Trung Đào
Writer
Khi kỳ thi tuyển sinh đại học năm 2025 đang đến gần, một xu hướng đào tạo rất đặc biệt đã trở thành tâm điểm ở Trung Quốc: mô hình đào tạo tích hợp từ đại học đến tiến sĩ (gọi tắt là mô hình “đại học - tiến sĩ”). Nói cách khác, sinh viên không cần phải học xong đại học rồi mới thi lên thạc sĩ, rồi lại tiếp tục thi tiến sĩ, mà có thể học liên tục trong một lộ trình xuyên suốt – và mục tiêu là đào tạo ra những nhà khoa học, nhà nghiên cứu hàng đầu trong thời gian ngắn hơn, hiệu quả hơn.
Từ đào tạo theo giai đoạn… đến đào tạo liên thông trọn gói
Trước đây, giáo dục bậc cao ở Trung Quốc – cũng giống như ở nhiều nước khác – được tổ chức theo kiểu phân đoạn: 4 năm đại học, 3 năm thạc sĩ, rồi 3 năm tiến sĩ. Nhưng giờ đây, nhiều trường đại học lớn đang dần chuyển sang mô hình tích hợp, trong đó quá trình học được thiết kế thành một hệ thống liền mạch, có thể hoàn thành trong khoảng 7 đến 8 năm tùy ngành, thay vì 10 năm như trước.
Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, một trong những cơ sở nghiên cứu danh giá nhất nước này, đã tuyên bố: từ năm 2025, toàn bộ sinh viên năm nhất sẽ được đào tạo theo mô hình liên thông đại học - tiến sĩ. Tức là ngay từ khi bước chân vào đại học, sinh viên đã đi theo một lộ trình học tập có định hướng rõ ràng, được thiết kế riêng để hướng tới nghiên cứu chuyên sâu và trình độ học thuật cao nhất.
Các trường đại học mới – nhỏ nhưng chất lượng cao
Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Phúc Kiến Phù Diêu là một ví dụ đặc biệt. Dù là một trường đại học mới, trường chỉ tuyển khoảng 100 sinh viên mỗi năm, nhưng mỗi người trong số đó đều được theo học chương trình tích hợp đại học - thạc sĩ - tiến sĩ. Với quy mô nhỏ, các sinh viên ở đây được đầu tư mạnh mẽ về điều kiện học tập và tiếp cận với những giáo sư, nhà nghiên cứu hàng đầu ngay từ đầu khóa.
Tương tự, Đại học Thâm Quyến và Viện Công nghệ Bắc Kinh cũng triển khai các chương trình đặc biệt như “lớp học xuất sắc”, “lớp học thông minh”, hay “chương trình kỹ sư và nhà khoa học tương lai” – tất cả đều nhằm mục tiêu phát hiện sớm và bồi dưỡng chuyên sâu các sinh viên có tiềm năng trở thành nhân tài đổi mới công nghệ và nghiên cứu hàng đầu.
Không còn học dàn trải – tập trung vào ngành mũi nhọn
Các chương trình tích hợp này thường chỉ áp dụng cho những ngành học nền tảng và chuyên sâu, như toán học, trí tuệ nhân tạo, khoa học máy tính, y học, khoa học kỹ thuật… Trong đó, ví dụ tiêu biểu là chương trình đào tạo toán học của Đại học Thanh Hoa, với mô hình “3+2+3” (3 năm đại học, 2 năm thạc sĩ, 3 năm tiến sĩ), không cho phép chuyển ngành giữa chừng. Nghĩa là sinh viên phải xác định mục tiêu rõ ràng ngay từ đầu, và sẽ được đào tạo liên tục để phát triển đến trình độ cao nhất trong ngành.
Tương tự, chương trình “Lớp Lei Jun” ở Đại học Vũ Hán, đặt tại khoa Khoa học máy tính, được thành lập để bồi dưỡng những tài năng công nghệ có tư duy đổi mới và tố chất kinh doanh – với sự hướng dẫn của đội ngũ giáo sư tinh hoa, doanh nhân hàng đầu và kỹ sư công nghiệp, kết nối chặt chẽ giữa nghiên cứu học thuật và ứng dụng thực tiễn.
