A-Train The Seven
...'cause for once, I didn't hate myself.
Contemporary Amperex Technology Co Ltd (CATL), gã khổng lồ sản xuất pin xe điện (EV) lớn nhất thế giới, đang đẩy mạnh chiến lược mở rộng toàn cầu đặc biệt với công nghệ hoán đổi pin (battery-swapping) đầy tiềm năng. Với thị phần pin EV chiếm khoảng 38%, cung cấp cho các tên tuổi lớn như Tesla, Volkswagen và BMW, CATL không chỉ dẫn đầu về công nghệ mà còn đang làm rung chuyển thị trường xe điện châu Âu. Sau đợt phát hành cổ phiếu lần đầu (IPO) lớn nhất năm 2025 tại Hồng Kông, CATL đang đặt cược lớn vào châu Âu, từ xây dựng nhà máy đến triển khai mạng lưới trạm hoán đổi pin.
CATL vừa gây chú ý khi huy động được 41 tỷ HKD thông qua IPO tại Hồng Kông, đánh dấu đợt phát hành lớn nhất năm nay. 90% số tiền này được dùng để tài trợ cho kế hoạch mở rộng tại châu Âu, với tâm điểm là nhà máy pin trị giá 7,6 tỷ euro (khoảng 190.000 tỷ VND) tại Debrecen, Hungary. Nhà máy này, dự kiến đi vào hoạt động trong năm nay, sẽ là bước đi chiến lược để CATL thâm nhập thị trường EU, tận dụng chi phí lao động thấp, ưu đãi từ chính phủ Hungary và vị trí gần các nhà sản xuất ô tô lớn như BMW và Mercedes-Benz.
Ngoài Hungary, CATL đã có nhà máy tại Đức từ năm 2023 và đang lên kế hoạch xây dựng một nhà máy khác tại Tây Ban Nha thông qua liên doanh với Stellantis – hãng sở hữu Jeep và Dodge. Không dừng lại ở châu Âu, CATL còn nhắm đến Đông Nam Á với một dự án pin tích hợp tại Indonesia, dự kiến bắt đầu sản xuất vào đầu năm 2026. Những động thái này cho thấy CATL đang xây dựng một mạng lưới sản xuất toàn cầu để giảm phụ thuộc vào thị trường nội địa Trung Quốc, nơi cạnh tranh khốc liệt và cuộc chiến giá cả đang khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp. Một chuyên gia nhận định rằng châu Âu mang lại cơ hội lợi nhuận cao hơn nhờ các hợp đồng dài hạn và sức mạnh định giá tốt hơn so với Trung Quốc.
Công nghệ hoán đổi pin, dù đã phổ biến tại Trung Quốc, vẫn còn mới mẻ ở châu Âu. CATL đang đặt mục tiêu đưa hệ thống “Choco-SEB” (Swapping Electric Blocks) của mình sang châu Âu, với hai mẫu pin tiêu chuẩn #20 (cho xe nhỏ, trục cơ sở 2,2-2,3 mét) và #25 (cho xe lớn hơn, trục cơ sở đến 2,9 mét). Công nghệ này cho phép thay pin đã cạn bằng pin đầy trong khoảng 100 giây – nhanh hơn nhiều so với sạc nhanh (mất ít nhất 5-10 phút để đạt 400 km phạm vi). Tại Trung Quốc, CATL đã hợp tác với Sinopec để xây dựng 1.000 trạm hoán đổi pin trong năm nay và đặt mục tiêu đạt 10.000 trạm trong ba năm tới, tạo nên một hệ sinh thái hoán đổi pin toàn diện.
Quá trình hoán đổi pin giống như đi qua trạm rửa xe tự động: tài xế lái xe vào một bệ tích hợp, hệ thống tự động tháo pin cạn và thay bằng pin đầy, chỉ mất khoảng 5 phút. Công nghệ này giải quyết nhiều vấn đề của xe điện, như thời gian sạc lâu và nỗi lo về phạm vi di chuyển. Quan trọng hơn, nó cho phép các hãng xe giữ quyền sở hữu pin – bộ phận đắt nhất của xe điện, giúp giảm giá thành ban đầu và tạo dòng doanh thu định kỳ thông qua dịch vụ thuê pin. Tại Trung Quốc, mẫu xe Oshan 520 của Changan, sử dụng pin Choco-SEB, đã giao 1.000 chiếc và nhận hơn 15.000 đơn đặt hàng, cho thấy tiềm năng lớn của mô hình này.
