Sáng ngày 23/12, Trung Quốc đã thực hiện vụ phóng thử nghiệm đối với Trường Chinh 12A, mẫu tên lửa tái sử dụng đầu tiên thuộc sở hữu nhà nước. Mặc dù tầng thứ hai của tên lửa đã tiếp cận quỹ đạo thành công, nỗ lực thu hồi tầng đẩy đầu tiên để tái sử dụng đã thất bại, đánh dấu một bước lùi nữa trong tháng này của ngành hàng không vũ trụ Trung Quốc trong công nghệ hạ cánh thẳng đứng.
Nỗ lực thu hồi tầng đẩy gặp sự cố
Tên lửa Trường Chinh 12A được thiết kế và phát triển bởi Viện Công nghệ Du hành vũ trụ Thượng Hải, một đơn vị trực thuộc Tập đoàn Công nghệ và Khoa học Hàng không vũ trụ Trung Quốc (CASC). Vụ phóng được thực hiện tại Trung tâm Phóng Vệ tinh Tửu Tuyền nằm ở phía tây bắc nước này. Theo thông tin từ Tân Hoa Xã, quy trình phóng diễn ra suôn sẻ ở giai đoạn đầu khi tầng thứ hai của tên lửa đã đưa hàng hóa lên quỹ đạo chỉ định. Tuy nhiên, mục tiêu quan trọng nhất của sứ mệnh là thu hồi an toàn tầng thứ nhất để phục vụ mục đích tái sử dụng đã không thành công.
Về mặt kỹ thuật, Trường Chinh 12A là phiên bản nâng cấp từ dòng Trường Chinh 12, vốn đang được sử dụng để phóng các vệ tinh Internet. Tên lửa có chiều cao 62 mét và khả năng vận chuyển 12 tấn hàng hóa lên quỹ đạo Trái Đất thấp (LEO). Điểm cải tiến đáng chú ý nhất trên phiên bản 12A là việc chuyển đổi nhiên liệu vận hành. Thay vì sử dụng dầu kerosene như phiên bản tiền nhiệm, mẫu tên lửa mới hoạt động nhờ hỗn hợp methane và oxy lỏng, một xu hướng nhiên liệu đang được ưa chuộng trong các thiết kế tên lửa tái sử dụng hiện đại nhờ hiệu suất cao và ít tạo muội than.
Chuỗi thất bại trong cuộc đua công nghệ tái sử dụng
Sự cố với Trường Chinh 12A là lần thứ hai chỉ trong vòng một tháng, Trung Quốc không thể thực hiện thành công việc thu hồi tầng tên lửa. Trước đó, vào ngày 3/12, công ty tư nhân LandSpace cũng đã tiến hành phóng thử nghiệm tên lửa hai tầng Zhuque-3 cao 66 mét từ cùng địa điểm là Trung tâm Phóng Vệ tinh Tửu Tuyền. Trong nỗ lực đó, tầng thứ nhất của Zhuque-3 đã quay trở lại sau 8 phút cất cánh và cố gắng hạ cánh xuống một vị trí cách bãi phóng 390 km. Tuy nhiên, nỗ lực này đã kết thúc trong thất bại khi tầng tên lửa bốc cháy và đâm xuống rìa bệ đáp.
Hai sự kiện liên tiếp này phản ánh những thách thức kỹ thuật to lớn mà cả khối nhà nước và tư nhân tại Trung Quốc đang phải đối mặt. CASC là tập đoàn khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước với quy mô hơn 100.000 nhân viên, đóng vai trò chủ lực trong chương trình vũ trụ quốc gia. Trong khi đó, LandSpace là đại diện tiêu biểu cho khối tư nhân với quy mô nhỏ gọn hơn, dưới 2.000 nhân viên. Việc cả hai đơn vị đều gặp khó khăn cho thấy công nghệ hạ cánh thẳng đứng và tái sử dụng vẫn là một rào cản lớn đối với ngành công nghiệp vũ trụ nước này, bất chấp bề dày kinh nghiệm phóng hàng chục tên lửa đưa vệ tinh lên quỹ đạo trong những năm qua.
Áp lực cạnh tranh trong kỷ nguyên Internet vệ tinh
Việc làm chủ công nghệ tên lửa tái sử dụng được xem là yếu tố sống còn để giảm thiểu chi phí vận hành và gia tăng tần suất phóng, những điều kiện tiên quyết để xây dựng các chùm vệ tinh quy mô lớn. Hiện tại, công ty hàng không vũ trụ Mỹ SpaceX đã đi trước nhiều năm và làm chủ hoàn toàn công nghệ này. Nhờ vào dòng tên lửa tái sử dụng Falcon 9, SpaceX đã thiết lập thành công mạng lưới Starlink khổng lồ với khoảng 9.300 vệ tinh Internet đang hoạt động ổn định trên quỹ đạo.
Giới quan sát nhận định rằng, mặc dù Trung Quốc đã phóng thành công hàng trăm vệ tinh lên quỹ đạo Trái Đất thấp trong vài năm gần đây, tham vọng xây dựng một mạng lưới đối trọng với Starlink sẽ khó thành hiện thực nếu thiếu đi năng lực tự chủ về tên lửa tái sử dụng. Các công ty tên lửa của Trung Quốc đang chịu áp lực lớn trong việc gấp rút thử nghiệm và hoàn thiện công nghệ này để không bị tụt hậu quá xa trong cuộc đua khai thác không gian thương mại và quân sự trong tương lai.
