Thế Việt
Writer
Nhiều người trẻ thuộc thế hệ Z ở Mỹ đang tìm về những mẫu điện thoại "cục gạch", chủ yếu là BlackBerry, như một cách để kết nối lại với thế giới thực và thoát khỏi sự lo âu, tội lỗi do việc sử dụng smartphone liên tục gây ra. Trào lưu "Dumbphones" này đang tạo ra những tác động nhất định đến thị trường.
Nhiều người trẻ thuộc thế hệ Z (Gen Z) ở Mỹ đang nỗ lực tìm cách kết nối lại với thế giới xung quanh, thay vì tiếp tục vùi đầu vào thế giới ảo của mạng xã hội. Điều này đã hình thành nên một xu hướng mới có tên là "Dumbphones" – tức là tìm về với những thiết bị xưa cũ, những chiếc điện thoại chỉ có các chức năng liên lạc cơ bản. Trong đó, những chiếc điện thoại BlackBerry với bàn phím QWERTY vật lý đặc trưng đang được tìm mua nhiều nhất.
Tuy nhiên, có một điều trớ trêu là, thế hệ Gen Z lại đang sử dụng chính mạng xã hội để có thể truyền bá thông điệp "anti-social media" của mình.
Trong nhiều tháng qua, rất nhiều người ở độ tuổi từ 13 đến 28 đã liên tục khoe những thiết bị công nghệ cổ điển mà họ sưu tầm được. Nếu bạn tìm kiếm trên TikTok với từ khóa "Blackberry", kết quả sẽ hiển thị hàng nghìn video về việc các Gen Z mua lại những chiếc điện thoại cũ trên eBay hoặc lục lại chúng trong tủ quần áo của bố mẹ, sau đó trang trí chúng bằng các hạt lấp lánh và các loại móc chìa khóa, hoặc chỉ đơn giản là khoe âm thanh "lách cách" đầy hoài niệm của bàn phím vật lý.
Theo ghi nhận của tờ Fast Company, hashtag #blackberry trên TikTok hiện đã có hơn 125.000 bài đăng.
"Chúng ta đã đi hết một vòng tròn," một TikToker có tên là Notchonnie nói trong một video khoe bộ sưu tập hàng trăm chiếc điện thoại, máy nghe nhạc và máy ảnh kỹ thuật số cũ của mình. "Tôi đã chán Apple đến mức tôi có thể từ bỏ mọi thứ để có thể đổi lấy một chiếc BlackBerry," một tài khoản có tên Xeno viết trên mạng xã hội X.
Chỉ cần bỏ ra từ vài chục đến vài trăm USD, những người trẻ này đã có thể sở hữu một chiếc điện thoại cơ bản – những thiết bị mà thế hệ Millennial (thế hệ Y) trước đó có thể từng bị "ám ảnh" bởi các dịch vụ không ổn định, bàn phím nhỏ và giao diện người dùng kém trực quan.
"Smartphone không còn là một nguồn vui nữa," ông Pascal Forget, một chuyên gia công nghệ ở Montreal (Canada), nói với CBC News. "Trước đây, nó rất thú vị, nhưng giờ đây nhiều người đã bị nghiện nó. Vì thế, họ muốn quay lại để sử dụng một thiết bị đơn giản hơn."
Theo một nghiên cứu được công bố vào năm ngoái của Pew Reasearch, gần một nửa số thanh thiếu niên Mỹ tham gia khảo sát cho biết họ đang ở trong tình trạng trực tuyến "gần như liên tục". Tỷ lệ này đã cao hơn rất nhiều so với 10 năm trước, khi chỉ có 24% thanh thiếu niên trả lời như vậy. Một số người nói rằng việc chạm vào màn hình để mở khóa chiếc smartphone của mình "gần như đã là một phản xạ vô điều kiện".
Một số bạn trẻ Gen Z cũng chia sẻ về cảm giác "tội lỗi" khi sử dụng smartphone một cách liên tục, nhưng lại không thể dứt ra được. "Tôi cảm thấy lo lắng, và thế là tôi lại mở chiếc smartphone của mình lên, nhưng sau đó tôi lại cảm thấy tự ghét bản thân vì đã bật điện thoại lên," anh Charlie Fisher, một sinh viên đại học 20 tuổi, cho hay.
Fisher cho biết anh đã từ bỏ chiếc iPhone của mình để chuyển sang sử dụng một chiếc điện thoại gập. Anh nói rằng mình "cảm thấy như một đứa trẻ" khi được tìm hiểu lại mọi thứ xung quanh, dành nhiều thời gian chất lượng hơn cho gia đình và bạn bè, và khám phá ra những sở thích khác ngoài việc chỉ lướt mạng và xem phim liên tục.