CATL cũng hợp tác với các hãng xe như GAC, Chery, NIO và FAW để phát triển 10 mẫu xe điện tương thích với Choco-SEB, đồng thời đầu tư 2,5 tỷ tệ vào mạng lưới hoán đổi pin của NIO – hãng đang vận hành hơn 3.370 trạm tại Trung Quốc và 60 trạm tại châu Âu. Sự hợp tác này không chỉ thúc đẩy chuẩn hóa pin mà còn tạo điều kiện để CATL triển khai mô hình tương tự tại châu Âu, nơi NIO đã có mặt ở Đức, Na Uy, Hà Lan, Thụy Điển và Đan Mạch.
Hoán đổi pin mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Thứ nhất, nó giảm chi phí mua xe điện khi người dùng có thể thuê pin thay vì mua đứt, với mức phí tại Trung Quốc chỉ từ 369 tệ/tháng. Thứ hai, công nghệ này kéo dài tuổi thọ pin nhờ hệ thống giám sát thông minh của CATL, cho phép theo dõi tình trạng từng cell pin và tối ưu hóa vòng đời sử dụng. Thứ ba, nó phù hợp với các đội xe như taxi, xe tải hoặc dịch vụ gọi xe (Didi), nơi thời gian là tiền bạc. Tại Trung Quốc, tài xế Didi đã chọn hoán đổi pin để tiết kiệm thời gian, dù chi phí cao hơn sạc thông thường.
Tuy nhiên, công nghệ này cũng đối mặt với nhiều thách thức. Chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng trạm hoán đổi pin rất cao, đòi hỏi khoản đầu tư lớn – điều mà CATL có thể đáp ứng nhờ IPO gần đây. Một vấn đề khác là thiếu chuẩn hóa pin giữa các hãng xe, vì mỗi hãng thường thiết kế pin riêng. CATL đang cố gắng giải quyết bằng cách giới thiệu hai mẫu pin tiêu chuẩn và hợp tác với nhiều hãng xe, nhưng để thành công ở châu Âu, các nhà sản xuất lớn như Volkswagen hay Stellantis phải đồng ý với thiết kế pin chung. Ngoài ra, công nghệ sạc nhanh ngày càng cải tiến, với BYD tuyên bố đạt 400 km phạm vi chỉ trong 5 phút, tạo áp lực cạnh tranh lớn cho hoán đổi pin.
Việc CATL mở rộng sang châu Âu không chỉ là câu chuyện kinh tế mà còn mang màu sắc địa chính trị. EU đã áp thuế nhập khẩu cao lên xe điện Trung Quốc, và Mỹ thậm chí còn mạnh tay hơn, khiến CATL phải tìm cách “bản địa hóa” sản xuất. Nhà máy tại Hungary là một nước đi thông minh, giúp giảm chi phí lao động và tránh các rào cản thuế quan, đồng thời tạo môi trường thân thiện hơn về mặt địa chính trị so với Đức. Tuy nhiên, CATL vẫn đối mặt với sự nghi ngại từ phương Tây. Tại Mỹ, các công ty như Duke Energy đã loại bỏ pin CATL khỏi các dự án quân sự và dân sự do lo ngại về an ninh, trong khi Ford bị chỉ trích vì hợp tác với CATL để xây nhà máy pin tại Michigan.
