Jinu
Intern Writer
Trên những ngọn đồi ở Miyazaki, Nhật Bản, có một tòa tháp trông thật bình yên, đến nỗi du khách đi ngang qua có lẽ chỉ dừng lại chụp vài tấm ảnh, xem nó như một đài tưởng niệm bình thường. Thế nhưng, sâu thẳm dưới chân tháp, đang yên nghỉ 238 viên đá đến từ Trung Quốc, từ Vạn Lý Trường Thành, từ núi Thái Sơn, từ Lăng Tôn Trung Sơn, từ vô vàn mảnh đất mà vết thương chiến tranh vẫn chưa lành. Người Nhật đặt tên cho nó là "Tháp Hòa Bình", nhưng ở châu Á, cái tên này lại giống như một chiếc mặt nạ chói mắt, đầy giả dối. Dưới bóng tháp không phải là hòa bình, mà là một phần lịch sử bị che đậy, bị bóp méo, là bằng chứng sắt đá của sự xâm lược, là màn ngụy trang vụng về của một dân tộc muốn chối bỏ tội lỗi. Những viên đá này không biết nói, nhưng nguồn gốc của chúng đủ sức làm vỡ tan sự im lặng.
Nhiều người trong chúng ta có thể nghĩ rằng "Hakkō Ichiu" là một khái niệm do Nhật Bản tạo ra, nhưng thật ra không phải vậy đâu. Nguồn gốc của nó đến từ một cuốn sách cổ của Trung Quốc, "Liệt Tử - Thang Vấn", với ý nghĩa ban đầu là miêu tả sự rộng lớn của trời đất, hoàn toàn không mang chút ý nghĩa chính trị nào. Thế nhưng, khi vượt biển sang Nhật Bản, hình ảnh này đã được các sách sử cổ của họ mượn dùng, rồi gán cho nó một tầng ý nghĩa hoàn toàn mới: cả thiên hạ đều phải nằm dưới một vương quyền. Mấy trăm năm sau, từ ngữ này lại được các nhà tư tưởng phát xít Nhật Bản "tái đóng gói", biến thành khẩu hiệu "bốn phương thiên hạ đều quy về hoàng quyền". Rồi sau đó nữa, chủ nghĩa quân phiệt đã đưa nó vào cương lĩnh quốc sách, làm nền tảng tinh thần cho cái gọi là "Đại Đông Á Thịnh Vượng Chung". Một từ ngữ vốn mang ý nghĩa thơ mộng trong văn hóa bỗng bị bóp méo thành tiếng kèn gọi quân xâm lược, chỉ vì có kẻ muốn dùng vỏ bọc văn hóa để che đậy mũi giáo sắt máu. Điều đáng sợ của sự xâm lược, nhiều khi không phải là bản thân lưỡi gươm, mà là cái cách nó giả vờ khoác lên mình tấm áo văn minh. Những kẻ quân phiệt Nhật Bản có thể ngang nhiên vung vẩy câu nói đó, bởi họ tin rằng, tự ngụy trang thành "người truyền bá văn minh" sẽ mang lại cho họ một cái cớ mang tính thiên mệnh để bành trướng.
Nhật Bản không chỉ dừng lại ở việc mượn văn hóa, họ còn muốn biến bộ ý thức hệ này thành hiện thực, thành một thứ "cụ thể hóa" trong thế giới vật chất. Thế là ý tưởng về một tòa tháp ra đời, không chỉ là khắc lên bề mặt đá, mà chính những viên đá đó phải trở thành biểu tượng của sự chinh phục. Cần đá, quân đội Nhật liền càn quét khắp các chiến trường, họ phá nát các di tích văn hóa dọc đường xâm lược, mang những mảnh vỡ của nền văn minh nghìn năm về ngọn đồi ở Miyazaki. Những di tích lịch sử vốn yên bình bỗng bị cố tình bóc tách từng mảng, trở thành đá lát đường cho chủ nghĩa quân phiệt. Dưới nền tháp, văn hóa không còn là văn hóa nữa, nó biến thành chiến lợi phẩm, thành dấu hiệu "chúng ta đã chinh phục những nơi nào". Và sự sỉ nhục thật sự, đã đông cứng lại từ khoảnh khắc đó.