Tập trung nguồn lực – mở rộng cơ hội quốc tế
Các chương trình đào tạo tích hợp thường được ưu tiên đầu tư nhiều nguồn lực hơn: từ đội ngũ giảng viên hàng đầu, chương trình học cá nhân hóa, cho tới cơ hội nghiên cứu quốc tế, hợp tác doanh nghiệp, và thực tập tại các công ty công nghệ lớn. Nhờ đó, sinh viên không chỉ được học giỏi lý thuyết mà còn có kỹ năng nghiên cứu, sáng tạo và thực hành thực tế – điều rất cần thiết với những người muốn theo đuổi con đường học thuật hoặc công nghệ tiên tiến.
Tạo áp lực để tạo đột phá
Tuy học nhanh hơn, hiệu quả hơn, nhưng đi kèm với đó là áp lực học tập lớn hơn. Sinh viên phải có định hướng rõ ràng, tư duy học thuật tốt, và đặc biệt là tinh thần chịu khó và kỷ luật cao. Các trường đại học luôn nhấn mạnh rằng đây không phải là con đường dễ dàng, mà là lựa chọn phù hợp với những người thực sự đam mê nghiên cứu khoa học và công nghệ.
Có thể thấy, Trung Quốc đang thúc đẩy mạnh mẽ mô hình đào tạo tích hợp từ đại học đến tiến sĩ như một cách để bồi dưỡng nhân tài đỉnh cao, đẩy nhanh tiến trình đổi mới công nghệ và phát triển học thuật. Thay vì đào tạo dàn trải, các trường tập trung đầu tư cho những sinh viên xuất sắc, đưa họ đi xa hơn, nhanh hơn – nhưng cũng với yêu cầu cao hơn.
Với chiến lược này, Trung Quốc đang cho thấy tham vọng dẫn đầu thế giới không chỉ về quy mô đào tạo, mà còn về chất lượng và chiều sâu nghiên cứu – nơi mà những sinh viên hôm nay có thể trở thành những nhà khoa học, nhà phát minh và lãnh đạo công nghệ trong tương lai.
Từ đào tạo theo giai đoạn… đến đào tạo liên thông trọn gói
Trước đây, giáo dục bậc cao ở Trung Quốc – cũng giống như ở nhiều nước khác – được tổ chức theo kiểu phân đoạn: 4 năm đại học, 3 năm thạc sĩ, rồi 3 năm tiến sĩ. Nhưng giờ đây, nhiều trường đại học lớn đang dần chuyển sang mô hình tích hợp, trong đó quá trình học được thiết kế thành một hệ thống liền mạch, có thể hoàn thành trong khoảng 7 đến 8 năm tùy ngành, thay vì 10 năm như trước.
Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, một trong những cơ sở nghiên cứu danh giá nhất nước này, đã tuyên bố: từ năm 2025, toàn bộ sinh viên năm nhất sẽ được đào tạo theo mô hình liên thông đại học - tiến sĩ. Tức là ngay từ khi bước chân vào đại học, sinh viên đã đi theo một lộ trình học tập có định hướng rõ ràng, được thiết kế riêng để hướng tới nghiên cứu chuyên sâu và trình độ học thuật cao nhất.
Các trường đại học mới – nhỏ nhưng chất lượng cao
Trường Đại học Khoa học và Công nghệ Phúc Kiến Phù Diêu là một ví dụ đặc biệt. Dù là một trường đại học mới, trường chỉ tuyển khoảng 100 sinh viên mỗi năm, nhưng mỗi người trong số đó đều được theo học chương trình tích hợp đại học - thạc sĩ - tiến sĩ. Với quy mô nhỏ, các sinh viên ở đây được đầu tư mạnh mẽ về điều kiện học tập và tiếp cận với những giáo sư, nhà nghiên cứu hàng đầu ngay từ đầu khóa.
