Lịch sử bất ngờ của áo ngực: Từ dây vải cổ đại đến phụ kiện hàng chục tỷ đô

[Bui Nhat Minh]

Ngày nay, áo ngực hiện đại không chỉ nâng đỡ và tạo dáng mà còn là một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp đồ lót toàn cầu trị giá hơn 90 tỷ USD mỗi năm. Nhưng ít ai biết rằng, hành trình của chiếc áo ngực bắt đầu từ những mảnh vải đơn sơ, từ thời Hy Lạp, La Mã cổ đại cho đến tận thời Trung Cổ, trước khi trở thành một thiết kế tinh tế như hiện nay.

Những mảnh vải đầu tiên: Strophion, bandeau và túi ngực​

Không có tài liệu nào ghi rõ ai là người đầu tiên nghĩ ra áo ngực, nhưng các dấu vết lịch sử cho thấy phụ nữ từ hàng nghìn năm trước đã sử dụng dây hoặc vải để hỗ trợ vòng ngực. Trong sử thi Iliad của Homer, nữ thần Aphrodite được mô tả cởi bỏ một “chiếc đai thêu kỳ lạ” có thể là một dạng áo ngực sơ khai. Ở Hy Lạp cổ, phụ nữ dùng strophion một sợi dây buộc quanh ngực bên ngoài lớp áo.

Sang đến thời La Mã, tranh khảm từ thế kỷ thứ 4 tại biệt thự Romana del Casale ở Sicily cho thấy phụ nữ quấn ngực bằng vải như một chiếc bandeau những hình ảnh này khiến họ được gọi là "các cô gái mặc bikini" trong giới khảo cổ. Ngoài ra, còn có mamillare, một loại băng ngực làm từ da, dùng để định hình hoặc ép ngực.

Thế nhưng, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng phụ nữ thời xưa không thường xuyên mặc đồ che ngực bên trong, phần vì bất tiện khi cho con bú, phần vì quan niệm thẩm mỹ khác biệt.

Bước ngoặt lớn đến vào năm 2008, khi các nhà khảo cổ khai quật Lâu đài Lengberg ở Áo và tìm thấy những chiếc áo bằng vải lanh từ thế kỷ 15. Chúng có dáng gần giống áo ngực hiện đại, thậm chí có cả cúp và dây đeo. Đây có thể chính là “túi ngực” mà một số văn bản Trung Cổ từng nhắc đến. Phát hiện này làm thay đổi hoàn toàn quan điểm trước đây rằng áo ngực chỉ xuất hiện từ thế kỷ 19.

Từ corset đến áo ngực thể thao và cuộc cách mạng của phụ nữ​

Áo ngực hiện đại dần hình thành vào cuối thế kỷ 19, khi phụ nữ bắt đầu chán ngấy những chiếc corset cứng nhắc. Một số người cho rằng Herminie Cadolle một phụ nữ Pháp là người đầu tiên cắt corset thành hai phần và gọi phần trên là corset-gorge. Người khác lại tin rằng Olivia Flynt, một thợ may ở Mỹ, mới là người đi tiên phong với thiết kế được cấp bằng sáng chế vào năm 1876.

Đến thập niên 1930, áo ngực chính thức thay thế corset, với những cải tiến như dây đeo điều chỉnh được và hệ thống cúp ngực theo kích cỡ. Từ đây, áo ngực trở thành biểu tượng không chỉ của thời trang mà còn của cả phụ nữ hiện đại đẹp, độc lập và tự tin.

Tuy nhiên, vào năm 1968, áo ngực lại trở thành đối tượng phản đối của phong trào nữ quyền trong cuộc biểu tình Hoa hậu Mỹ. Dù truyền thông gọi họ là “người đốt áo ngực”, thực tế họ chỉ định đốt nhưng cảnh sát đã ngăn lại. Thông điệp họ muốn gửi gắm: áo ngực không nên là sự ràng buộc hay tiêu chuẩn áp đặt cho vẻ đẹp phụ nữ.

Sang thập niên 1970, phụ nữ năng động cần một loại áo khác và thế là Jogbra ra đời, mẫu áo ngực thể thao hiện đại đầu tiên. Nhưng mãi đến năm 1999, khi nữ cầu thủ Brandi Chastain cởi áo mừng chiến thắng tại World Cup trong chiếc áo ngực thể thao, thiết kế này mới thực sự được công nhận rộng rãi như một trang phục độc lập.

Gần đây, đại dịch COVID-19 đã khiến thói quen mặc áo ngực thay đổi. Nhiều người chọn những loại thoải mái hơn như bralette hoặc áo ngực thể thao thay vì các loại áo nâng ngực, áo ngực dây truyền thống.

Ngay cả quân đội cũng vào cuộc. Năm 2022, Quân đội Hoa Kỳ giới thiệu mẫu áo ngực chiến thuật chống cháy một bước tiến mang tính ứng dụng trong môi trường đặc biệt.

Từ strophion Hy Lạp cho đến áo ngực thể thao chống cháy, chiếc áo ngực không chỉ là một món đồ nội y mà còn phản ánh quan điểm văn hóa, lịch sử và vai trò xã hội của phụ nữ qua từng thời kỳ. Và rõ ràng, hành trình của nó vẫn chưa kết thúc. (nationalgeographic)