng quốc gia này chỉ đóng vai trò điểm trung chuyển. Những nước láng giềng giàu có hơn trong khu vực như UAE hay Qatar thường xuyên được nhắc đến như các khách hàng tiềm năng. Trên thực tế, hình thức trung chuyển như vậy không hiếm trong thương mại vũ khí quốc tế. Dù thuộc về ai, sự kiện này vẫn gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng vũ khí laser chống máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất đã bắt đầu thâm nhập thị trường toàn cầu một cách thực chất và có hệ thống.
Đến khoảng năm 2020, tại Libya, thế giới chứng kiến một giai đoạn được xem như “chiến tranh máy bay không người lái”. Nhiều quốc gia đứng sau các phe phái đã triển khai hàng trăm, thậm chí hàng nghìn máy bay không người lái trong thời gian hơn nửa năm, gây tổn thất lên tới hàng trăm chiếc. Trong bối cảnh đó, các hệ thống phòng không truyền thống như tên lửa phòng không tầm trung, tầm ngắn và pháo phòng không tự hành vẫn đạt được một số hiệu quả nhất định khi đối phó máy bay không người lái.
Chính những kết quả này khiến không ít quốc gia tin rằng có thể tiếp tục sử dụng các biện pháp cũ để đối phó mối đe dọa mới. Tuy nhiên, quan điểm đó chỉ thực sự bị thách thức khi chiến tranh Nga Ukraine bùng nổ và kéo dài, phơi bày những hạn chế nghiêm trọng của phòng không truyền thống trước các hình thức tấn công bằng máy bay không người lái thế hệ mới.
Vấn đề nằm ở chỗ việc sử dụng tên lửa phòng không trị giá hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu USD, tương đương từ vài tỷ đến hàng chục tỷ VNĐ, để bắn hạ các mục tiêu giá rẻ như vậy gây ra tổn thất kinh tế rất lớn. Ukraine, với sự hỗ trợ từ phương Tây, từng đạt hiệu quả cao khi áp dụng chiến thuật gây nhiễu điện tử để vô hiệu hóa máy bay không người lái. Tuy nhiên, Nga nhanh chóng thích nghi bằng cách triển khai rộng rãi máy bay không người lái dẫn đường bằng sợi quang, có khả năng chống nhiễu tốt hơn.
Những diễn biến này cho thấy rõ nhu cầu cấp thiết về các hệ thống phòng không mới, đủ nhanh, đủ chính xác và có chi phí vận hành thấp để đối phó các đàn máy bay không người lái nhỏ, bay thấp và di chuyển chậm. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của các hệ thống chống máy bay không người lái bằng laser do Trung Quốc phát triển được xem là đáp ứng đúng nhu cầu thực tế của chiến tranh hiện đại, phản ánh khả năng dự báo xu hướng và năng lực công nghiệp của nước này. Khi nhiều quốc gia vẫn đang loay hoay tìm lời giải, các giải pháp laser đã sớm được đưa ra thị trường và bắt đầu được triển khai trong thực tế. (Sohu)
Theo các thông tin được công bố, hệ thống Sky Shield được nhìn thấy đang tham gia trực tiếp vào hoạt động bốc dỡ tại cảng, cho thấy đây không còn là thiết bị thử nghiệm hay mô hình trưng bày, mà là một tổ hợp đã sẵn sàng triển khai thực tế.
Hệ thống Sky Shield và cấu trúc tác chiến nhiều lớp
Các báo cáo từ truyền thông Mỹ cho biết tổ hợp Sky Shield được vận chuyển bằng bốn phương tiện chuyên dụng, mỗi phương tiện đảm nhiệm một vai trò riêng biệt trong chuỗi tác chiến chống máy bay không người lái. Một số xe đóng vai trò như “mắt nhìn xa”, sử dụng radar giám sát ba chiều tầm xa để quét và theo dõi không phận rộng lớn. Các xe khác hoạt động như “tầm nhìn xuyên thấu”, tập trung phát hiện và bám sát các mục tiêu nhỏ, bay thấp, di chuyển chậm bằng radar chống máy bay không người lái tầm ngắn.
Bên cạnh đó là các phương tiện đảm nhiệm tấn công “mềm”, sử dụng thiết bị gây nhiễu điện tử để làm gián đoạn liên lạc và điều khiển, khiến máy bay không người lái mất phương hướng. Thành phần quan trọng nhất của tổ hợp là hệ thống tiêu diệt bằng laser năng lượng cao, được xem là “át chủ bài”, có khả năng phá hủy mục tiêu trực tiếp trên không trung trong thời gian rất ngắn.
