Đánh giá ban đầu về Android 16: Một bản cập nhật "nhàm chán" trên bề mặt, nhưng lại là bước tiến lớn và quan trọng cho tương lai

[Hoàng Khang]

Đừng vội thất vọng vì Android 16 thiếu vắng cuộc "lột xác" giao diện Material 3 Expressive. Bài đánh giá Android 16 của tác giả Mishaal Rahman từ trang Android Authority chỉ ra rằng, dù trông không ấn tượng, đây lại là một bản cập nhật cực kỳ quan trọng, đặt nền móng cho các tính năng "thay đổi cuộc chơi" như Live Updates, App Functions và "ép" các ứng dụng phải tốt hơn trên màn hình lớn.

Android 16: "Nhàm chán" trên bề mặt, "cách mạng" ở bên trong​

Hôm nay là một ngày trọng đại: Google đã chính thức phát hành Android 16 cho công chúng. Bản cập nhật này đang được tung ra cho các dòng điện thoại từ Pixel 6 trở lên, và mã nguồn của nó cũng đã có sẵn cho các nhà phát triển trên Dự án Mã nguồn mở Android (AOSP).

Mặc dù Android 16 được phân loại là một bản cập nhật lớn, nó chắc chắn không mang lại cảm giác đó trên bề mặt. Lý do là vì phiên bản phát hành ban đầu này thiếu vắng nhiều tính năng nổi bật mà Google đã công bố vào tháng trước tại sự kiện I/O, chẳng hạn như cuộc "đại tu" thiết kế Material 3 Expressive và trải nghiệm Chế độ Máy tính để bàn (Desktop Mode) mới.

Tuy nhiên, bản cập nhật Android 16 không hoàn toàn thiếu vắng những thay đổi thú vị; nhiều trong số đó chỉ đơn giản là chưa được cung cấp đầy đủ trong phiên bản ban đầu này. Đó là lý do tại sao nó có vẻ như một bản cập nhật "nhàm chán" ngay từ cái nhìn đầu tiên. Nhưng nếu nhìn sâu vào bên trong, có rất nhiều điều đáng để phấn khích.

Tại sao Google lại phát hành Android 16 sớm như vậy?​

Nếu bạn không theo dõi tin tức về Android, bạn có thể sẽ ngạc nhiên khi Google phát hành Android 16 vào ngày 10 tháng 6 năm 2025. Để so sánh, mã nguồn của Android 15 được phát hành vào ngày 3 tháng 9 năm 2024, trong khi bản cập nhật thực tế cho các thiết bị Pixel phải đến ngày 15 tháng 10 năm 2024 mới có. Việc ra mắt vào tháng 6 của Android 16, với tên mã ‘Baklava’, đã đưa nó sớm hơn lịch trình thông thường khoảng ba tháng.

Phiên bản Android	Tên mã	Ngày phát hành
Android 16	bánh baklava	Ngày 10 tháng 6 năm 2025
Android 15	Kem Vani	Ngày 3 tháng 9 năm 2024
Android 14	Bánh úp ngược	Ngày 4 tháng 10 năm 2023
Android 13	Tiramisu	Ngày 15 tháng 8 năm 2022
Android 12	Đá bào	Ngày 4 tháng 10 năm 2021
Android 11	Bánh Red Velvet	Ngày 8 tháng 9 năm 2020
Android 10	Bánh Tart Mộc Qua	Ngày 3 tháng 9 năm 2019

​

Có hai lý do chính cho việc này. Đầu tiên, việc phát hành sớm hơn có nghĩa là các thiết bị Android ra mắt vào mùa hè có thể xuất xưởng với phiên bản hệ điều hành mới nhất. Ví dụ, Samsung gần đây đã xác nhận rằng các thiết bị gập sắp tới của họ, Galaxy Z Fold 7 và Galaxy Z Flip 7, sẽ ra mắt với phần mềm One UI 8 dựa trên Android 16. Dòng Pixel 10 sắp tới cũng dự kiến ra mắt vào tháng 8, và lần này, Google sẽ có thể xuất xưởng nó với Android 16 ngay từ ngày đầu.

Lý do quan trọng khác là để Google có thể tung ra các bản cập nhật quan trọng một cách thường xuyên hơn. Trong quá khứ, thường chỉ có một phiên bản mỗi năm mang đến các API mới cho nhà phát triển. Trong tương lai, sẽ có hai bản phát hành mỗi năm với các API mới: một bản phát hành nền tảng lớn vào Quý 2 (như Android 16) và một bản cập nhật API nhỏ hơn vào Quý 4.

Lịch phát hành cho Android 16, Android 16 QPR1 và Android 16 QPR2​

Những gì thực sự mới trong Android 16?​

Dù các tính năng hình ảnh lớn như Material 3 Expressive và Desktop Mode đã được dời lại cho bản cập nhật QPR1, phiên bản Android 16 ổn định hôm nay vẫn đặt nền móng quan trọng cho các tính năng thú vị trong tương lai, đồng thời mang lại những cải tiến chất lượng đáng giá.

1. Live Updates: "Bản sao" Live Activities của iOS, nhưng chưa "sống" ngay​

Google đang giải quyết vấn đề thông báo trạng thái (như theo dõi đơn hàng, xe công nghệ) một cách hệ thống. Trong Android 16, Google đã tạo ra một lớp thông báo mới gọi là “progress-style notifications” (thông báo kiểu tiến trình). Đây là một mẫu mà các nhà phát triển có thể sử dụng để hiển thị các thanh tiến trình trong thông báo của họ.

