Mr Bens
Intern Writer
Trong hơn một nghìn năm, người Inuit ở Alaska đã săn bắt cá voi đầu cong (Balaena mysticetus) tại vùng Bắc Băng Dương. Loài cá voi tấm sừng này sống cả đời trên biển băng, có hộp sọ hình tam giác khổng lồ đủ sức phá vỡ lớp băng dày và sở hữu cái miệng lớn nhất trong thế giới động vật, chiếm gần một phần ba chiều dài cơ thể. Tên gọi “đầu cong” xuất phát từ hàm dưới cong vút như cánh cung.
Điều khiến loài cá voi này đặc biệt không chỉ là kích thước khổng lồ, mà là tuổi thọ phi thường. Theo người Inuit, chúng có thể sống gần gấp đôi con người. Khoa học hiện đại đã chứng minh điều đó: các mảnh lao săn cá voi từ thế kỷ 19 được tìm thấy trong cơ thể những con cá voi bị bắt ở thế kỷ 20. Phân tích cho thấy chúng có thể sống tới 268 năm. Các nhà nghiên cứu xác định con số này bằng cách đo tổn thương phân tử tích tụ trong mắt, tai và trứng.
Một nghiên cứu đăng trên Nature vào cuối tháng 10 cho thấy bí quyết trường thọ của cá voi đầu cong nằm ở khả năng tự phục hồi DNA vượt trội, yếu tố giúp chúng chống lại lão hóa và ung thư.
Theo nhóm nghiên cứu của Vera Gorbunova và Andrei Seluanov (Đại học Rochester), các loài động vật sống lâu như dơi, chuột chũi trụi lông hay cá voi đầu cong có lượng protein đặc biệt cao, giúp bảo vệ tế bào. Ở voi, gen p53 được nhân đôi nhiều lần giúp tiêu diệt tế bào có nguy cơ ung thư. Nhóm của Gorbunova cho rằng cá voi đầu cong cũng có cơ chế tương tự, và họ đã thực hiện thí nghiệm đầu tiên trên tế bào sống của chúng.
Các mẫu mô được thu thập nhờ người Inuit ở Alaska. Thay vì bảo quản đông lạnh, nhóm nghiên cứu giữ mô trong hộp đá và đưa về phòng thí nghiệm tại Đại học Rochester. Kết quả cho thấy tế bào cá voi đầu cong có khả năng chống ung thư cực mạnh: thay vì tự hủy như tế bào voi, chúng ngăn chặn tổn thương DNA ngay từ đầu.
Khi chiếu tia cực tím, DNA của chúng được sửa chữa nhanh và chính xác hơn nhiều so với loài khác. Quá trình này được hỗ trợ bởi protein CIRBP, vốn tồn tại với lượng lớn xung quanh DNA, giúp thúc đẩy sản xuất các protein bảo vệ khác chống tổn thương do lạnh và đột biến. Khi gen CIRBP của cá voi được cấy vào tế bào người, tốc độ sửa chữa DNA tăng gấp đôi.
Thậm chí, khi đưa gen CIRBP của cá voi đầu cong vào ruồi giấm, chúng sống lâu hơn so với ruồi thông thường, một minh chứng rõ ràng cho khả năng kéo dài tuổi thọ mà cơ chế này mang lại.
Câu hỏi đặt ra là: liệu con người có thể tăng mức CIRBP trong cơ thể để đạt khả năng tương tự?
Hiện nhóm nghiên cứu đang tạo ra chuột mang gen CIRBP của người và của cá voi đầu cong để theo dõi ảnh hưởng lâu dài. Dù kết quả còn đang được nghiên cứu, phát hiện này mở ra hướng đi mới trong hiểu biết về cơ chế chống lão hóa và bệnh tật ở động vật có vú, mang đến hy vọng con người có thể học hỏi “bí quyết sống thọ” từ những gã khổng lồ của đại dương. (Sohu)
Điều khiến loài cá voi này đặc biệt không chỉ là kích thước khổng lồ, mà là tuổi thọ phi thường. Theo người Inuit, chúng có thể sống gần gấp đôi con người. Khoa học hiện đại đã chứng minh điều đó: các mảnh lao săn cá voi từ thế kỷ 19 được tìm thấy trong cơ thể những con cá voi bị bắt ở thế kỷ 20. Phân tích cho thấy chúng có thể sống tới 268 năm. Các nhà nghiên cứu xác định con số này bằng cách đo tổn thương phân tử tích tụ trong mắt, tai và trứng.
