Mạnh Quân
Writer
Một xu hướng hiếm thấy đang hình thành trong ngành thiết bị gia dụng Trung Quốc, khi hàng loạt nhà sản xuất điều hòa lớn đồng loạt thúc đẩy việc sử dụng nhôm thay thế đồng, trong bối cảnh giá nguyên liệu leo thang. Tuy nhiên, Gree Electric, một trong những doanh nghiệp dẫn đầu thị trường, lại công khai từ chối tham gia.
Trong những tuần gần đây, các hãng như Midea, Haier, Hisense, Xiaomi, TCL và Oaks đã cùng ký “Công ước tự giác ứng dụng nhôm trong điều hòa không khí”. Văn bản này kêu gọi doanh nghiệp thống nhất tiêu chuẩn truyền thông, tránh quảng cáo gây hiểu lầm và thúc đẩy niềm tin của người tiêu dùng đối với công nghệ trao đổi nhiệt bằng nhôm.
Gree Electric, do bà Dong Mingzhu lãnh đạo, không xuất hiện trong danh sách ký kết. Công ty nhiều lần khẳng định không có kế hoạch triển khai điều hòa “nhôm thay đồng” trong giai đoạn hiện nay.
“Chúng tôi không phản đối nhôm về mặt công nghệ, nhưng sẽ chỉ sử dụng khi nó có thể thay thế đồng một cách hoàn toàn và chắc chắn”, bà Dong nói với truyền thông. Theo Gree, đồng vẫn vượt trội về độ dẫn nhiệt, khả năng chống ăn mòn và độ tin cậy dài hạn.
Áp lực từ giá đồng tăng mạnh
Động lực chính phía sau làn sóng chuyển đổi vật liệu là giá đồng tăng vọt. Trên Sàn kim loại London, giá đồng hiện ở mức khoảng 8.010 USD mỗi tấn, tương đương gần 204 triệu đồng Việt Nam, trong khi nhôm chỉ khoảng 1.971 USD mỗi tấn, tương đương 50 triệu đồng Việt Nam. Tại Trung Quốc, giá đồng giao ngay đã vượt 94.000 nhân dân tệ mỗi tấn, cao gấp hơn bốn lần nhôm.
Trong cấu trúc chi phí điều hòa không khí, đồng chiếm khoảng 26 đến 33 phần trăm với các mẫu phổ thông và trên 40 phần trăm với dòng cao cấp. Một máy điều hòa thông thường sử dụng khoảng 6 đến 8 kg đồng, tương đương chi phí nguyên liệu khoảng 2,3 đến 2,5 triệu đồng Việt Nam theo giá hiện tại.
Theo ước tính của các tổ chức trong ngành, riêng trong năm 2024, chi phí tăng do giá đồng đã khiến Midea gánh thêm khoảng 7,98 tỷ nhân dân tệ, Gree thêm 5,94 tỷ và Haier thêm 4,26 tỷ. Con số này tương đương 19 đến 23 phần trăm lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp.
Nếu thay thế đồng bằng nhôm ở quy mô lớn, ngành điều hòa có thể tiết kiệm hàng chục tỷ nhân dân tệ mỗi năm. Đây được xem là lý do cốt lõi khiến nhiều hãng tích cực thúc đẩy “nhôm thay đồng”.
Gree đặt cược vào chất lượng và thương hiệu
Gree cho rằng lợi ích chi phí không bù đắp được rủi ro dài hạn. Theo công ty, ống nhôm dễ bị oxy hóa, tuổi thọ trung bình chỉ khoảng 5 đến 8 năm, so với 15 đến 20 năm của đồng. Điều này đi ngược lại cam kết “bảo hành toàn bộ máy 10 năm” mà Gree triển khai từ năm 2021.
Các chuyên gia cũng chỉ ra ba điểm yếu chính của nhôm trong hệ thống tuần hoàn môi chất lạnh: khả năng chống ăn mòn kém hơn, dễ biến dạng ở nhiệt độ cao và khó hàn, làm tăng nguy cơ rò rỉ. Trong môi trường ẩm hoặc ven biển, ống nhôm có thể phát sinh sự cố chỉ sau 3 đến 5 năm sử dụng.
“Không có sự chắc chắn 100 phần trăm thì không thể đánh đổi bằng uy tín thương hiệu”, bà Dong nhấn mạnh.
Tranh cãi chưa có hồi kết
Dù vậy, nhiều doanh nghiệp và chính sách quốc gia vẫn coi “tiết kiệm đồng bằng nhôm” là hướng đi dài hạn. Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc xác định đây là biện pháp chiến lược nhằm đảm bảo an ninh tài nguyên. Tại Nhật Bản, hơn 80 phần trăm điều hòa của Daikin đã chuyển sang sử dụng nhôm.
Một số nhà phân tích cho rằng việc Gree đứng ngoài cũng là một chiến lược marketing hiệu quả, khi “toàn đồng” trở thành dấu hiệu nhận diện rõ ràng trong tâm trí người tiêu dùng cao cấp. Theo khảo sát của Aowei Cloud, 68 phần trăm khách hàng mua Gree đặc biệt quan tâm đến việc máy sử dụng đồng hay không.
Trong khi phần lớn ngành đang tìm cách giảm chi phí, Gree chọn chờ đợi đến khi công nghệ nhôm đạt độ tin cậy đủ cao. Câu hỏi còn bỏ ngỏ là liệu sự thận trọng này là tỉnh táo hay bảo thủ, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và biên lợi nhuận bị siết chặt.
