Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Ba công ty tiên phong trong công nghệ sinh học và sáng tạo - Lab-Grown Leather (Anh), The Organoid Company (Hà Lan) và VML (Mỹ) - đã công bố kế hoạch táo bạo: sản xuất da T-Rex từ collagen hóa thạch để tạo ra phụ kiện thời trang cao cấp như túi xách, vào cuối năm 2025. Kế hoạch này không chỉ gây chú ý vì ý tưởng độc đáo lấy cảm hứng từ loài khủng long biểu tượng trong Jurassic Park, mà còn vì tuyên bố mang lại giải pháp bền vững, không gây hại động vật. Tuy nhiên, các nhà khoa học bày tỏ sự nghi ngờ, cho rằng việc tái tạo da T-Rex là bất khả thi do thiếu DNA nguyên vẹn và những thách thức khoa học khác.
Ba công ty Lab-Grown Leather, The Organoid Company và VML đã hợp tác để phát triển da T-Rex, sử dụng collagen hóa thạch làm bản thiết kế. The Organoid Company thiết kế DNA tổng hợp dựa trên các chuỗi protein cổ xưa, sau đó Lab-Grown Leather tích hợp vào nền tảng Elemental-X để tạo ra vật liệu giống da thật, sử dụng công nghệ kỹ thuật mô tiên tiến không cần khung (scaffold-free). Mục tiêu là ra mắt sản phẩm thời trang cao cấp như túi xách vào cuối năm 2025, kế hoạch mở rộng sang ngành ô tô sau đó. VML từng nổi tiếng với dự án “thịt viên voi ma mút” năm 2023 đóng vai trò sáng tạo và tiếp thị, theo Interesting Engineering.
Quy trình sản xuất da T-Rex bắt đầu từ collagen hóa thạch của T-Rex, một protein cấu trúc tìm thấy trong xương và mô, được sử dụng làm bản thiết kế. The Organoid Company tái tạo chuỗi protein cổ xưa, tạo ra DNA tổng hợp, sau đó tích hợp vào các tế bào nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Lab-Grown Leather sử dụng nền tảng Advanced Tissue Engineering Platform (ATEP), cho phép tế bào tự tổ chức thành cấu trúc giống da mà không cần khung hỗ trợ, tạo ra vật liệu “giống hệt da thật về mặt cấu trúc và di truyền”. Vật liệu này được quảng bá là bền, có thể sửa chữa, phân hủy sinh học, phù hợp với nhu cầu của thị trường xa xỉ trị giá 780 tỷ USD (tăng trưởng 4,6% CAGR 2025-2035).
Ba công ty nhấn mạnh rằng da T-Rex là giải pháp bền vững, không gây hại động vật, giảm tác động môi trường từ ngành da truyền thống. Sản xuất da bò gây ra nạn phá rừng, tiêu tốn nước, sử dụng hóa chất độc hại như chromium, trong khi da T-Rex được nuôi cấy trong môi trường kiểm soát, không cần chăn nuôi hay thuộc da. Vật liệu này cũng phân hủy sinh học, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về sản phẩm thân thiện môi trường, thị trường vật liệu sinh học tăng trưởng 10-15% mỗi năm. Giáo sư Che Connon từ Lab-Grown Leather nhấn mạnh rằng công nghệ này “mở ra tiềm năng tạo ra vật liệu mới một cách có trách nhiệm”, theo VML.
Mặc dù dự án đầy tham vọng, các nhà khoa học bày tỏ sự nghi ngờ về tính khả thi, đặc biệt do thiếu DNA T-Rex nguyên vẹn. DNA phân hủy nhanh sau khi sinh vật chết, mẫu DNA cổ nhất được tìm thấy là từ voi ma mút 1,6 triệu năm tuổi, trong khi T-Rex sống cách đây 66-72,7 triệu năm. Giáo sư Masayoshi Shibata từ Đại học Fukui, Nhật Bản, nhấn mạnh rằng hóa thạch T-Rex dù tương đối nhiều (khoảng 40 bộ) chỉ được tìm thấy ở bốn bang miền Tây Hoa Kỳ và thường không bảo quản được DNA do điều kiện môi trường. Nhà cổ sinh vật học Thomas Holtz Jr. từ Đại học Maryland gọi tuyên bố về da T-Rex là “gây hiểu lầm” và “gần như hoang tưởng”, theo Live Science. Thomas Carr từ Đại học Carthage cũng cho rằng collagen T-Rex từ xương không đủ để tái tạo da, việc gắn nhãn “T-Rex” chỉ là chiêu trò thương mại.