Tòa tháp này bắt đầu được xây dựng vào năm 1938. Khi ấy, tỉnh trưởng Miyazaki là Aikawa Katsuroku đã gửi một mệnh lệnh đến quân đội. Trong bức thư đó, ông ta yêu cầu tất cả các đơn vị đồn trú ở nước ngoài phải nộp hai viên đá: một viên lấy từ khu vực đóng quân, tượng trưng cho "nơi binh lính đã đặt chân đến"; viên còn lại phải lấy từ một di tích văn hóa của vùng bị chiếm đóng, tượng trưng cho "vùng đất đã bị chinh phục". Giới quân sự cấp cao đã hoan nghênh nhiệt liệt, mệnh lệnh này nhanh chóng lan truyền khắp các đơn vị quân đội xâm lược Trung Quốc. Thế là, cuộc cướp bóc điên cuồng trên đất Trung Quốc bắt đầu. Những viên gạch cổ của Vạn Lý Trường Thành bị cạy đi hàng loạt; những tảng đá trên đỉnh Thái Sơn bị đục đẽo một cách thô bạo; bia đá gần Lăng Tôn Trung Sơn bị tháo dỡ; tượng kỳ lân bằng đá cẩm thạch trắng ở Cố cung Minh triều Nam Kinh bị kéo lên xe quân sự, mang theo những vết khắc và bụi bặm vượt biển. Ngay cả đá nền của Hoàng Hạc Lâu ở Vũ Hán, hay những phiến đá khắc ở tòa nhà chính quyền Thượng Hải cũng không thoát khỏi số phận đó. Cuối cùng, hơn hai trăm viên đá của Trung Quốc đã được gắn sâu vào thân tháp, lẫn với các loại đá từ Triều Tiên và những vùng bị xâm lược khác. Mỗi viên đá đều được khắc rõ nguồn gốc, như thể những kẻ xâm lược nóng lòng muốn để lại tên mình trong lịch sử. Đây không phải là tưởng niệm, đây là sự khiêu khích; không phải là biểu tượng, đây là lời thú tội. Những vết khắc còn rõ ràng đến tận bây giờ: "Cố cung Minh triều Nam Kinh", "Hoàng Hạc Lâu Hán Khẩu", "gạch Vạn Lý Trường Thành", thậm chí trên tượng kỳ lân Nam Kinh còn khắc mấy chữ "Hội cư dân Nhật Bản". Kẻ xâm lược đã khắc tội ác của mình lên đá, giống như một tên cướp để lại chữ ký tại hiện trường, tưởng rằng đó là vinh quang. Những viên đá này đáng lẽ phải thuộc về lịch sử, chứ không phải bị giam cầm dưới ngọn đồi, trở thành nền móng cho một biểu tượng giả tạo. Sau chiến tranh, chúng ta cứ nghĩ công lý sẽ thanh toán những biểu tượng này, nhưng số phận của tòa tháp lại đi theo một hướng khác, thật đáng lạnh lùng.
Sau khi Nhật Bản đầu hàng, Tuyên bố Potsdam đã yêu cầu rõ ràng việc cấm tất cả các biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt. Theo lẽ thường, tòa tháp này đáng lẽ phải bị phá hủy, nhưng chính quyền tỉnh Miyazaki lại né tránh trách nhiệm một cách gần như trêu ngươi. Họ không phá tháp, chỉ đơn giản là trát xi măng che đi bốn chữ "Hakkō Ichiu", giấu những bức tượng võ sĩ đạo, rồi quay sang đặt cho nó một cái tên hoàn toàn mới: "Tháp Hòa Bình". Chỉ đổi tên, không đổi bản chất. Khi quân chiếm đóng rút đi, Nhật Bản giành lại quyền quản lý, những biểu tượng từng bị giấu lại lần lượt lộ diện. Tượng võ sĩ đạo trở lại trước tháp, chữ "Hakkō Ichiu" được khắc lại một cách công khai. Thậm chí, ngọn đuốc Olympic Tokyo năm 1964 còn được thắp từ chính tòa tháp này. Một tòa tháp từng được dùng để cổ vũ cho cuộc chiến tranh xâm lược lại được khoác lên mình vỏ bọc là điểm khởi đầu của hòa bình. Sự phi lý của lịch sử đã đạt đến đỉnh điểm ở đây. Điều còn phi lý hơn nữa là chính phủ Nhật Bản đã xuyên tạc nguồn gốc của những viên đá nền tháp là "quà tặng từ các quốc gia hữu nghị". Cứ như thể những viên đá bị quân Nhật cạy từ các di tích văn hóa là món quà mà người dân Trung Quốc hay Triều Tiên tự nguyện gửi tặng họ vậy. Đây là một cuộc mất trí nhớ tập thể kéo dài hàng chục năm, và cái giá phải trả là của cả châu Á. Nhưng sự im lặng không phải là vĩnh cửu, sự thức tỉnh thật sự đã đến từ chính người dân.