Trào lưu quay lại sử dụng điện thoại cũ này cũng đang tạo ra những tác động nhất định đến thị trường. HMD Global, công ty đang đứng sau thương hiệu Nokia, đã chứng kiến doanh số các loại điện thoại gập của mình tăng gấp đôi vào tháng 4 năm 2024. Ông Patrick Moorhead, nhà sáng lập của Moor Insights & Strategy, đánh giá rằng tại thị trường Bắc Mỹ, doanh số của các loại điện thoại "cục gạch" đang có sự tăng trưởng ổn định. "Trong 5 năm tới, doanh số của các thiết bị này có thể sẽ tăng thêm 5% do những lo ngại về sức khỏe mà smartphone gây ra," ông Moorhead nói với tờ The Guardian.
Theo nhà phân tích công nghệ Joe Birch, các sản phẩm của Apple và Samsung vẫn sẽ rất khó bị thay thế. "Nhưng thế hệ trẻ đang thực sự thay đổi hành vi tiêu dùng của họ. Họ lo sợ về những ảnh hưởng xấu, những tác động tiêu cực của thế giới số đến cuộc sống của mình," ông Birch nói, và cho biết các thống kê cho thấy trung bình cứ 5 người thuộc thế hệ Gen Z thì có tới 3 người nói rằng họ muốn được ít kết nối hơn với thế giới kỹ thuật số.
Tuy vậy, việc rời xa hoàn toàn smartphone trong thế giới hiện đại được đánh giá là gần như không thể. Chẳng hạn như tại Anh, hệ thống trường học hiện đang thực hiện rất nhiều các hoạt động như lập kế hoạch giáo dục, giao và kiểm tra bài tập về nhà một cách trực tuyến. Bà Hannah Whelan, điều phối viên dữ liệu của tổ chức từ thiện Good Things Foundation, cho biết có khoảng hai triệu thanh niên ở nước này có thể sẽ bị hạn chế quyền tiếp cận với các dịch vụ, các tài liệu và các công cụ giáo dục trên Internet nếu như họ không có một thiết bị kỹ thuật số.
"Phần lớn các dịch vụ thiết yếu hiện nay đều đã tồn tại dưới dạng trực tuyến, bao gồm cả giáo dục, chăm sóc sức khỏe và tín dụng," bà Whelan nói. "Một người không có smartphone có thể sẽ gặp phải những bất lợi, như không thể quét mã QR để có thể điền vào các biểu mẫu hoặc để đặt món ăn."
Theo một số chuyên gia, thay vì phải từ bỏ smartphone một cách hoàn toàn, người dùng có thể hạn chế các tác động tiêu cực của thế giới số đến cuộc sống hàng ngày của mình bằng cách chủ động tắt đi các thông báo không cần thiết, và hình thành các thói quen lành mạnh khác như đọc sách hoặc đi dạo thay vì liên tục kiểm tra smartphone.
Trào lưu "Dumbphones" và sự trở lại của BlackBerry
Nhiều người trẻ thuộc thế hệ Z (Gen Z) ở Mỹ đang nỗ lực tìm cách kết nối lại với thế giới xung quanh, thay vì tiếp tục vùi đầu vào thế giới ảo của mạng xã hội. Điều này đã hình thành nên một xu hướng mới có tên là "Dumbphones" – tức là tìm về với những thiết bị xưa cũ, những chiếc điện thoại chỉ có các chức năng liên lạc cơ bản. Trong đó, những chiếc điện thoại BlackBerry với bàn phím QWERTY vật lý đặc trưng đang được tìm mua nhiều nhất.
Tuy nhiên, có một điều trớ trêu là, thế hệ Gen Z lại đang sử dụng chính mạng xã hội để có thể truyền bá thông điệp "anti-social media" của mình.
Trong nhiều tháng qua, rất nhiều người ở độ tuổi từ 13 đến 28 đã liên tục khoe những thiết bị công nghệ cổ điển mà họ sưu tầm được. Nếu bạn tìm kiếm trên TikTok với từ khóa "Blackberry", kết quả sẽ hiển thị hàng nghìn video về việc các Gen Z mua lại những chiếc điện thoại cũ trên eBay hoặc lục lại chúng trong tủ quần áo của bố mẹ, sau đó trang trí chúng bằng các hạt lấp lánh và các loại móc chìa khóa, hoặc chỉ đơn giản là khoe âm thanh "lách cách" đầy hoài niệm của bàn phím vật lý.
Theo ghi nhận của tờ Fast Company, hashtag #blackberry trên TikTok hiện đã có hơn 125.000 bài đăng.
"Chúng ta đã đi hết một vòng tròn," một TikToker có tên là Notchonnie nói trong một video khoe bộ sưu tập hàng trăm chiếc điện thoại, máy nghe nhạc và máy ảnh kỹ thuật số cũ của mình. "Tôi đã chán Apple đến mức tôi có thể từ bỏ mọi thứ để có thể đổi lấy một chiếc BlackBerry," một tài khoản có tên Xeno viết trên mạng xã hội X.
Vì sao Gen Z "chán" smartphone?
