Shopee, Tiki, Lazada có thể phải kiểm duyệt hàng hóa trước khi đăng bán

[Khôi Nguyên]

Dự thảo Luật Thương mại điện tử mới đang được hoàn thiện, đề xuất hàng loạt quy định đột phá nhằm siết chặt trách nhiệm của các sàn giao dịch. Đáng chú ý nhất là quy định các nền tảng này sẽ phải liên đới bồi thường nếu để xảy ra tổn thất cho người tiêu dùng, một bước ngoặt được kỳ vọng sẽ chấm dứt tình trạng "treo đầu dê, bán thịt chó" và tăng cường bảo vệ người mua trên không gian mạng.

Chấm dứt "treo đầu dê, bán thịt chó" và tăng cường minh bạch​

Dự thảo Luật Thương mại điện tử thể hiện rõ định hướng chuyển vai trò của các sàn giao dịch từ một trung gian kỹ thuật đơn thuần sang một chủ thể có trách nhiệm chủ động trong việc bảo vệ người tiêu dùng. Để giải quyết thực trạng quảng cáo sai lệch và hàng hóa kém chất lượng, dự thảo đã liệt kê rõ các hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm lừa đảo khách hàng, kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc.

Một điểm mới quan trọng là các sàn thương mại điện tử trung gian như Shopee, Tiki, Lazada sẽ phải kiểm duyệt nội dung thông tin sản phẩm do người bán đăng tải trước khi cho hiển thị, thay vì chỉ xử lý sau khi có phản ánh. Ngoài ra, dự thảo cũng cấm các hành vi sử dụng thuật toán để ưu tiên hiển thị sản phẩm một cách không minh bạch hay ngăn chặn, hiển thị sai lệch các đánh giá của người tiêu dùng.

Siết trách nhiệm toàn diện: Từ sàn giao dịch đến người livestream​

Không chỉ các sàn giao dịch, dự thảo luật còn lần đầu tiên quy định trách nhiệm cụ thể đối với người bán hàng qua livestream và những người đánh giá sản phẩm (reviewer) có hoạt động tiếp thị liên kết. Những đối tượng này sẽ phải có kiến thức pháp luật về thương mại điện tử, cung cấp thông tin định danh cho nền tảng, công khai việc được tài trợ (nếu có) và tuân thủ các quy định về cung cấp thông tin sản phẩm. Quy định này nhằm kiểm soát hiệu quả các hình thức quảng bá phi truyền thống, hạn chế tình trạng thổi phồng thông tin và đánh lừa người mua.

Trách nhiệm liên đới bồi thường: Bước ngoặt cho các sàn TMĐT​

Điểm đột phá và được quan tâm nhất trong dự thảo chính là quy định về trách nhiệm liên đới. Theo đó, các sàn thương mại điện tử trung gian sẽ phải liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại nếu các vi phạm trên nền tảng của họ trực tiếp gây tổn thất cho người tiêu dùng. Đây là sự thay đổi căn bản, buộc các sàn phải chủ động kiểm soát chặt chẽ hơn đối với cả hàng hóa và người bán.

Đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, các cơ quan chức năng đang nghiên cứu các hướng tiếp cận cụ thể, bao gồm việc quy định trách nhiệm liên đới trong các trường hợp hàng hóa vi phạm chất lượng hoặc không an toàn. Chủ sàn sẽ phải có trách nhiệm phản hồi kịp thời các cảnh báo, phối hợp thu hồi sản phẩm và thậm chí gửi thông báo trực tiếp đến những người tiêu dùng đã mua phải sản phẩm lỗi. Hơn nữa, dự thảo cũng khuyến khích các nền tảng thiết lập cơ chế ký quỹ để bảo vệ người tiêu dùng, cho phép người mua được bồi thường trước từ sàn.

Yêu cầu pháp lý với nền tảng xuyên biên giới và cơ chế giám sát mới​

Dự thảo luật cũng nhắm đến các nền tảng nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam nhưng vẫn hướng đến người tiêu dùng trong nước (qua tên miền ".vn", sử dụng tiếng Việt hoặc có trên 100.000 giao dịch mỗi năm). Các nền tảng này sẽ phải chỉ định hoặc thành lập một pháp nhân tại Việt Nam, có đủ tiềm lực tài chính (ký quỹ 5-10 tỷ đồng) và nhân sự chuyên trách để thực hiện các nghĩa vụ pháp lý, thuế và giải quyết tranh chấp.

Để đảm bảo thực thi, Bộ Công Thương sẽ đóng vai trò cơ quan đầu mối, vận hành Nền tảng Quản lý hoạt động thương mại điện tử để tiếp nhận khiếu nại, công bố danh sách vi phạm và xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ công tác giám sát, thanh tra. Các sàn cũng được yêu cầu phải xây dựng hệ thống xử lý khiếu nại nội bộ minh bạch, có sự tham gia của con người thay vì chỉ phụ thuộc vào hệ thống tự động.

 

[Thanh Sơn]

nên là như vậy