Hoàng Khang
Writer
Vào ngày 30 tháng 4, cách đây đúng 32 năm (1993), một thông cáo tưởng chừng khô khan từ Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân châu Âu (CERN) tại Geneva, Thụy Sĩ đã âm thầm khởi động một cuộc cách mạng thông tin làm thay đổi thế giới vĩnh viễn. CERN tuyên bố rằng công nghệ nền tảng của World Wide Web (WWW), phát minh bởi nhà khoa học Tim Berners-Lee tại chính tổ chức này, sẽ được cung cấp hoàn toàn miễn phí, không yêu cầu bản quyền, cho bất kỳ ai muốn sử dụng, phát triển và xây dựng dựa trên nó.
Quyết định của CERN đã tạo điều kiện cho sự phát triển của các trình duyệt web thân thiện với người dùng, chẳng hạn như Mosaic và sau này là Netscape Navigator và Internet Explorer, giúp hàng triệu người dễ dàng tiếp cận và khám phá thế giới trực tuyến.
Từ mạng lưới hàn lâm đến "không gian của mọi người"
Trước thời điểm lịch sử đó, Internet đã tồn tại nhưng là một mạng lưới phức tạp, chủ yếu phục vụ giới quân sự, các nhà nghiên cứu và một số ít trường đại học. Việc truy cập và chia sẻ thông tin đòi hỏi kiến thức kỹ thuật và các công cụ chuyên biệt, xa lạ với đại chúng. Phát minh World Wide Web của Tim Berners-Lee, với các tiêu chuẩn cốt lõi như HTML, HTTP và URL, đã tạo ra một không gian thông tin liên kết dựa trên siêu văn bản, tiềm năng biến Internet thành một công cụ mạnh mẽ hơn nhiều.
Tuy nhiên, chính quyết định mang tính bước ngoặt của CERN trong việc từ bỏ quyền kiểm soát thương mại và trao tặng công nghệ WWW cho nhân loại mới thực sự là "chìa khóa" mở ra cánh cửa Internet cho tất cả mọi người. Thay vì biến Web thành một sản phẩm độc quyền có thu phí bản quyền, CERN đã chọn con đường phổ biến tri thức và công nghệ một cách tự do.
Khi việc truy cập Web trở nên dễ dàng hơn, nội dung và các dịch vụ trực tuyến bắt đầu phát triển với tốc độ chóng mặt.
Hiệu ứng domino và sự bùng nổ của Web hiện đại
Hành động này đã giải phóng một làn sóng sáng tạo khổng lồ. Việc các giao thức Web trở nên miễn phí đã trực tiếp tạo điều kiện cho sự ra đời và phát triển nhanh chóng của các trình duyệt web có giao diện đồ họa thân thiện như NCSA Mosaic (vừa ra mắt trước đó ít ngày), và sau đó là Netscape Navigator và Internet Explorer. Những trình duyệt này đã biến việc "lướt web" từ một trải nghiệm dòng lệnh khô khan thành một hành trình trực quan, dễ dàng với hình ảnh, màu sắc và những cú nhấp chuột đơn giản.
Từ đó, thế giới chứng kiến sự bùng nổ theo cấp số nhân của các trang web, các công cụ tìm kiếm sơ khai như Yahoo!, và sự ra đời của những gã khổng lồ định hình kỷ nguyên số sau này như Amazon và Google. Thương mại điện tử, blog cá nhân, mạng xã hội, báo chí trực tuyến, giáo dục từ xa, làm việc cộng tác... tất cả các khía cạnh của đời sống số hiện đại đều được xây dựng trên nền tảng World Wide Web mở và miễn phí do CERN khởi xướng. Nó tạo ra một sân chơi bình đẳng, nơi bất kỳ ai có ý tưởng đều có thể tham gia và đổi mới.
Việc cung cấp Web miễn phí đã tạo ra một sân chơi bình đẳng cho các nhà phát triển và doanh nghiệp khởi nghiệp. Bất kỳ ai có ý tưởng và kỹ năng đều có thể xây dựng các ứng dụng và dịch vụ mới trên nền tảng Web mà không phải lo lắng về chi phí bản quyền.
Sự kết nối toàn cầu và tự do thông tin mà Web mang lại cũng làm thay đổi sâu sắc cấu trúc xã hội và chính trị, trao quyền cho các phong trào xã hội và cho phép các cá nhân ở những nơi xa xôi nhất tiếp cận kho tàng tri thức nhân loại. Tuy nhiên, mặt trái của sự cởi mở này cũng là những thách thức dai dẳng về thông tin giả mạo, an ninh mạng và quyền riêng tư mà thế giới vẫn đang vật lộn giải quyết.