Một nghiên cứu đăng trên Nature vào cuối tháng 10 cho thấy bí quyết trường thọ của cá voi đầu cong nằm ở khả năng tự phục hồi DNA vượt trội, yếu tố giúp chúng chống lại lão hóa và ung thư.
Khả năng chống ung thư độc nhất của loài khổng lồ biển Bắc
Cá voi đầu cong có thể dài tới 20 mét, nặng gần 100 tấn, trải qua hàng tỷ lần phân chia tế bào. Mỗi lần phân chia đều tiềm ẩn nguy cơ đột biến gây ung thư, nhưng loài này lại hầu như không mắc bệnh.
Theo nhóm nghiên cứu của Vera Gorbunova và Andrei Seluanov (Đại học Rochester), các loài động vật sống lâu như dơi, chuột chũi trụi lông hay cá voi đầu cong có lượng protein đặc biệt cao, giúp bảo vệ tế bào. Ở voi, gen p53 được nhân đôi nhiều lần giúp tiêu diệt tế bào có nguy cơ ung thư. Nhóm của Gorbunova cho rằng cá voi đầu cong cũng có cơ chế tương tự, và họ đã thực hiện thí nghiệm đầu tiên trên tế bào sống của chúng.
Các mẫu mô được thu thập nhờ người Inuit ở Alaska. Thay vì bảo quản đông lạnh, nhóm nghiên cứu giữ mô trong hộp đá và đưa về phòng thí nghiệm tại Đại học Rochester. Kết quả cho thấy tế bào cá voi đầu cong có khả năng chống ung thư cực mạnh: thay vì tự hủy như tế bào voi, chúng ngăn chặn tổn thương DNA ngay từ đầu.
Khi chiếu tia cực tím, DNA của chúng được sửa chữa nhanh và chính xác hơn nhiều so với loài khác. Quá trình này được hỗ trợ bởi protein CIRBP, vốn tồn tại với lượng lớn xung quanh DNA, giúp thúc đẩy sản xuất các protein bảo vệ khác chống tổn thương do lạnh và đột biến. Khi gen CIRBP của cá voi được cấy vào tế bào người, tốc độ sửa chữa DNA tăng gấp đôi.
Thậm chí, khi đưa gen CIRBP của cá voi đầu cong vào ruồi giấm, chúng sống lâu hơn so với ruồi thông thường, một minh chứng rõ ràng cho khả năng kéo dài tuổi thọ mà cơ chế này mang lại.
Từ bí mật của biển Bắc đến hy vọng cho con người
Các nhà khoa học tin rằng việc cá voi đầu cong sản sinh lượng lớn CIRBP là kết quả của quá trình tiến hóa để thích nghi với môi trường Bắc Băng Dương lạnh giá, đồng thời mang lại lợi ích chống ung thư và kéo dài tuổi thọ.
Câu hỏi đặt ra là: liệu con người có thể tăng mức CIRBP trong cơ thể để đạt khả năng tương tự?
Hiện nhóm nghiên cứu đang tạo ra chuột mang gen CIRBP của người và của cá voi đầu cong để theo dõi ảnh hưởng lâu dài. Dù kết quả còn đang được nghiên cứu, phát hiện này mở ra hướng đi mới trong hiểu biết về cơ chế chống lão hóa và bệnh tật ở động vật có vú, mang đến hy vọng con người có thể học hỏi “bí quyết sống thọ” từ những gã khổng lồ của đại dương. (Sohu)
