Thảo Nông
Writer
Vào ngày này cách đây đúng 74 năm, ngày 5 tháng 5 năm 1951, tại Lễ hội Anh (Festival of Britain) diễn ra ở London, công chúng lần đầu tiên được chứng kiến một cỗ máy đặc biệt: NIMROD. Đây không phải là siêu máy tính giải toán phức tạp hay vũ khí quân sự, mà là một chiếc máy tính điện tử được công ty Ferranti của Anh chế tạo với mục đích duy nhất: chơi trò chơi toán học cổ điển có tên Nim với khách tham quan. Dù đơn giản và sớm bị lãng quên, NIMROD được xem là cỗ máy chơi game điện tử chuyên dụng đầu tiên trên thế giới, một cột mốc quan trọng đặt nền móng cho ngành công nghiệp game tỷ đô ngày nay.
Biến logic thành trò chơi
Công ty Ferranti, vốn nổi tiếng với việc chế tạo máy tính thương mại đầu tiên của Anh (Ferranti Mark 1), đã quyết định thực hiện một cách tiếp cận độc đáo tại Lễ hội Anh. Thay vì trình diễn các ứng dụng khoa học hay quân sự khô khan, họ muốn minh họa sức mạnh xử lý logic của máy tính điện tử - một khái niệm còn rất mới lạ với công chúng thời bấy giờ - thông qua một trò chơi.
Trò chơi Nim được chọn vì luật chơi đơn giản (người chơi thay phiên lấy đồ vật từ các hàng, ai lấy cuối cùng thua) nhưng lại đòi hỏi tư duy chiến lược và có thuật toán tối ưu để chiến thắng. NIMROD được lập trình để luôn chơi theo thuật toán này, khiến nó gần như "bất khả chiến bại". Cỗ máy khổng lồ sử dụng các bóng đèn nhấp nháy để hiển thị trạng thái trò chơi (không có màn hình) và người chơi tương tác bằng các nút bấm. Việc được trực tiếp "đấu trí" với một cỗ máy biết suy nghĩ logic là một trải nghiệm chưa từng có và gây ấn tượng mạnh mẽ vào năm 1951.
Thay đổi nhận thức và di sản bị lãng quên
Mặc dù trước đó máy tính EDSAC (1949) từng chạy một chương trình mô phỏng game bắn pháo, NIMROD lại đặc biệt ở chỗ nó được chế tạo dành riêng cho việc chơi game và trình diễn công khai. Tầm quan trọng của NIMROD không nằm ở công nghệ quá phức tạp mà ở vai trò tiên phong trong việc thay đổi nhận thức của công chúng về máy tính. Nó cho thấy máy tính không chỉ là công cụ tính toán khô khan mà còn có thể tương tác, phản hồi và thậm chí là "chơi" với con người. Nó là một trong những ví dụ sơ khai nhất về giao diện người-máy tương tác, khơi gợi những ý tưởng ban đầu về trí tuệ nhân tạo và tiềm năng giải trí của máy móc.
Tuy nhiên, sau khi kết thúc Lễ hội Anh và được trưng bày thêm ở Đức, NIMROD đã bị tháo dỡ và không có bản sao nào được lưu giữ. Nó cũng chưa bao giờ được thương mại hóa vì đơn giản là vào thời điểm đó, không ai hình dung được việc bán máy chỉ để chơi game lại có thể trở thành một ngành kinh doanh. Nghịch lý thay, chính màn trình diễn công nghệ này lại vô tình mở đường cho ngành công nghiệp game điện tử, một ngành có quy mô vượt xa nhiều ứng dụng ban đầu của máy tính.
Ngày 5 tháng 5 năm 1951, với sự ra mắt của NIMROD, dù lặng lẽ và ít được ghi nhớ, đã đánh dấu một bước ngoặt âm thầm nhưng quan trọng, nơi máy tính lần đầu tiên bước ra khỏi phòng thí nghiệm để "chơi" với công chúng, gieo những hạt mầm đầu tiên cho thế giới giải trí kỹ thuật số mà chúng ta đang sống ngày nay.
Biến logic thành trò chơi
Công ty Ferranti, vốn nổi tiếng với việc chế tạo máy tính thương mại đầu tiên của Anh (Ferranti Mark 1), đã quyết định thực hiện một cách tiếp cận độc đáo tại Lễ hội Anh. Thay vì trình diễn các ứng dụng khoa học hay quân sự khô khan, họ muốn minh họa sức mạnh xử lý logic của máy tính điện tử - một khái niệm còn rất mới lạ với công chúng thời bấy giờ - thông qua một trò chơi.
Trò chơi Nim được chọn vì luật chơi đơn giản (người chơi thay phiên lấy đồ vật từ các hàng, ai lấy cuối cùng thua) nhưng lại đòi hỏi tư duy chiến lược và có thuật toán tối ưu để chiến thắng. NIMROD được lập trình để luôn chơi theo thuật toán này, khiến nó gần như "bất khả chiến bại". Cỗ máy khổng lồ sử dụng các bóng đèn nhấp nháy để hiển thị trạng thái trò chơi (không có màn hình) và người chơi tương tác bằng các nút bấm. Việc được trực tiếp "đấu trí" với một cỗ máy biết suy nghĩ logic là một trải nghiệm chưa từng có và gây ấn tượng mạnh mẽ vào năm 1951.
Thay đổi nhận thức và di sản bị lãng quên
Mặc dù trước đó máy tính EDSAC (1949) từng chạy một chương trình mô phỏng game bắn pháo, NIMROD lại đặc biệt ở chỗ nó được chế tạo dành riêng cho việc chơi game và trình diễn công khai. Tầm quan trọng của NIMROD không nằm ở công nghệ quá phức tạp mà ở vai trò tiên phong trong việc thay đổi nhận thức của công chúng về máy tính. Nó cho thấy máy tính không chỉ là công cụ tính toán khô khan mà còn có thể tương tác, phản hồi và thậm chí là "chơi" với con người. Nó là một trong những ví dụ sơ khai nhất về giao diện người-máy tương tác, khơi gợi những ý tưởng ban đầu về trí tuệ nhân tạo và tiềm năng giải trí của máy móc.
Tuy nhiên, sau khi kết thúc Lễ hội Anh và được trưng bày thêm ở Đức, NIMROD đã bị tháo dỡ và không có bản sao nào được lưu giữ. Nó cũng chưa bao giờ được thương mại hóa vì đơn giản là vào thời điểm đó, không ai hình dung được việc bán máy chỉ để chơi game lại có thể trở thành một ngành kinh doanh. Nghịch lý thay, chính màn trình diễn công nghệ này lại vô tình mở đường cho ngành công nghiệp game điện tử, một ngành có quy mô vượt xa nhiều ứng dụng ban đầu của máy tính.
Ngày 5 tháng 5 năm 1951, với sự ra mắt của NIMROD, dù lặng lẽ và ít được ghi nhớ, đã đánh dấu một bước ngoặt âm thầm nhưng quan trọng, nơi máy tính lần đầu tiên bước ra khỏi phòng thí nghiệm để "chơi" với công chúng, gieo những hạt mầm đầu tiên cho thế giới giải trí kỹ thuật số mà chúng ta đang sống ngày nay.