Vào năm 1991, một nhóm người dân Nhật Bản bình thường đã cùng nhau thành lập "Hội Nghiên cứu Lịch sử Tháp Hòa Bình". Họ tự bỏ tiền đi lại, đến Trung Quốc và Triều Tiên, đối chiếu từng viên đá, từng chút một đào bới sự thật bị che giấu lên khỏi mặt đất. Họ đã mất mười năm để biên soạn cuốn "Lời Chứng Của Đá", giúp những mảnh đá im lặng này lần đầu tiên có thể nói lên tiếng nói của mình với thế giới. Phim tài liệu, sách vở, các cuộc triển lãm công khai lần lượt xuất hiện. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc, giám đốc bảo tàng thậm chí còn đích thân đến Miyazaki, đứng trước viên đá kỳ lân bị cướp đi hơn 70 năm, yêu cầu nó trở về nhà. Mặc dù chính quyền đến nay vẫn tìm cách thoái thác, nhưng tiếng nói của lịch sử đã lan truyền. Bóng tối của tòa tháp này không thể dễ dàng bị tẩy trắng nữa.
Tòa tháp trên đồi Miyazaki nhìn thì có vẻ bình lặng, nhưng những viên đá dưới chân tháp đang kể những câu chuyện. Chúng đến từ những vùng đất bị chiếm đóng, những nền văn hóa bị phá hủy, những thành phố bị đốt cháy, từ nỗi đau sâu thẳm nhất của chiến tranh. Chúng nằm im lìm ở đó, không phải để tưởng niệm hòa bình, mà vì kẻ xâm lược muốn đè chúng dưới chân, để lịch sử mãi mãi mục nát trong im lặng. Nhưng lịch sử sẽ không mục nát, những vết khắc sẽ không phai mờ. Mỗi viên đá là một nhân chứng, cũng là một tiếng vọng. Hòa bình thật sự không thể xây dựng trên nền móng của dối trá, không thể xây dựng trên sự đánh cắp văn hóa và che giấu tội lỗi. Tòa tháp có thể giả vờ là "hòa bình", nhưng những viên đá thì không bao giờ. Chờ đợi chúng trở về nhà, không chỉ là ký ức của một nơi, mà là phẩm giá chung của cả châu Á.
Nguồn: https://www.sohu.com/a/965809429_12..._218_84Noj1_1_fd.2.1765935512085cjhE9c4_53812
Nhiều người trong chúng ta có thể nghĩ rằng "Hakkō Ichiu" là một khái niệm do Nhật Bản tạo ra, nhưng thật ra không phải vậy đâu. Nguồn gốc của nó đến từ một cuốn sách cổ của Trung Quốc, "Liệt Tử - Thang Vấn", với ý nghĩa ban đầu là miêu tả sự rộng lớn của trời đất, hoàn toàn không mang chút ý nghĩa chính trị nào. Thế nhưng, khi vượt biển sang Nhật Bản, hình ảnh này đã được các sách sử cổ của họ mượn dùng, rồi gán cho nó một tầng ý nghĩa hoàn toàn mới: cả thiên hạ đều phải nằm dưới một vương quyền. Mấy trăm năm sau, từ ngữ này lại được các nhà tư tưởng phát xít Nhật Bản "tái đóng gói", biến thành khẩu hiệu "bốn phương thiên hạ đều quy về hoàng quyền". Rồi sau đó nữa, chủ nghĩa quân phiệt đã đưa nó vào cương lĩnh quốc sách, làm nền tảng tinh thần cho cái gọi là "Đại Đông Á Thịnh Vượng Chung". Một từ ngữ vốn mang ý nghĩa thơ mộng trong văn hóa bỗng bị bóp méo thành tiếng kèn gọi quân xâm lược, chỉ vì có kẻ muốn dùng vỏ bọc văn hóa để che đậy mũi giáo sắt máu. Điều đáng sợ của sự xâm lược, nhiều khi không phải là bản thân lưỡi gươm, mà là cái cách nó giả vờ khoác lên mình tấm áo văn minh. Những kẻ quân phiệt Nhật Bản có thể ngang nhiên vung vẩy câu nói đó, bởi họ tin rằng, tự ngụy trang thành "người truyền bá văn minh" sẽ mang lại cho họ một cái cớ mang tính thiên mệnh để bành trướng.
