Hail the Judge
Ta chơi xong không trả tiền, vậy đâu có gọi là bán
Từ năm 2019, Bưu điện Nhật Bản đã triển khai hơn 10.000 xe máy điện Honda vào hoạt động giao hàng trên toàn quốc. Tuy nhiên, hiện nay một vấn đề nghiêm trọng đang nảy sinh: cháy pin lithium-ion trên xe. Đặc biệt, từ đầu năm 2025, liên tiếp các vụ cháy đã xảy ra tại Fukuoka, Kumamoto và Kanagawa, đỉnh điểm là vụ cháy tại Bưu điện Samukawa, tỉnh Kanagawa vào ngày 8/7, khiến "28 chiếc xe máy điện bị bốc cháy". Tại Samukawa, vụ cháy không xảy ra khi xe đang vận hành mà từ pin đang sạc trong nhà kho. Sự cố này gây gián đoạn hoạt động giao hàng, buộc Bưu điện Nhật Bản phải tạm dừng sử dụng các bộ pin xe máy điện gặp sự cố trên toàn quốc.
Nguyên nhân được xác định do pin lithium-ion trên xe. Honda đã phải công bố thu hồi bộ pin di động có thể tháo rời "Honda Mobile Power Pack e:". Vấn đề nằm ở "điều kiện hàn" không phù hợp giữa các cell pin và thành phần cấu tạo bên trong, dẫn đến rò rỉ dung dịch điện phân và gây cháy. Đặc tính có thể tháo rời và di chuyển của pin cũng vô tình trở thành yếu tố tiêu cực khi các bộ pin được đặt tập trung, gây ra cháy lan dây chuyền.
Cấu trúc tương tự như pin tháo rời của Honda cũng được sử dụng rộng rãi trong xe đạp điện với pin lithium-ion là chủ đạo. Pin lithium-ion có mật độ năng lượng cao và tuổi thọ dài. Tuy nhiên, chúng có nguy cơ bị đoản mạch bên trong do va đập, nhiệt độ cao hoặc rung động, dẫn đến bốc cháy đột ngột. Sự cố của Honda lần này cũng thuộc trường hợp đó. Nguy hiểm hơn nữa là khi dập tắt đám cháy pin lithium-ion bằng nước, phản ứng hóa học có thể làm ngọn lửa bùng phát mạnh hơn.
Sở Cứu hỏa Tokyo đã đưa ra hướng dẫn xử lý khi pin tháo rời bốc cháy. Đầu tiên, nếu có tia lửa hoặc khói phun ra dữ dội, không nên đến gần. Khi cường độ giảm bớt, hãy sử dụng một lượng lớn nước hoặc bình chữa cháy để dập lửa. Sau khi dập lửa, vẫn có thể có khói âm ỉ bên trong, vì vậy, cần đảm bảo an toàn và nếu có thể, nên ngâm pin vào nước.
Điểm mấu chốt là một lượng lớn nước có thể dập tắt đám cháy pin lithium-ion. Nếu đổ đủ nước liên tục vào phần cháy, lửa có thể được dập tắt. Bình chữa cháy sẽ hiệu quả hơn, nhưng nếu không có sẵn, việc sử dụng nước để chữa cháy ban đầu sẽ trực tiếp ngăn chặn cháy lan. Sau khi dập lửa ban đầu, pin vẫn có thể phát nhiệt bên trong, vì vậy nên ngâm vào nước để đảm bảo an toàn. Mặc dù không thể ứng phó với mọi vụ cháy pin xảy ra đột ngột, việc biết cách xử lý sẽ rất hữu ích trong trường hợp khẩn cấp.
Vụ cháy lần này liên quan đến pin xe máy điện với dung lượng không quá lớn. Tuy nhiên, nó đã gây ra một đám cháy quy mô lớn. Vậy, với các loại ô tô điện (EV) sử dụng pin dung lượng lớn hơn thì sao?
EV đã phổ biến nhanh chóng từ khoảng năm 2019 và trở thành xu hướng toàn cầu. Dù vẫn còn tương đối hiếm ở Nhật Bản, số lượng EV ở nước ngoài đã tăng đáng kể. Tỷ lệ thâm nhập EV ở Mỹ là 7-8%, ở châu Âu khoảng 15%, và ở Trung Quốc đã vượt 20%, với hàng triệu EV đang lưu thông. Cùng với đó, tần suất các vụ cháy cũng tăng dần và mức độ thiệt hại đang dần được làm rõ.
