From Beijing with Love
Cháu đã lớn thế này rồi à. Lại đây chú ôm cái coi.
Bầu khí quyển Trái Đất, dù dày hàng km và nặng tới 5,1 tỷ kg, không đè bẹp chúng ta nhờ vào cách áp suất được phân bố và cơ thể con người đã thích nghi với nó. Đường Kármán, ranh giới giữa khí quyển và không gian, nằm ở độ cao khoảng 100 km, nhưng gần như toàn bộ khối lượng khí quyển—99,9%—nằm dưới 48 km. Một cột không khí đường kính chỉ 0,3 m thôi cũng nặng tới 754 kg, vậy tại sao ta vẫn đứng vững?
Lý do đầu tiên là áp suất không khí không tác động một chiều từ trên xuống mà bao quanh cơ thể, phân bố đều khắp mọi hướng. Mỗi cm² da chịu áp lực khoảng 1 kg, nhưng ta không cảm thấy bị đè vì bên trong cơ thể cũng có áp suất tương đương đẩy ngược ra, tạo sự cân bằng. Điều này giống như một trận đấu giằng co mà không bên nào thắng: không khí ngoài ép vào, không khí trong đẩy ra.
Sự cân bằng này chỉ tồn tại khi không khí tiếp xúc đều quanh cơ thể. Nếu dùng máy hút bụi hút không khí khỏi một phần da, bạn sẽ cảm nhận ngay áp lực từ không khí bên ngoài đè lên chỗ đó—bằng với trọng lượng không khí bị hút đi. Trên cao, không khí loãng dần, áp suất giảm, nên khi đi máy bay, tai bạn ù vì áp suất trong cơ thể cần thời gian điều chỉnh để khớp với bên ngoài, và màng nhĩ nhạy bén nhận ra sự chênh lệch này.
Cũng chính vì thế, ta không thể ra ngoài vũ trụ mà không có bộ đồ bảo hộ. Trong không gian, áp suất gần như bằng 0. Nếu không có áp suất ngoài giữ lại, áp suất trong cơ thể sẽ khiến ta phồng lên như quả bóng cho đến khi nổ tung hoặc áp suất thoát hết. Cơ thể ta đã tiến hóa để sống hòa hợp với khí quyển Trái Đất, nhưng ngoài không gian thì đó là một câu chuyện hoàn toàn khác. Bạn có bao giờ tự hỏi nếu áp suất khí quyển thay đổi đột ngột trên Trái Đất, cơ thể ta sẽ thích nghi thế nào không?
Lý do đầu tiên là áp suất không khí không tác động một chiều từ trên xuống mà bao quanh cơ thể, phân bố đều khắp mọi hướng. Mỗi cm² da chịu áp lực khoảng 1 kg, nhưng ta không cảm thấy bị đè vì bên trong cơ thể cũng có áp suất tương đương đẩy ngược ra, tạo sự cân bằng. Điều này giống như một trận đấu giằng co mà không bên nào thắng: không khí ngoài ép vào, không khí trong đẩy ra.
Sự cân bằng này chỉ tồn tại khi không khí tiếp xúc đều quanh cơ thể. Nếu dùng máy hút bụi hút không khí khỏi một phần da, bạn sẽ cảm nhận ngay áp lực từ không khí bên ngoài đè lên chỗ đó—bằng với trọng lượng không khí bị hút đi. Trên cao, không khí loãng dần, áp suất giảm, nên khi đi máy bay, tai bạn ù vì áp suất trong cơ thể cần thời gian điều chỉnh để khớp với bên ngoài, và màng nhĩ nhạy bén nhận ra sự chênh lệch này.
Cũng chính vì thế, ta không thể ra ngoài vũ trụ mà không có bộ đồ bảo hộ. Trong không gian, áp suất gần như bằng 0. Nếu không có áp suất ngoài giữ lại, áp suất trong cơ thể sẽ khiến ta phồng lên như quả bóng cho đến khi nổ tung hoặc áp suất thoát hết. Cơ thể ta đã tiến hóa để sống hòa hợp với khí quyển Trái Đất, nhưng ngoài không gian thì đó là một câu chuyện hoàn toàn khác. Bạn có bao giờ tự hỏi nếu áp suất khí quyển thay đổi đột ngột trên Trái Đất, cơ thể ta sẽ thích nghi thế nào không?