Một lãnh đạo CATL nhấn mạnh rằng công ty sẵn sàng hợp tác với các đối tác châu Âu trong nghiên cứu và phát triển, thay vì chỉ tìm kiếm lợi nhuận độc quyền. Điều này có thể giúp CATL vượt qua các rào cản địa chính trị, nhưng áp lực từ EU về các liên doanh hoặc chuyển giao công nghệ vẫn là một thách thức lớn. Ngoài ra, cuộc chiến giá cả tại Trung Quốc, với BYD liên tục giảm giá, đang đẩy CATL vào thế khó, buộc họ phải tìm kiếm thị trường mới như châu Âu và Đông Nam Á để duy trì tăng trưởng.
CATL vừa gây chú ý khi huy động được 41 tỷ HKD thông qua IPO tại Hồng Kông, đánh dấu đợt phát hành lớn nhất năm nay. 90% số tiền này được dùng để tài trợ cho kế hoạch mở rộng tại châu Âu, với tâm điểm là nhà máy pin trị giá 7,6 tỷ euro (khoảng 190.000 tỷ VND) tại Debrecen, Hungary. Nhà máy này, dự kiến đi vào hoạt động trong năm nay, sẽ là bước đi chiến lược để CATL thâm nhập thị trường EU, tận dụng chi phí lao động thấp, ưu đãi từ chính phủ Hungary và vị trí gần các nhà sản xuất ô tô lớn như BMW và Mercedes-Benz.
Ngoài Hungary, CATL đã có nhà máy tại Đức từ năm 2023 và đang lên kế hoạch xây dựng một nhà máy khác tại Tây Ban Nha thông qua liên doanh với Stellantis – hãng sở hữu Jeep và Dodge. Không dừng lại ở châu Âu, CATL còn nhắm đến Đông Nam Á với một dự án pin tích hợp tại Indonesia, dự kiến bắt đầu sản xuất vào đầu năm 2026. Những động thái này cho thấy CATL đang xây dựng một mạng lưới sản xuất toàn cầu để giảm phụ thuộc vào thị trường nội địa Trung Quốc, nơi cạnh tranh khốc liệt và cuộc chiến giá cả đang khiến biên lợi nhuận bị thu hẹp. Một chuyên gia nhận định rằng châu Âu mang lại cơ hội lợi nhuận cao hơn nhờ các hợp đồng dài hạn và sức mạnh định giá tốt hơn so với Trung Quốc.
Công nghệ hoán đổi pin, dù đã phổ biến tại Trung Quốc, vẫn còn mới mẻ ở châu Âu. CATL đang đặt mục tiêu đưa hệ thống “Choco-SEB” (Swapping Electric Blocks) của mình sang châu Âu, với hai mẫu pin tiêu chuẩn #20 (cho xe nhỏ, trục cơ sở 2,2-2,3 mét) và #25 (cho xe lớn hơn, trục cơ sở đến 2,9 mét). Công nghệ này cho phép thay pin đã cạn bằng pin đầy trong khoảng 100 giây – nhanh hơn nhiều so với sạc nhanh (mất ít nhất 5-10 phút để đạt 400 km phạm vi). Tại Trung Quốc, CATL đã hợp tác với Sinopec để xây dựng 1.000 trạm hoán đổi pin trong năm nay và đặt mục tiêu đạt 10.000 trạm trong ba năm tới, tạo nên một hệ sinh thái hoán đổi pin toàn diện.
Quá trình hoán đổi pin giống như đi qua trạm rửa xe tự động: tài xế lái xe vào một bệ tích hợp, hệ thống tự động tháo pin cạn và thay bằng pin đầy, chỉ mất khoảng 5 phút. Công nghệ này giải quyết nhiều vấn đề của xe điện, như thời gian sạc lâu và nỗi lo về phạm vi di chuyển. Quan trọng hơn, nó cho phép các hãng xe giữ quyền sở hữu pin – bộ phận đắt nhất của xe điện, giúp giảm giá thành ban đầu và tạo dòng doanh thu định kỳ thông qua dịch vụ thuê pin. Tại Trung Quốc, mẫu xe Oshan 520 của Changan, sử dụng pin Choco-SEB, đã giao 1.000 chiếc và nhận hơn 15.000 đơn đặt hàng, cho thấy tiềm năng lớn của mô hình này.