Tương tự, Đại học Thâm Quyến và Viện Công nghệ Bắc Kinh cũng triển khai các chương trình đặc biệt như “lớp học xuất sắc”, “lớp học thông minh”, hay “chương trình kỹ sư và nhà khoa học tương lai” – tất cả đều nhằm mục tiêu phát hiện sớm và bồi dưỡng chuyên sâu các sinh viên có tiềm năng trở thành nhân tài đổi mới công nghệ và nghiên cứu hàng đầu.
Không còn học dàn trải – tập trung vào ngành mũi nhọn
Các chương trình tích hợp này thường chỉ áp dụng cho những ngành học nền tảng và chuyên sâu, như toán học, trí tuệ nhân tạo, khoa học máy tính, y học, khoa học kỹ thuật… Trong đó, ví dụ tiêu biểu là chương trình đào tạo toán học của Đại học Thanh Hoa, với mô hình “3+2+3” (3 năm đại học, 2 năm thạc sĩ, 3 năm tiến sĩ), không cho phép chuyển ngành giữa chừng. Nghĩa là sinh viên phải xác định mục tiêu rõ ràng ngay từ đầu, và sẽ được đào tạo liên tục để phát triển đến trình độ cao nhất trong ngành.
Tương tự, chương trình “Lớp Lei Jun” ở Đại học Vũ Hán, đặt tại khoa Khoa học máy tính, được thành lập để bồi dưỡng những tài năng công nghệ có tư duy đổi mới và tố chất kinh doanh – với sự hướng dẫn của đội ngũ giáo sư tinh hoa, doanh nhân hàng đầu và kỹ sư công nghiệp, kết nối chặt chẽ giữa nghiên cứu học thuật và ứng dụng thực tiễn.
- Tuyển sinh kỹ lưỡng, đào tạo có chọn lọc, lộ trình linh hoạt
- Không phải ai cũng được vào thẳng chương trình “đại học - tiến sĩ”. Có hai con đường chính:
- Tuyển thẳng từ kỳ thi đại học, dành cho các thí sinh có điểm cao và năng lực vượt trội.
- Tuyển chọn sau năm nhất hoặc năm hai, dựa trên kết quả học tập và khả năng nghiên cứu.
Tập trung nguồn lực – mở rộng cơ hội quốc tế
Các chương trình đào tạo tích hợp thường được ưu tiên đầu tư nhiều nguồn lực hơn: từ đội ngũ giảng viên hàng đầu, chương trình học cá nhân hóa, cho tới cơ hội nghiên cứu quốc tế, hợp tác doanh nghiệp, và thực tập tại các công ty công nghệ lớn. Nhờ đó, sinh viên không chỉ được học giỏi lý thuyết mà còn có kỹ năng nghiên cứu, sáng tạo và thực hành thực tế – điều rất cần thiết với những người muốn theo đuổi con đường học thuật hoặc công nghệ tiên tiến.
Tạo áp lực để tạo đột phá
Tuy học nhanh hơn, hiệu quả hơn, nhưng đi kèm với đó là áp lực học tập lớn hơn. Sinh viên phải có định hướng rõ ràng, tư duy học thuật tốt, và đặc biệt là tinh thần chịu khó và kỷ luật cao. Các trường đại học luôn nhấn mạnh rằng đây không phải là con đường dễ dàng, mà là lựa chọn phù hợp với những người thực sự đam mê nghiên cứu khoa học và công nghệ.
Có thể thấy, Trung Quốc đang thúc đẩy mạnh mẽ mô hình đào tạo tích hợp từ đại học đến tiến sĩ như một cách để bồi dưỡng nhân tài đỉnh cao, đẩy nhanh tiến trình đổi mới công nghệ và phát triển học thuật. Thay vì đào tạo dàn trải, các trường tập trung đầu tư cho những sinh viên xuất sắc, đưa họ đi xa hơn, nhanh hơn – nhưng cũng với yêu cầu cao hơn.
Với chiến lược này, Trung Quốc đang cho thấy tham vọng dẫn đầu thế giới không chỉ về quy mô đào tạo, mà còn về chất lượng và chiều sâu nghiên cứu – nơi mà những sinh viên hôm nay có thể trở thành những nhà khoa học, nhà phát minh và lãnh đạo công nghệ trong tương lai.