Nhật Bản không chỉ dừng lại ở việc mượn văn hóa, họ còn muốn biến bộ ý thức hệ này thành hiện thực, thành một thứ "cụ thể hóa" trong thế giới vật chất. Thế là ý tưởng về một tòa tháp ra đời, không chỉ là khắc lên bề mặt đá, mà chính những viên đá đó phải trở thành biểu tượng của sự chinh phục. Cần đá, quân đội Nhật liền càn quét khắp các chiến trường, họ phá nát các di tích văn hóa dọc đường xâm lược, mang những mảnh vỡ của nền văn minh nghìn năm về ngọn đồi ở Miyazaki. Những di tích lịch sử vốn yên bình bỗng bị cố tình bóc tách từng mảng, trở thành đá lát đường cho chủ nghĩa quân phiệt. Dưới nền tháp, văn hóa không còn là văn hóa nữa, nó biến thành chiến lợi phẩm, thành dấu hiệu "chúng ta đã chinh phục những nơi nào". Và sự sỉ nhục thật sự, đã đông cứng lại từ khoảnh khắc đó.
Tòa tháp này bắt đầu được xây dựng vào năm 1938. Khi ấy, tỉnh trưởng Miyazaki là Aikawa Katsuroku đã gửi một mệnh lệnh đến quân đội. Trong bức thư đó, ông ta yêu cầu tất cả các đơn vị đồn trú ở nước ngoài phải nộp hai viên đá: một viên lấy từ khu vực đóng quân, tượng trưng cho "nơi binh lính đã đặt chân đến"; viên còn lại phải lấy từ một di tích văn hóa của vùng bị chiếm đóng, tượng trưng cho "vùng đất đã bị chinh phục". Giới quân sự cấp cao đã hoan nghênh nhiệt liệt, mệnh lệnh này nhanh chóng lan truyền khắp các đơn vị quân đội xâm lược Trung Quốc. Thế là, cuộc cướp bóc điên cuồng trên đất Trung Quốc bắt đầu. Những viên gạch cổ của Vạn Lý Trường Thành bị cạy đi hàng loạt; những tảng đá trên đỉnh Thái Sơn bị đục đẽo một cách thô bạo; bia đá gần Lăng Tôn Trung Sơn bị tháo dỡ; tượng kỳ lân bằng đá cẩm thạch trắng ở Cố cung Minh triều Nam Kinh bị kéo lên xe quân sự, mang theo những vết khắc và bụi bặm vượt biển. Ngay cả đá nền của Hoàng Hạc Lâu ở Vũ Hán, hay những phiến đá khắc ở tòa nhà chính quyền Thượng Hải cũng không thoát khỏi số phận đó. Cuối cùng, hơn hai trăm viên đá của Trung Quốc đã được gắn sâu vào thân tháp, lẫn với các loại đá từ Triều Tiên và những vùng bị xâm lược khác. Mỗi viên đá đều được khắc rõ nguồn gốc, như thể những kẻ xâm lược nóng lòng muốn để lại tên mình trong lịch sử. Đây không phải là tưởng niệm, đây là sự khiêu khích; không phải là biểu tượng, đây là lời thú tội. Những vết khắc còn rõ ràng đến tận bây giờ: "Cố cung Minh triều Nam Kinh", "Hoàng Hạc Lâu Hán Khẩu", "gạch Vạn Lý Trường Thành", thậm chí trên tượng kỳ lân Nam Kinh còn khắc mấy chữ "Hội cư dân Nhật Bản". Kẻ xâm lược đã khắc tội ác của mình lên đá, giống như một tên cướp để lại chữ ký tại hiện trường, tưởng rằng đó là vinh quang. Những viên đá này đáng lẽ phải thuộc về lịch sử, chứ không phải bị giam cầm dưới ngọn đồi, trở thành nền móng cho một biểu tượng giả tạo. Sau chiến tranh, chúng ta cứ nghĩ công lý sẽ thanh toán những biểu tượng này, nhưng số phận của tòa tháp lại đi theo một hướng khác, thật đáng lạnh lùng.