Nỗ lực thu hồi tầng đẩy gặp sự cố
Tên lửa Trường Chinh 12A được thiết kế và phát triển bởi Viện Công nghệ Du hành vũ trụ Thượng Hải, một đơn vị trực thuộc Tập đoàn Công nghệ và Khoa học Hàng không vũ trụ Trung Quốc (CASC). Vụ phóng được thực hiện tại Trung tâm Phóng Vệ tinh Tửu Tuyền nằm ở phía tây bắc nước này. Theo thông tin từ Tân Hoa Xã, quy trình phóng diễn ra suôn sẻ ở giai đoạn đầu khi tầng thứ hai của tên lửa đã đưa hàng hóa lên quỹ đạo chỉ định. Tuy nhiên, mục tiêu quan trọng nhất của sứ mệnh là thu hồi an toàn tầng thứ nhất để phục vụ mục đích tái sử dụng đã không thành công.
Về mặt kỹ thuật, Trường Chinh 12A là phiên bản nâng cấp từ dòng Trường Chinh 12, vốn đang được sử dụng để phóng các vệ tinh Internet. Tên lửa có chiều cao 62 mét và khả năng vận chuyển 12 tấn hàng hóa lên quỹ đạo Trái Đất thấp (LEO). Điểm cải tiến đáng chú ý nhất trên phiên bản 12A là việc chuyển đổi nhiên liệu vận hành. Thay vì sử dụng dầu kerosene như phiên bản tiền nhiệm, mẫu tên lửa mới hoạt động nhờ hỗn hợp methane và oxy lỏng, một xu hướng nhiên liệu đang được ưa chuộng trong các thiết kế tên lửa tái sử dụng hiện đại nhờ hiệu suất cao và ít tạo muội than.
Chuỗi thất bại trong cuộc đua công nghệ tái sử dụng
Sự cố với Trường Chinh 12A là lần thứ hai chỉ trong vòng một tháng, Trung Quốc không thể thực hiện thành công việc thu hồi tầng tên lửa. Trước đó, vào ngày 3/12, công ty tư nhân LandSpace cũng đã tiến hành phóng thử nghiệm tên lửa hai tầng Zhuque-3 cao 66 mét từ cùng địa điểm là Trung tâm Phóng Vệ tinh Tửu Tuyền. Trong nỗ lực đó, tầng thứ nhất của Zhuque-3 đã quay trở lại sau 8 phút cất cánh và cố gắng hạ cánh xuống một vị trí cách bãi phóng 390 km. Tuy nhiên, nỗ lực này đã kết thúc trong thất bại khi tầng tên lửa bốc cháy và đâm xuống rìa bệ đáp.
Hai sự kiện liên tiếp này phản ánh những thách thức kỹ thuật to lớn mà cả khối nhà nước và tư nhân tại Trung Quốc đang phải đối mặt. CASC là tập đoàn khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước với quy mô hơn 100.000 nhân viên, đóng vai trò chủ lực trong chương trình vũ trụ quốc gia. Trong khi đó, LandSpace là đại diện tiêu biểu cho khối tư nhân với quy mô nhỏ gọn hơn, dưới 2.000 nhân viên. Việc cả hai đơn vị đều gặp khó khăn cho thấy công nghệ hạ cánh thẳng đứng và tái sử dụng vẫn là một rào cản lớn đối với ngành công nghiệp vũ trụ nước này, bất chấp bề dày kinh nghiệm phóng hàng chục tên lửa đưa vệ tinh lên quỹ đạo trong những năm qua.
Áp lực cạnh tranh trong kỷ nguyên Internet vệ tinh
Việc làm chủ công nghệ tên lửa tái sử dụng được xem là yếu tố sống còn để giảm thiểu chi phí vận hành và gia tăng tần suất phóng, những điều kiện tiên quyết để xây dựng các chùm vệ tinh quy mô lớn. Hiện tại, công ty hàng không vũ trụ Mỹ SpaceX đã đi trước nhiều năm và làm chủ hoàn toàn công nghệ này. Nhờ vào dòng tên lửa tái sử dụng Falcon 9, SpaceX đã thiết lập thành công mạng lưới Starlink khổng lồ với khoảng 9.300 vệ tinh Internet đang hoạt động ổn định trên quỹ đạo.
Giới quan sát nhận định rằng, mặc dù Trung Quốc đã phóng thành công hàng trăm vệ tinh lên quỹ đạo Trái Đất thấp trong vài năm gần đây, tham vọng xây dựng một mạng lưới đối trọng với Starlink sẽ khó thành hiện thực nếu thiếu đi năng lực tự chủ về tên lửa tái sử dụng. Các công ty tên lửa của Trung Quốc đang chịu áp lực lớn trong việc gấp rút thử nghiệm và hoàn thiện công nghệ này để không bị tụt hậu quá xa trong cuộc đua khai thác không gian thương mại và quân sự trong tương lai.