Cộng đồng khoa học tỏ ra thận trọng, trong khi công chúng bị cuốn hút bởi ý tưởng mang tính biểu tượng của T-Rex. Các nhà cổ sinh vật học như Mary Higby Schweitzer từ Đại học Bắc Carolina cho rằng “không thể tạo ra da từ collagen” và nhấn mạnh rằng sản phẩm này không phải là da T-Rex thực sự. Tuy nhiên, họ công nhận giá trị của công nghệ nuôi cấy mô trong việc tạo ra vật liệu bền vững, như Thomas Carr đã lưu ý rằng “các kỹ thuật nghiên cứu rất thú vị” nhưng không cần yếu tố “tiền sử” để gây ấn tượng.
Nếu thành công, da T-Rex có thể định hình lại ngành công nghiệp xa xỉ và vật liệu bền vững. Giai đoạn đầu tập trung vào phụ kiện thời trang, túi xách là sản phẩm chủ lực vào cuối năm 2025 nhắm đến thị trường xa xỉ trị giá 780 tỷ USD. Sau đó, các công ty dự kiến mở rộng sang nội thất ô tô và dệt may thông minh, tận dụng độ bền và tính phân hủy sinh học của vật liệu. Dự án cũng có tiềm năng thúc đẩy nghiên cứu sinh học tổng hợp, mở đường cho các vật liệu lấy cảm hứng từ sinh vật cổ đại khác.
Dự án da T-Rex gợi nhớ đến chiến dịch “thịt viên voi ma mút” của VML năm 2023, một chiến lược tiếp thị gây chú ý toàn cầu. Các nhà phê bình như Thomas Holtz Jr. cho rằng việc gắn nhãn “T-Rex” là chiêu trò để biện minh cho giá bán cao, vì collagen tái tạo có thể giống collagen bò hoặc gà. Tom Ellis từ Imperial College London gọi đây là “mánh lới quảng cáo” ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, Bas Korsten từ VML lập luận rằng dự án thể hiện “sự giao thoa giữa sáng tạo và công nghệ sinh học”, định hình tương lai ngành xa xỉ.
Ba công ty Lab-Grown Leather, The Organoid Company và VML đã hợp tác để phát triển da T-Rex, sử dụng collagen hóa thạch làm bản thiết kế. The Organoid Company thiết kế DNA tổng hợp dựa trên các chuỗi protein cổ xưa, sau đó Lab-Grown Leather tích hợp vào nền tảng Elemental-X để tạo ra vật liệu giống da thật, sử dụng công nghệ kỹ thuật mô tiên tiến không cần khung (scaffold-free). Mục tiêu là ra mắt sản phẩm thời trang cao cấp như túi xách vào cuối năm 2025, kế hoạch mở rộng sang ngành ô tô sau đó. VML từng nổi tiếng với dự án “thịt viên voi ma mút” năm 2023 đóng vai trò sáng tạo và tiếp thị, theo Interesting Engineering.
Quy trình sản xuất da T-Rex bắt đầu từ collagen hóa thạch của T-Rex, một protein cấu trúc tìm thấy trong xương và mô, được sử dụng làm bản thiết kế. The Organoid Company tái tạo chuỗi protein cổ xưa, tạo ra DNA tổng hợp, sau đó tích hợp vào các tế bào nuôi cấy trong phòng thí nghiệm. Lab-Grown Leather sử dụng nền tảng Advanced Tissue Engineering Platform (ATEP), cho phép tế bào tự tổ chức thành cấu trúc giống da mà không cần khung hỗ trợ, tạo ra vật liệu “giống hệt da thật về mặt cấu trúc và di truyền”. Vật liệu này được quảng bá là bền, có thể sửa chữa, phân hủy sinh học, phù hợp với nhu cầu của thị trường xa xỉ trị giá 780 tỷ USD (tăng trưởng 4,6% CAGR 2025-2035).