CATL cũng hợp tác với các hãng xe như GAC, Chery, NIO và FAW để phát triển 10 mẫu xe điện tương thích với Choco-SEB, đồng thời đầu tư 2,5 tỷ tệ vào mạng lưới hoán đổi pin của NIO – hãng đang vận hành hơn 3.370 trạm tại Trung Quốc và 60 trạm tại châu Âu. Sự hợp tác này không chỉ thúc đẩy chuẩn hóa pin mà còn tạo điều kiện để CATL triển khai mô hình tương tự tại châu Âu, nơi NIO đã có mặt ở Đức, Na Uy, Hà Lan, Thụy Điển và Đan Mạch.
Hoán đổi pin mang lại nhiều lợi ích vượt trội. Thứ nhất, nó giảm chi phí mua xe điện khi người dùng có thể thuê pin thay vì mua đứt, với mức phí tại Trung Quốc chỉ từ 369 tệ/tháng. Thứ hai, công nghệ này kéo dài tuổi thọ pin nhờ hệ thống giám sát thông minh của CATL, cho phép theo dõi tình trạng từng cell pin và tối ưu hóa vòng đời sử dụng. Thứ ba, nó phù hợp với các đội xe như taxi, xe tải hoặc dịch vụ gọi xe (Didi), nơi thời gian là tiền bạc. Tại Trung Quốc, tài xế Didi đã chọn hoán đổi pin để tiết kiệm thời gian, dù chi phí cao hơn sạc thông thường.
Tuy nhiên, công nghệ này cũng đối mặt với nhiều thách thức. Chi phí xây dựng cơ sở hạ tầng trạm hoán đổi pin rất cao, đòi hỏi khoản đầu tư lớn – điều mà CATL có thể đáp ứng nhờ IPO gần đây. Một vấn đề khác là thiếu chuẩn hóa pin giữa các hãng xe, vì mỗi hãng thường thiết kế pin riêng. CATL đang cố gắng giải quyết bằng cách giới thiệu hai mẫu pin tiêu chuẩn và hợp tác với nhiều hãng xe, nhưng để thành công ở châu Âu, các nhà sản xuất lớn như Volkswagen hay Stellantis phải đồng ý với thiết kế pin chung. Ngoài ra, công nghệ sạc nhanh ngày càng cải tiến, với BYD tuyên bố đạt 400 km phạm vi chỉ trong 5 phút, tạo áp lực cạnh tranh lớn cho hoán đổi pin.
Việc CATL mở rộng sang châu Âu không chỉ là câu chuyện kinh tế mà còn mang màu sắc địa chính trị. EU đã áp thuế nhập khẩu cao lên xe điện Trung Quốc, và Mỹ thậm chí còn mạnh tay hơn, khiến CATL phải tìm cách “bản địa hóa” sản xuất. Nhà máy tại Hungary là một nước đi thông minh, giúp giảm chi phí lao động và tránh các rào cản thuế quan, đồng thời tạo môi trường thân thiện hơn về mặt địa chính trị so với Đức. Tuy nhiên, CATL vẫn đối mặt với sự nghi ngại từ phương Tây. Tại Mỹ, các công ty như Duke Energy đã loại bỏ pin CATL khỏi các dự án quân sự và dân sự do lo ngại về an ninh, trong khi Ford bị chỉ trích vì hợp tác với CATL để xây nhà máy pin tại Michigan.
Một lãnh đạo CATL nhấn mạnh rằng công ty sẵn sàng hợp tác với các đối tác châu Âu trong nghiên cứu và phát triển, thay vì chỉ tìm kiếm lợi nhuận độc quyền. Điều này có thể giúp CATL vượt qua các rào cản địa chính trị, nhưng áp lực từ EU về các liên doanh hoặc chuyển giao công nghệ vẫn là một thách thức lớn. Ngoài ra, cuộc chiến giá cả tại Trung Quốc, với BYD liên tục giảm giá, đang đẩy CATL vào thế khó, buộc họ phải tìm kiếm thị trường mới như châu Âu và Đông Nam Á để duy trì tăng trưởng.