Sau khi Nhật Bản đầu hàng, Tuyên bố Potsdam đã yêu cầu rõ ràng việc cấm tất cả các biểu tượng của chủ nghĩa quân phiệt. Theo lẽ thường, tòa tháp này đáng lẽ phải bị phá hủy, nhưng chính quyền tỉnh Miyazaki lại né tránh trách nhiệm một cách gần như trêu ngươi. Họ không phá tháp, chỉ đơn giản là trát xi măng che đi bốn chữ "Hakkō Ichiu", giấu những bức tượng võ sĩ đạo, rồi quay sang đặt cho nó một cái tên hoàn toàn mới: "Tháp Hòa Bình". Chỉ đổi tên, không đổi bản chất. Khi quân chiếm đóng rút đi, Nhật Bản giành lại quyền quản lý, những biểu tượng từng bị giấu lại lần lượt lộ diện. Tượng võ sĩ đạo trở lại trước tháp, chữ "Hakkō Ichiu" được khắc lại một cách công khai. Thậm chí, ngọn đuốc Olympic Tokyo năm 1964 còn được thắp từ chính tòa tháp này. Một tòa tháp từng được dùng để cổ vũ cho cuộc chiến tranh xâm lược lại được khoác lên mình vỏ bọc là điểm khởi đầu của hòa bình. Sự phi lý của lịch sử đã đạt đến đỉnh điểm ở đây. Điều còn phi lý hơn nữa là chính phủ Nhật Bản đã xuyên tạc nguồn gốc của những viên đá nền tháp là "quà tặng từ các quốc gia hữu nghị". Cứ như thể những viên đá bị quân Nhật cạy từ các di tích văn hóa là món quà mà người dân Trung Quốc hay Triều Tiên tự nguyện gửi tặng họ vậy. Đây là một cuộc mất trí nhớ tập thể kéo dài hàng chục năm, và cái giá phải trả là của cả châu Á. Nhưng sự im lặng không phải là vĩnh cửu, sự thức tỉnh thật sự đã đến từ chính người dân.
Vào năm 1991, một nhóm người dân Nhật Bản bình thường đã cùng nhau thành lập "Hội Nghiên cứu Lịch sử Tháp Hòa Bình". Họ tự bỏ tiền đi lại, đến Trung Quốc và Triều Tiên, đối chiếu từng viên đá, từng chút một đào bới sự thật bị che giấu lên khỏi mặt đất. Họ đã mất mười năm để biên soạn cuốn "Lời Chứng Của Đá", giúp những mảnh đá im lặng này lần đầu tiên có thể nói lên tiếng nói của mình với thế giới. Phim tài liệu, sách vở, các cuộc triển lãm công khai lần lượt xuất hiện. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc, giám đốc bảo tàng thậm chí còn đích thân đến Miyazaki, đứng trước viên đá kỳ lân bị cướp đi hơn 70 năm, yêu cầu nó trở về nhà. Mặc dù chính quyền đến nay vẫn tìm cách thoái thác, nhưng tiếng nói của lịch sử đã lan truyền. Bóng tối của tòa tháp này không thể dễ dàng bị tẩy trắng nữa.
Tòa tháp trên đồi Miyazaki nhìn thì có vẻ bình lặng, nhưng những viên đá dưới chân tháp đang kể những câu chuyện. Chúng đến từ những vùng đất bị chiếm đóng, những nền văn hóa bị phá hủy, những thành phố bị đốt cháy, từ nỗi đau sâu thẳm nhất của chiến tranh. Chúng nằm im lìm ở đó, không phải để tưởng niệm hòa bình, mà vì kẻ xâm lược muốn đè chúng dưới chân, để lịch sử mãi mãi mục nát trong im lặng. Nhưng lịch sử sẽ không mục nát, những vết khắc sẽ không phai mờ. Mỗi viên đá là một nhân chứng, cũng là một tiếng vọng. Hòa bình thật sự không thể xây dựng trên nền móng của dối trá, không thể xây dựng trên sự đánh cắp văn hóa và che giấu tội lỗi. Tòa tháp có thể giả vờ là "hòa bình", nhưng những viên đá thì không bao giờ. Chờ đợi chúng trở về nhà, không chỉ là ký ức của một nơi, mà là phẩm giá chung của cả châu Á.
Nguồn: https://www.sohu.com/a/965809429_12..._218_84Noj1_1_fd.2.1765935512085cjhE9c4_53812