Đáng chú ý là vụ cháy xe Tesla Model S tại California, Mỹ, vào năm 2023. Chiếc xe bốc cháy khi đang chạy trên đường cao tốc, nguyên nhân cũng từ pin lithium-ion. Để dập tắt đám cháy này, cần 6.000 gallon (khoảng 22 tấn) nước và phải mất 3 xe cứu hỏa mới khống chế được ngọn lửa. Việc 1 vụ cháy EV đơn lẻ đòi hỏi lượng tài nguyên lớn như vậy là hồi chuông cảnh tỉnh nghiêm trọng.
Tại Nhật Bản, chưa có vụ cháy EV nghiêm trọng nào xảy ra khi xe đang vận hành, chỉ dừng lại ở các trường hợp cháy khi xe đang đỗ do các yếu tố khác. Tuy nhiên, EV dự kiến sẽ tiếp tục phổ biến và số lượng xe tại Nhật Bản cũng sẽ tăng dần. Nếu xe bốc cháy đột ngột khi đang lái, người điều khiển có rất ít khả năng tự xử lý.
Việc dập lửa ban đầu bằng lượng lớn nước như trường hợp pin tháo rời là không khả thi đối với khối pin lớn trên ô tô điện. Nếu cảm thấy có khói hoặc mùi lạ khi đang lái, điều duy nhất có thể làm là ngay lập tức dừng xe ở nơi an toàn, sơ tán và gọi cảnh sát. Đám cháy EV có xu hướng lan nhanh, vì vậy điều quan trọng là phải chọn một nơi không có vật dễ cháy xung quanh để dừng xe.
Trong thử nghiệm, xe phải đáp ứng một trong hai điều kiện: toàn bộ pin không bị quá nhiệt, hoặc phát hiện quá nhiệt và đưa ra cảnh báo, đồng thời trong 5 phút kể từ khi cảnh báo, không xảy ra cháy nổ hoặc khói thải vào khoang xe. Điều đáng chú ý là tiêu chuẩn này đã đặt ra thời gian ân hạn 5 phút từ khi quá nhiệt đến khi xảy ra cháy. Người ngồi trong xe có thể tận dụng thời gian này để dừng xe an toàn và sơ tán.
Trong tương lai, các loại EV không đáp ứng tiêu chuẩn này sẽ không được cấp phép tại Nhật Bản, buộc các nhà sản xuất ô tô phải cải thiện độ an toàn. Tiêu chuẩn này sẽ áp dụng cho các mẫu xe mới từ tháng 9 năm 2027 và cho các mẫu xe đang tiếp tục sản xuất từ tháng 9 năm 2030, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc nâng cao an toàn cho EV tại Nhật Bản.
Nguyên nhân được xác định do pin lithium-ion trên xe. Honda đã phải công bố thu hồi bộ pin di động có thể tháo rời "Honda Mobile Power Pack e:". Vấn đề nằm ở "điều kiện hàn" không phù hợp giữa các cell pin và thành phần cấu tạo bên trong, dẫn đến rò rỉ dung dịch điện phân và gây cháy. Đặc tính có thể tháo rời và di chuyển của pin cũng vô tình trở thành yếu tố tiêu cực khi các bộ pin được đặt tập trung, gây ra cháy lan dây chuyền.
Cấu trúc tương tự như pin tháo rời của Honda cũng được sử dụng rộng rãi trong xe đạp điện với pin lithium-ion là chủ đạo. Pin lithium-ion có mật độ năng lượng cao và tuổi thọ dài. Tuy nhiên, chúng có nguy cơ bị đoản mạch bên trong do va đập, nhiệt độ cao hoặc rung động, dẫn đến bốc cháy đột ngột. Sự cố của Honda lần này cũng thuộc trường hợp đó. Nguy hiểm hơn nữa là khi dập tắt đám cháy pin lithium-ion bằng nước, phản ứng hóa học có thể làm ngọn lửa bùng phát mạnh hơn.
Sở Cứu hỏa Tokyo đã đưa ra hướng dẫn xử lý khi pin tháo rời bốc cháy. Đầu tiên, nếu có tia lửa hoặc khói phun ra dữ dội, không nên đến gần. Khi cường độ giảm bớt, hãy sử dụng một lượng lớn nước hoặc bình chữa cháy để dập lửa. Sau khi dập lửa, vẫn có thể có khói âm ỉ bên trong, vì vậy, cần đảm bảo an toàn và nếu có thể, nên ngâm pin vào nước.
