Một mũi tiêm khiến 88% chuột không bị ung thư: bước ngoặt hay ảo tưởng?

[Nhung Phan]

Nếu có một mũi tiêm có thể chặn ung thư ngay trước khi nó kịp hình thành, bạn có tin nổi không?

Các nhà khoa học ở Massachusetts đang thử nghiệm một dạng vắc xin nano với mục tiêu làm đúng điều đó, và kết quả trên chuột khiến nhiều người phải chú ý. Thay vì đợi ung thư xuất hiện rồi mới điều trị, họ tìm cách giúp cơ thể tự phòng thủ từ trước.

Cách tiếp cận khác hẳn điều trị truyền thống​

Nhóm nghiên cứu tại UMass Amherst tạo ra những hạt nano bằng phân tử chất béo. Bên trong đó là hai chất giúp tăng cường phản ứng miễn dịch, gọi là chất bổ trợ. Họ kết hợp hạt nano này với kháng nguyên – thứ kích hoạt hệ miễn dịch nhận diện tế bào ung thư.

Chuột được tiêm trước, rồi mới cho tiếp xúc với tế bào ung thư. Kết quả đầu tiên xảy ra với khối u ác tính di căn: 80 phần trăm số chuột được tiêm không phát triển khối u và sống đến 250 ngày. Trong khi nhóm không tiêm hoặc chỉ tiêm vắc xin kiểu cũ đều chết trong vòng hơn một tháng.

Điểm đáng chú ý là vắc xin không chỉ chặn khối u đầu tiên mà còn ngăn tế bào ung thư lan tới phổi, vốn là vị trí di căn phổ biến.

Thử nghiệm sâu hơn với nhiều loại ung thư​

Ở bước tiếp theo, nhóm phát triển phiên bản thứ hai, vẫn dựa trên hạt nano nhưng dùng kháng nguyên khác gọi là chất phân giải khối u. Lần này họ thử trên ba dạng ung thư khó: ung thư tuyến tụy phổ biến (PDAC), ung thư vú ba âm tính và ung thư hắc tố.

Kết quả cao nhất xuất hiện ở ung thư tuyến tụy: 88 phần trăm chuột không có khối u. Với ung thư vú, tỉ lệ là 75 phần trăm, còn ung thư hắc tố là 69 phần trăm. Những con chuột không phát triển khối u sau tiêm cũng không bị tái phát khi tiếp xúc lại với tế bào ung thư sau đó.

Các nhà khoa học từng chứng minh trước đó rằng thiết kế thuốc dựa trên hạt nano có thể thu nhỏ hoặc loại bỏ khối u. Lần này họ cho thấy nó còn có thể ngăn ung thư hình thành từ đầu.

Dù vậy, nhóm nghiên cứu thừa nhận đây vẫn là giai đoạn rất sớm. Chuyển một liệu pháp từ chuột sang người luôn là bước khó khăn, nhưng mục tiêu cuối cùng là phát triển phiên bản dùng được lâm sàng. Họ đã lập công ty NanoVax Therapeutics để theo đuổi hướng đi này.

Công nghệ nano đang mở thêm những cánh cửa khác​

Ngay trước nghiên cứu này, một nhóm ở Barcelona công bố việc dùng hạt nano để đảo ngược Alzheimer ở chuột. Hạt nano của họ giúp hàng rào bảo vệ não hoạt động lại bình thường khi bị tổn thương bởi protein thải độc.

Một chuyên gia sinh học từ Phòng thí nghiệm quốc gia Tây Bắc Thái Bình Dương nhận định rằng công nghệ nano có thể thay đổi cách điều trị các bệnh như ung thư, mất trí và cả những tình trạng khó can thiệp ở não, vì hạt nano có thể đi qua hàng rào máu não – thứ mà thuốc thông thường khó vượt qua.

Nghe có vẻ xa, nhưng nếu một ngày nào đó vắc xin ung thư hoạt động giống cách chúng ta tiêm phòng các bệnh truyền nhiễm, hệ thống y tế sẽ phải thay đổi từ gốc. Câu hỏi là chúng ta đã sẵn sàng nghĩ về ung thư theo hướng “phòng từ trước” chưa?

Nguồn bài viết: https://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-15190555/super-vaccine-stop-cancer-tracks.html