Bui Nhat Minh
Intern Writer
Khi bạn nhận ra mình đang mơ... là lúc bạn bước vào một thế giới hoàn toàn khác
Bạn đã bao giờ đang mơ và đột nhiên nhận ra: “Mình đang mơ”? Và rồi, thay vì thức dậy, bạn có thể điều khiển giấc mơ, bay lượn giữa bầu trời hoặc thoát khỏi một cơn ác mộng? Nếu có, bạn đã trải nghiệm giấc mơ sáng suốt một hiện tượng thần kinh đầy mê hoặc mà khoa học giờ đây mới bắt đầu giải mã.
Giấc mơ sáng suốt là gì?
Giấc mơ sáng suốt (lucid dream) là trạng thái khi bạn đang mơ nhưng vẫn nhận thức được rằng mình đang trong giấc mơ. Trong trạng thái này, bạn có thể kiểm soát câu chuyện, hành động và cảm xúc bên trong giấc mơ của mình.
Nhiều người từng trải nghiệm cảm giác kỳ diệu đó nhưng giờ đây, khoa học đã bước thêm một bước: Xác nhận rằng giấc mơ sáng suốt là một trạng thái ý thức riêng biệt, khác hẳn với cả giấc ngủ REM (loại giấc ngủ thường gắn liền với việc mơ) và trạng thái tỉnh táo thông thường.
Giấc mơ sáng suốt hoạt động thế nào trong não?
Một nghiên cứu mới do Çağatay Demirel và các cộng sự tại Trung tâm Donders (Hà Lan) thực hiện đã phân tích dữ liệu từ nhiều nghiên cứu trước đó, sử dụng EEG để đo hoạt động não. Họ phát hiện ra rằng khi con người bước vào giấc mơ sáng suốt, các vùng não như thùy đỉnh, thùy trung tâm bên phải và tiền cuống não phải trở nên rất hoạt động.
Điều thú vị là hoạt động sóng beta vốn liên quan đến tư duy có ý thức như giải quyết vấn đề cũng xuất hiện mạnh mẽ trong giấc mơ sáng suốt. Ngoài ra, sóng gamma, loại sóng não nhanh nhất liên quan đến sự tập trung và ý thức về bản thân, cũng tăng lên rõ rệt. Đây là những đặc điểm không xuất hiện trong giấc ngủ REM thông thường, nhưng lại xuất hiện rõ ràng trong giấc mơ sáng suốt.
Tương tự LSD và chất gây ảo giác?
Một điểm đáng chú ý: Theo nhóm nghiên cứu, giấc mơ sáng suốt có nhiều điểm tương đồng với trạng thái não khi sử dụng chất gây ảo giác như LSD hoặc ayahuasca. Cả hai đều liên quan đến việc thay đổi hoạt động ở tiền cuống não vùng kiểm soát suy nghĩ về bản thân và cái tôi. Tuy nhiên, trong khi LSD có thể làm tan rã bản ngã, thì giấc mơ sáng suốt lại giúp người mơ giữ được khả năng tự nhận thức và kiểm soát bản thân.
Một cánh cửa mới đến ý thức
Giấc mơ sáng suốt không chỉ là trải nghiệm thú vị. Nó còn mở ra cơ hội để khoa học nghiên cứu sâu hơn về ý thức con người. Theo Demirel, những gì xảy ra trong giấc mơ sáng suốt có thể cho thấy rằng “ý thức có thể phát sinh từ ngay chính trong giấc ngủ” một phát hiện có thể làm thay đổi cách chúng ta hiểu về tâm trí và nhận thức.
Giấc mơ sáng suốt không còn là điều kỳ bí. Đó là một hiện tượng não bộ có thể đo đạc được một trạng thái ý thức hoàn toàn riêng biệt, có thể giúp ta hiểu sâu hơn về chính bản thân mình. Nếu bạn từng nhận ra rằng mình đang mơ, có lẽ bạn đã bước vào một trong những vùng đất đặc biệt nhất của tâm trí con người. (popularmechanics)