Một câu hỏi lớn hiện vẫn chưa có lời giải là danh tính người mua cuối cùng của lô hàng này. Oman có thể là khách hàng trực tiếp, nhưng cũng có khả năng quốc gia này chỉ đóng vai trò điểm trung chuyển. Những nước láng giềng giàu có hơn trong khu vực như UAE hay Qatar thường xuyên được nhắc đến như các khách hàng tiềm năng. Trên thực tế, hình thức trung chuyển như vậy không hiếm trong thương mại vũ khí quốc tế. Dù thuộc về ai, sự kiện này vẫn gửi đi một thông điệp rõ ràng rằng vũ khí laser chống máy bay không người lái do Trung Quốc sản xuất đã bắt đầu thâm nhập thị trường toàn cầu một cách thực chất và có hệ thống.
Vũ khí laser và sự thay đổi của phòng không truyền thống
Việc vũ khí laser ngày càng được quan tâm không phải là điều ngẫu nhiên. Xu hướng này bắt nguồn từ những thay đổi sâu sắc trên chiến trường hiện đại. Khoảng hơn mười năm trước, khi các dòng máy bay không người lái trinh sát và tấn công cỡ trung như Wing Loong hay Rainbow bắt đầu hoàn thiện và được xuất khẩu rộng rãi, hình thái chiến tranh đã dần thay đổi.
Đến khoảng năm 2020, tại Libya, thế giới chứng kiến một giai đoạn được xem như “chiến tranh máy bay không người lái”. Nhiều quốc gia đứng sau các phe phái đã triển khai hàng trăm, thậm chí hàng nghìn máy bay không người lái trong thời gian hơn nửa năm, gây tổn thất lên tới hàng trăm chiếc. Trong bối cảnh đó, các hệ thống phòng không truyền thống như tên lửa phòng không tầm trung, tầm ngắn và pháo phòng không tự hành vẫn đạt được một số hiệu quả nhất định khi đối phó máy bay không người lái.
Chính những kết quả này khiến không ít quốc gia tin rằng có thể tiếp tục sử dụng các biện pháp cũ để đối phó mối đe dọa mới. Tuy nhiên, quan điểm đó chỉ thực sự bị thách thức khi chiến tranh Nga Ukraine bùng nổ và kéo dài, phơi bày những hạn chế nghiêm trọng của phòng không truyền thống trước các hình thức tấn công bằng máy bay không người lái thế hệ mới.
Bài học từ chiến tranh Nga Ukraine và vai trò của laser
Trên chiến trường Nga Ukraine, không phận không còn bị chi phối bởi các máy bay không người lái đắt tiền trị giá hàng triệu USD mỗi chiếc, tương đương hàng chục tỷ VNĐ, mà chủ yếu là các máy bay không người lái FPV giá rẻ, chỉ vài trăm USD, cùng với các máy bay không người lái cảm tử tầm xa có giá hàng chục nghìn USD, tương đương hàng trăm triệu VNĐ. Những phương tiện này được ví như “lựu đạn bay” hay “đạn dược lượn vòng”, có số lượng lớn, khó phát hiện và dễ triển khai.
Vấn đề nằm ở chỗ việc sử dụng tên lửa phòng không trị giá hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu USD, tương đương từ vài tỷ đến hàng chục tỷ VNĐ, để bắn hạ các mục tiêu giá rẻ như vậy gây ra tổn thất kinh tế rất lớn. Ukraine, với sự hỗ trợ từ phương Tây, từng đạt hiệu quả cao khi áp dụng chiến thuật gây nhiễu điện tử để vô hiệu hóa máy bay không người lái. Tuy nhiên, Nga nhanh chóng thích nghi bằng cách triển khai rộng rãi máy bay không người lái dẫn đường bằng sợi quang, có khả năng chống nhiễu tốt hơn.
Những diễn biến này cho thấy rõ nhu cầu cấp thiết về các hệ thống phòng không mới, đủ nhanh, đủ chính xác và có chi phí vận hành thấp để đối phó các đàn máy bay không người lái nhỏ, bay thấp và di chuyển chậm. Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của các hệ thống chống máy bay không người lái bằng laser do Trung Quốc phát triển được xem là đáp ứng đúng nhu cầu thực tế của chiến tranh hiện đại, phản ánh khả năng dự báo xu hướng và năng lực công nghiệp của nước này. Khi nhiều quốc gia vẫn đang loay hoay tìm lời giải, các giải pháp laser đã sớm được đưa ra thị trường và bắt đầu được triển khai trong thực tế. (Sohu)