Nhìn lại 32 năm sau, quyết định của CERN không chỉ đơn thuần là việc phát hành một công nghệ. Nó thể hiện một triết lý sâu sắc về việc chia sẻ tự do tri thức và thông tin vì lợi ích chung của nhân loại – một tinh thần vẫn còn vang vọng trong các cộng đồng mã nguồn mở và khoa học ngày nay. Nếu không có quyết định lịch sử vào ngày 30/4/1993 đó, Internet có thể đã rất khác – phân mảnh hơn, đắt đỏ hơn và kém phần dân chủ hơn rất nhiều.
Quyết định của CERN đã tạo điều kiện cho sự phát triển của các trình duyệt web thân thiện với người dùng, chẳng hạn như Mosaic và sau này là Netscape Navigator và Internet Explorer, giúp hàng triệu người dễ dàng tiếp cận và khám phá thế giới trực tuyến.
Từ mạng lưới hàn lâm đến "không gian của mọi người"
Trước thời điểm lịch sử đó, Internet đã tồn tại nhưng là một mạng lưới phức tạp, chủ yếu phục vụ giới quân sự, các nhà nghiên cứu và một số ít trường đại học. Việc truy cập và chia sẻ thông tin đòi hỏi kiến thức kỹ thuật và các công cụ chuyên biệt, xa lạ với đại chúng. Phát minh World Wide Web của Tim Berners-Lee, với các tiêu chuẩn cốt lõi như HTML, HTTP và URL, đã tạo ra một không gian thông tin liên kết dựa trên siêu văn bản, tiềm năng biến Internet thành một công cụ mạnh mẽ hơn nhiều.
Tuy nhiên, chính quyết định mang tính bước ngoặt của CERN trong việc từ bỏ quyền kiểm soát thương mại và trao tặng công nghệ WWW cho nhân loại mới thực sự là "chìa khóa" mở ra cánh cửa Internet cho tất cả mọi người. Thay vì biến Web thành một sản phẩm độc quyền có thu phí bản quyền, CERN đã chọn con đường phổ biến tri thức và công nghệ một cách tự do.
Khi việc truy cập Web trở nên dễ dàng hơn, nội dung và các dịch vụ trực tuyến bắt đầu phát triển với tốc độ chóng mặt.
Hiệu ứng domino và sự bùng nổ của Web hiện đại
Hành động này đã giải phóng một làn sóng sáng tạo khổng lồ. Việc các giao thức Web trở nên miễn phí đã trực tiếp tạo điều kiện cho sự ra đời và phát triển nhanh chóng của các trình duyệt web có giao diện đồ họa thân thiện như NCSA Mosaic (vừa ra mắt trước đó ít ngày), và sau đó là Netscape Navigator và Internet Explorer. Những trình duyệt này đã biến việc "lướt web" từ một trải nghiệm dòng lệnh khô khan thành một hành trình trực quan, dễ dàng với hình ảnh, màu sắc và những cú nhấp chuột đơn giản.
Từ đó, thế giới chứng kiến sự bùng nổ theo cấp số nhân của các trang web, các công cụ tìm kiếm sơ khai như Yahoo!, và sự ra đời của những gã khổng lồ định hình kỷ nguyên số sau này như Amazon và Google. Thương mại điện tử, blog cá nhân, mạng xã hội, báo chí trực tuyến, giáo dục từ xa, làm việc cộng tác... tất cả các khía cạnh của đời sống số hiện đại đều được xây dựng trên nền tảng World Wide Web mở và miễn phí do CERN khởi xướng. Nó tạo ra một sân chơi bình đẳng, nơi bất kỳ ai có ý tưởng đều có thể tham gia và đổi mới.
Việc cung cấp Web miễn phí đã tạo ra một sân chơi bình đẳng cho các nhà phát triển và doanh nghiệp khởi nghiệp. Bất kỳ ai có ý tưởng và kỹ năng đều có thể xây dựng các ứng dụng và dịch vụ mới trên nền tảng Web mà không phải lo lắng về chi phí bản quyền.
Sự kết nối toàn cầu và tự do thông tin mà Web mang lại cũng làm thay đổi sâu sắc cấu trúc xã hội và chính trị, trao quyền cho các phong trào xã hội và cho phép các cá nhân ở những nơi xa xôi nhất tiếp cận kho tàng tri thức nhân loại. Tuy nhiên, mặt trái của sự cởi mở này cũng là những thách thức dai dẳng về thông tin giả mạo, an ninh mạng và quyền riêng tư mà thế giới vẫn đang vật lộn giải quyết.
Nhìn lại 32 năm sau, quyết định của CERN không chỉ đơn thuần là việc phát hành một công nghệ. Nó thể hiện một triết lý sâu sắc về việc chia sẻ tự do tri thức và thông tin vì lợi ích chung của nhân loại – một tinh thần vẫn còn vang vọng trong các cộng đồng mã nguồn mở và khoa học ngày nay. Nếu không có quyết định lịch sử vào ngày 30/4/1993 đó, Internet có thể đã rất khác – phân mảnh hơn, đắt đỏ hơn và kém phần dân chủ hơn rất nhiều.