Ba công ty nhấn mạnh rằng da T-Rex là giải pháp bền vững, không gây hại động vật, giảm tác động môi trường từ ngành da truyền thống. Sản xuất da bò gây ra nạn phá rừng, tiêu tốn nước, sử dụng hóa chất độc hại như chromium, trong khi da T-Rex được nuôi cấy trong môi trường kiểm soát, không cần chăn nuôi hay thuộc da. Vật liệu này cũng phân hủy sinh học, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về sản phẩm thân thiện môi trường, thị trường vật liệu sinh học tăng trưởng 10-15% mỗi năm. Giáo sư Che Connon từ Lab-Grown Leather nhấn mạnh rằng công nghệ này “mở ra tiềm năng tạo ra vật liệu mới một cách có trách nhiệm”, theo VML.
Mặc dù dự án đầy tham vọng, các nhà khoa học bày tỏ sự nghi ngờ về tính khả thi, đặc biệt do thiếu DNA T-Rex nguyên vẹn. DNA phân hủy nhanh sau khi sinh vật chết, mẫu DNA cổ nhất được tìm thấy là từ voi ma mút 1,6 triệu năm tuổi, trong khi T-Rex sống cách đây 66-72,7 triệu năm. Giáo sư Masayoshi Shibata từ Đại học Fukui, Nhật Bản, nhấn mạnh rằng hóa thạch T-Rex dù tương đối nhiều (khoảng 40 bộ) chỉ được tìm thấy ở bốn bang miền Tây Hoa Kỳ và thường không bảo quản được DNA do điều kiện môi trường. Nhà cổ sinh vật học Thomas Holtz Jr. từ Đại học Maryland gọi tuyên bố về da T-Rex là “gây hiểu lầm” và “gần như hoang tưởng”, theo Live Science. Thomas Carr từ Đại học Carthage cũng cho rằng collagen T-Rex từ xương không đủ để tái tạo da, việc gắn nhãn “T-Rex” chỉ là chiêu trò thương mại.
Cộng đồng khoa học tỏ ra thận trọng, trong khi công chúng bị cuốn hút bởi ý tưởng mang tính biểu tượng của T-Rex. Các nhà cổ sinh vật học như Mary Higby Schweitzer từ Đại học Bắc Carolina cho rằng “không thể tạo ra da từ collagen” và nhấn mạnh rằng sản phẩm này không phải là da T-Rex thực sự. Tuy nhiên, họ công nhận giá trị của công nghệ nuôi cấy mô trong việc tạo ra vật liệu bền vững, như Thomas Carr đã lưu ý rằng “các kỹ thuật nghiên cứu rất thú vị” nhưng không cần yếu tố “tiền sử” để gây ấn tượng.
Nếu thành công, da T-Rex có thể định hình lại ngành công nghiệp xa xỉ và vật liệu bền vững. Giai đoạn đầu tập trung vào phụ kiện thời trang, túi xách là sản phẩm chủ lực vào cuối năm 2025 nhắm đến thị trường xa xỉ trị giá 780 tỷ USD. Sau đó, các công ty dự kiến mở rộng sang nội thất ô tô và dệt may thông minh, tận dụng độ bền và tính phân hủy sinh học của vật liệu. Dự án cũng có tiềm năng thúc đẩy nghiên cứu sinh học tổng hợp, mở đường cho các vật liệu lấy cảm hứng từ sinh vật cổ đại khác.
Dự án da T-Rex gợi nhớ đến chiến dịch “thịt viên voi ma mút” của VML năm 2023, một chiến lược tiếp thị gây chú ý toàn cầu. Các nhà phê bình như Thomas Holtz Jr. cho rằng việc gắn nhãn “T-Rex” là chiêu trò để biện minh cho giá bán cao, vì collagen tái tạo có thể giống collagen bò hoặc gà. Tom Ellis từ Imperial College London gọi đây là “mánh lới quảng cáo” ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, Bas Korsten từ VML lập luận rằng dự án thể hiện “sự giao thoa giữa sáng tạo và công nghệ sinh học”, định hình tương lai ngành xa xỉ.