Trong một bản phát hành tương lai của Android 16 dành cho Pixel (có thể là QPR1 hoặc QPR2), Google sẽ hiển thị các thông báo này dưới dạng Live Updates. Chúng sẽ xuất hiện ở đầu bảng thông báo, hiển thị đầy đủ trên màn hình luôn bật (AOD), và cho phép các ứng dụng chia sẻ các thông điệp ngắn trong các "viên thuốc" trên thanh trạng thái. Mặc dù đáng thất vọng vì Live Updates chưa hoạt động ngay hôm nay, việc tính năng này giờ đây trở thành một phần của nền tảng cốt lõi là rất quan trọng. Các nhà phát triển sẽ có động lực thực sự để áp dụng tính năng này trên toàn hệ sinh thái.

Một ví dụ về Cập nhật trực tiếp từ ứng dụng Uber Eats trên AOD (bên trái), màn hình khóa (bên trái giữa), thanh trạng thái (bên phải giữa) và thông báo nổi bật (bên phải).

​

Bản cập nhật trực tiếp có sẵn Android 16 (trái), One UI 8 (giữa) và ColorOS 16 (phải).

2. App Functions API: Giúp Gemini trở nên hữu ích hơn… trong tương lai​

Trợ lý Gemini của Google thông minh hơn người tiền nhiệm về kiến thức chung, nhưng nó vẫn gặp phải một vấn đề cốt lõi: chỉ có thể tương tác với một số lượng dịch vụ hạn chế. Để giải quyết vấn đề này, Google đang giới thiệu một API mới trong Android 16 có tên là App Functions. API này cho phép các nhà phát triển "mở" các tính năng chính của ứng dụng của họ cho trợ lý mặc định của điện thoại, để trợ lý có thể thực hiện các chức năng đó thay mặt người dùng. Ví dụ, một ứng dụng nhà hàng có thể sử dụng API để tạo một chức năng đặt đồ ăn, cho phép Gemini đặt hàng trực tiếp với ứng dụng đó.

Ví dụ về ứng dụng Gemini dành cho app Xiaomi Calendar và Xiaomi Notes được thực hiện nhờ API App Functions​

Tuy nhiên, có vẻ như tính năng này vẫn chưa sẵn sàng, khi Google hầu như không quảng bá về nó và thư viện Jetpack hỗ trợ vẫn đang ở trạng thái alpha.

3. "Ép" ứng dụng trở nên tốt hơn: Nhất quán về giao diện và trải nghiệm​

Đây có thể là thay đổi hành vi lớn nhất trong Android 16. Google đang "ép" các nhà phát triển phải tối ưu hóa ứng dụng của họ cho các trải nghiệm hiện đại.

• Edge-to-edge mode (chế độ tràn viền): Các ứng dụng nhắm đến Android 16 sẽ không còn có thể từ chối chế độ tràn viền, giúp các ứng dụng trông đắm chìm và hiện đại hơn.
• Predictive back (cử chỉ quay lại có dự đoán): Các hoạt ảnh xem trước đích đến khi bạn thực hiện cử chỉ quay lại sẽ được bật theo mặc định cho các ứng dụng nhắm đến HĐH mới, giúp trải nghiệm điều hướng dễ đoán hơn.
• App adaptivity (khả năng thích ứng của ứng dụng): Các ứng dụng nhắm đến Android 16 trở lên sẽ có thể thay đổi kích thước theo mặc định trên các màn hình lớn. Thay đổi này sẽ làm cho danh mục ứng dụng Android hiện có trở nên hữu dụng hơn rất nhiều trên máy tính bảng và các thiết bị gập.

Android 16 áp dụng tính năng thích ứng của ứng dụng, buộc ứng dụng phải có khả năng thay đổi kích thước, đặc biệt hữu dụng với các điện thoại gập
​

4. Advanced Protection (Bảo vệ Nâng cao) và các cải tiến nhỏ khác​

Android 16 giới thiệu chế độ Advanced Protection, một công tắc bật/tắt bằng một cú nhấp chuột, kích hoạt một loạt các tính năng an toàn ở cấp độ hệ điều hành như ngăn chặn trộm cắp, hạn chế cài đặt ứng dụng từ bên ngoài, truy cập 2G...

Ngoài ra, còn có vô số các cải tiến chất lượng sống nhỏ khác như: tự động gom nhóm thông báo từ cùng một ứng dụng, tùy chọn nhấn đúp nút nguồn để mở Google Wallet, menu sức khỏe pin mới trên Pixel 8a trở lên, hỗ trợ chụp ảnh màn hình HDR đúng chuẩn, tùy chỉnh phím tắt bàn phím và các cập nhật cho Health Connect.

Bảng hiển thị mọi tính năng hiện được Bảo vệ nâng cao hỗ trợ trong Android 16​

Kết luận: Một bản cập nhật quan trọng hơn vẻ bề ngoài​

Bản cập nhật Android 16 hôm nay có thể có vẻ nhàm chán trên bề mặt, nhưng nếu bạn đào sâu hơn, bạn sẽ tìm thấy một "cái giếng không đáy" của những thay đổi. Nền tảng mà Google đã đặt ra trong Android 16 sẽ mang lại lợi ích lớn trong các bản phát hành tương lai. Việc gọi nó là "Android 12.5" như một số người chế nhạo là hoàn toàn bỏ qua điểm mấu chốt. Lịch trình phát hành hàng quý của Android đã che giấu số lượng tính năng mới khổng lồ mà Google phát triển trong một năm. Và ngay cả với bản phát hành hôm nay, Google vẫn chưa hoàn thành với Android 16. Họ vẫn có kế hoạch tung ra hai bản cập nhật hàng quý nữa trong năm nay, đặc biệt là QPR1 vào tháng 9 với những thay đổi lớn về giao diện được mong đợi.

#Android16