Điểm mấu chốt là một lượng lớn nước có thể dập tắt đám cháy pin lithium-ion. Nếu đổ đủ nước liên tục vào phần cháy, lửa có thể được dập tắt. Bình chữa cháy sẽ hiệu quả hơn, nhưng nếu không có sẵn, việc sử dụng nước để chữa cháy ban đầu sẽ trực tiếp ngăn chặn cháy lan. Sau khi dập lửa ban đầu, pin vẫn có thể phát nhiệt bên trong, vì vậy nên ngâm vào nước để đảm bảo an toàn. Mặc dù không thể ứng phó với mọi vụ cháy pin xảy ra đột ngột, việc biết cách xử lý sẽ rất hữu ích trong trường hợp khẩn cấp.
Vụ cháy lần này liên quan đến pin xe máy điện với dung lượng không quá lớn. Tuy nhiên, nó đã gây ra một đám cháy quy mô lớn. Vậy, với các loại ô tô điện (EV) sử dụng pin dung lượng lớn hơn thì sao?
EV đã phổ biến nhanh chóng từ khoảng năm 2019 và trở thành xu hướng toàn cầu. Dù vẫn còn tương đối hiếm ở Nhật Bản, số lượng EV ở nước ngoài đã tăng đáng kể. Tỷ lệ thâm nhập EV ở Mỹ là 7-8%, ở châu Âu khoảng 15%, và ở Trung Quốc đã vượt 20%, với hàng triệu EV đang lưu thông. Cùng với đó, tần suất các vụ cháy cũng tăng dần và mức độ thiệt hại đang dần được làm rõ.
Đáng chú ý là vụ cháy xe Tesla Model S tại California, Mỹ, vào năm 2023. Chiếc xe bốc cháy khi đang chạy trên đường cao tốc, nguyên nhân cũng từ pin lithium-ion. Để dập tắt đám cháy này, cần 6.000 gallon (khoảng 22 tấn) nước và phải mất 3 xe cứu hỏa mới khống chế được ngọn lửa. Việc 1 vụ cháy EV đơn lẻ đòi hỏi lượng tài nguyên lớn như vậy là hồi chuông cảnh tỉnh nghiêm trọng.
Tại Nhật Bản, chưa có vụ cháy EV nghiêm trọng nào xảy ra khi xe đang vận hành, chỉ dừng lại ở các trường hợp cháy khi xe đang đỗ do các yếu tố khác. Tuy nhiên, EV dự kiến sẽ tiếp tục phổ biến và số lượng xe tại Nhật Bản cũng sẽ tăng dần. Nếu xe bốc cháy đột ngột khi đang lái, người điều khiển có rất ít khả năng tự xử lý.
Việc dập lửa ban đầu bằng lượng lớn nước như trường hợp pin tháo rời là không khả thi đối với khối pin lớn trên ô tô điện. Nếu cảm thấy có khói hoặc mùi lạ khi đang lái, điều duy nhất có thể làm là ngay lập tức dừng xe ở nơi an toàn, sơ tán và gọi cảnh sát. Đám cháy EV có xu hướng lan nhanh, vì vậy điều quan trọng là phải chọn một nơi không có vật dễ cháy xung quanh để dừng xe.
Trong thử nghiệm, xe phải đáp ứng một trong hai điều kiện: toàn bộ pin không bị quá nhiệt, hoặc phát hiện quá nhiệt và đưa ra cảnh báo, đồng thời trong 5 phút kể từ khi cảnh báo, không xảy ra cháy nổ hoặc khói thải vào khoang xe. Điều đáng chú ý là tiêu chuẩn này đã đặt ra thời gian ân hạn 5 phút từ khi quá nhiệt đến khi xảy ra cháy. Người ngồi trong xe có thể tận dụng thời gian này để dừng xe an toàn và sơ tán.
Trong tương lai, các loại EV không đáp ứng tiêu chuẩn này sẽ không được cấp phép tại Nhật Bản, buộc các nhà sản xuất ô tô phải cải thiện độ an toàn. Tiêu chuẩn này sẽ áp dụng cho các mẫu xe mới từ tháng 9 năm 2027 và cho các mẫu xe đang tiếp tục sản xuất từ tháng 9 năm 2030, đánh dấu một bước tiến lớn trong việc nâng cao an toàn cho EV tại Nhật Bản.