Cuộc tranh luận “nhôm hay đồng” vì thế không chỉ là vấn đề vật liệu, mà phản ánh sự đối đầu giữa hai triết lý kinh doanh: tối ưu chi phí và bảo vệ danh tiếng chất lượng.
Trong những tuần gần đây, các hãng như Midea, Haier, Hisense, Xiaomi, TCL và Oaks đã cùng ký “Công ước tự giác ứng dụng nhôm trong điều hòa không khí”. Văn bản này kêu gọi doanh nghiệp thống nhất tiêu chuẩn truyền thông, tránh quảng cáo gây hiểu lầm và thúc đẩy niềm tin của người tiêu dùng đối với công nghệ trao đổi nhiệt bằng nhôm.
Gree Electric, do bà Dong Mingzhu lãnh đạo, không xuất hiện trong danh sách ký kết. Công ty nhiều lần khẳng định không có kế hoạch triển khai điều hòa “nhôm thay đồng” trong giai đoạn hiện nay.
“Chúng tôi không phản đối nhôm về mặt công nghệ, nhưng sẽ chỉ sử dụng khi nó có thể thay thế đồng một cách hoàn toàn và chắc chắn”, bà Dong nói với truyền thông. Theo Gree, đồng vẫn vượt trội về độ dẫn nhiệt, khả năng chống ăn mòn và độ tin cậy dài hạn.
Áp lực từ giá đồng tăng mạnh
Động lực chính phía sau làn sóng chuyển đổi vật liệu là giá đồng tăng vọt. Trên Sàn kim loại London, giá đồng hiện ở mức khoảng 8.010 USD mỗi tấn, tương đương gần 204 triệu đồng Việt Nam, trong khi nhôm chỉ khoảng 1.971 USD mỗi tấn, tương đương 50 triệu đồng Việt Nam. Tại Trung Quốc, giá đồng giao ngay đã vượt 94.000 nhân dân tệ mỗi tấn, cao gấp hơn bốn lần nhôm.
Trong cấu trúc chi phí điều hòa không khí, đồng chiếm khoảng 26 đến 33 phần trăm với các mẫu phổ thông và trên 40 phần trăm với dòng cao cấp. Một máy điều hòa thông thường sử dụng khoảng 6 đến 8 kg đồng, tương đương chi phí nguyên liệu khoảng 2,3 đến 2,5 triệu đồng Việt Nam theo giá hiện tại.
Theo ước tính của các tổ chức trong ngành, riêng trong năm 2024, chi phí tăng do giá đồng đã khiến Midea gánh thêm khoảng 7,98 tỷ nhân dân tệ, Gree thêm 5,94 tỷ và Haier thêm 4,26 tỷ. Con số này tương đương 19 đến 23 phần trăm lợi nhuận ròng của các doanh nghiệp.
Nếu thay thế đồng bằng nhôm ở quy mô lớn, ngành điều hòa có thể tiết kiệm hàng chục tỷ nhân dân tệ mỗi năm. Đây được xem là lý do cốt lõi khiến nhiều hãng tích cực thúc đẩy “nhôm thay đồng”.
Gree đặt cược vào chất lượng và thương hiệu
Gree cho rằng lợi ích chi phí không bù đắp được rủi ro dài hạn. Theo công ty, ống nhôm dễ bị oxy hóa, tuổi thọ trung bình chỉ khoảng 5 đến 8 năm, so với 15 đến 20 năm của đồng. Điều này đi ngược lại cam kết “bảo hành toàn bộ máy 10 năm” mà Gree triển khai từ năm 2021.
Các chuyên gia cũng chỉ ra ba điểm yếu chính của nhôm trong hệ thống tuần hoàn môi chất lạnh: khả năng chống ăn mòn kém hơn, dễ biến dạng ở nhiệt độ cao và khó hàn, làm tăng nguy cơ rò rỉ. Trong môi trường ẩm hoặc ven biển, ống nhôm có thể phát sinh sự cố chỉ sau 3 đến 5 năm sử dụng.
“Không có sự chắc chắn 100 phần trăm thì không thể đánh đổi bằng uy tín thương hiệu”, bà Dong nhấn mạnh.
Tranh cãi chưa có hồi kết
Dù vậy, nhiều doanh nghiệp và chính sách quốc gia vẫn coi “tiết kiệm đồng bằng nhôm” là hướng đi dài hạn. Kế hoạch 5 năm lần thứ 14 của Trung Quốc xác định đây là biện pháp chiến lược nhằm đảm bảo an ninh tài nguyên. Tại Nhật Bản, hơn 80 phần trăm điều hòa của Daikin đã chuyển sang sử dụng nhôm.
Một số nhà phân tích cho rằng việc Gree đứng ngoài cũng là một chiến lược marketing hiệu quả, khi “toàn đồng” trở thành dấu hiệu nhận diện rõ ràng trong tâm trí người tiêu dùng cao cấp. Theo khảo sát của Aowei Cloud, 68 phần trăm khách hàng mua Gree đặc biệt quan tâm đến việc máy sử dụng đồng hay không.
Trong khi phần lớn ngành đang tìm cách giảm chi phí, Gree chọn chờ đợi đến khi công nghệ nhôm đạt độ tin cậy đủ cao. Câu hỏi còn bỏ ngỏ là liệu sự thận trọng này là tỉnh táo hay bảo thủ, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và biên lợi nhuận bị siết chặt.
Cuộc tranh luận “nhôm hay đồng” vì thế không chỉ là vấn đề vật liệu, mà phản ánh sự đối đầu giữa hai triết lý kinh doanh: tối ưu chi phí và bảo vệ danh tiếng chất lượng.