Chỉ cần bỏ ra từ vài chục đến vài trăm USD, những người trẻ này đã có thể sở hữu một chiếc điện thoại cơ bản – những thiết bị mà thế hệ Millennial (thế hệ Y) trước đó có thể từng bị "ám ảnh" bởi các dịch vụ không ổn định, bàn phím nhỏ và giao diện người dùng kém trực quan.
"Smartphone không còn là một nguồn vui nữa," ông Pascal Forget, một chuyên gia công nghệ ở Montreal (Canada), nói với CBC News. "Trước đây, nó rất thú vị, nhưng giờ đây nhiều người đã bị nghiện nó. Vì thế, họ muốn quay lại để sử dụng một thiết bị đơn giản hơn."
Theo một nghiên cứu được công bố vào năm ngoái của Pew Reasearch, gần một nửa số thanh thiếu niên Mỹ tham gia khảo sát cho biết họ đang ở trong tình trạng trực tuyến "gần như liên tục". Tỷ lệ này đã cao hơn rất nhiều so với 10 năm trước, khi chỉ có 24% thanh thiếu niên trả lời như vậy. Một số người nói rằng việc chạm vào màn hình để mở khóa chiếc smartphone của mình "gần như đã là một phản xạ vô điều kiện".
Một số bạn trẻ Gen Z cũng chia sẻ về cảm giác "tội lỗi" khi sử dụng smartphone một cách liên tục, nhưng lại không thể dứt ra được. "Tôi cảm thấy lo lắng, và thế là tôi lại mở chiếc smartphone của mình lên, nhưng sau đó tôi lại cảm thấy tự ghét bản thân vì đã bật điện thoại lên," anh Charlie Fisher, một sinh viên đại học 20 tuổi, cho hay.
Fisher cho biết anh đã từ bỏ chiếc iPhone của mình để chuyển sang sử dụng một chiếc điện thoại gập. Anh nói rằng mình "cảm thấy như một đứa trẻ" khi được tìm hiểu lại mọi thứ xung quanh, dành nhiều thời gian chất lượng hơn cho gia đình và bạn bè, và khám phá ra những sở thích khác ngoài việc chỉ lướt mạng và xem phim liên tục.
Tác động đến thị trường và những giới hạn
Trào lưu quay lại sử dụng điện thoại cũ này cũng đang tạo ra những tác động nhất định đến thị trường. HMD Global, công ty đang đứng sau thương hiệu Nokia, đã chứng kiến doanh số các loại điện thoại gập của mình tăng gấp đôi vào tháng 4 năm 2024. Ông Patrick Moorhead, nhà sáng lập của Moor Insights & Strategy, đánh giá rằng tại thị trường Bắc Mỹ, doanh số của các loại điện thoại "cục gạch" đang có sự tăng trưởng ổn định. "Trong 5 năm tới, doanh số của các thiết bị này có thể sẽ tăng thêm 5% do những lo ngại về sức khỏe mà smartphone gây ra," ông Moorhead nói với tờ The Guardian.
Theo nhà phân tích công nghệ Joe Birch, các sản phẩm của Apple và Samsung vẫn sẽ rất khó bị thay thế. "Nhưng thế hệ trẻ đang thực sự thay đổi hành vi tiêu dùng của họ. Họ lo sợ về những ảnh hưởng xấu, những tác động tiêu cực của thế giới số đến cuộc sống của mình," ông Birch nói, và cho biết các thống kê cho thấy trung bình cứ 5 người thuộc thế hệ Gen Z thì có tới 3 người nói rằng họ muốn được ít kết nối hơn với thế giới kỹ thuật số.
Tuy vậy, việc rời xa hoàn toàn smartphone trong thế giới hiện đại được đánh giá là gần như không thể. Chẳng hạn như tại Anh, hệ thống trường học hiện đang thực hiện rất nhiều các hoạt động như lập kế hoạch giáo dục, giao và kiểm tra bài tập về nhà một cách trực tuyến. Bà Hannah Whelan, điều phối viên dữ liệu của tổ chức từ thiện Good Things Foundation, cho biết có khoảng hai triệu thanh niên ở nước này có thể sẽ bị hạn chế quyền tiếp cận với các dịch vụ, các tài liệu và các công cụ giáo dục trên Internet nếu như họ không có một thiết bị kỹ thuật số.
"Phần lớn các dịch vụ thiết yếu hiện nay đều đã tồn tại dưới dạng trực tuyến, bao gồm cả giáo dục, chăm sóc sức khỏe và tín dụng," bà Whelan nói. "Một người không có smartphone có thể sẽ gặp phải những bất lợi, như không thể quét mã QR để có thể điền vào các biểu mẫu hoặc để đặt món ăn."
Theo một số chuyên gia, thay vì phải từ bỏ smartphone một cách hoàn toàn, người dùng có thể hạn chế các tác động tiêu cực của thế giới số đến cuộc sống hàng ngày của mình bằng cách chủ động tắt đi các thông báo không cần thiết, và hình thành các thói quen lành mạnh khác như đọc sách hoặc đi dạo thay vì liên tục kiểm tra smartphone.
