The Storm Riders
Writer
Ngày 3/6/2025, vào khoảng 11:45 sáng, một chiếc máy bay Universal Stinson 108 loại 4 chỗ nhỏ gọn đã gặp tai nạn thảm khốc gần sân bay Sugar Valley, thành phố Mocksville, Bắc Carolina, cách Charlotte khoảng 96km về phía đông bắc. Theo NTSB và The New York Times, phi công và 1 hành khách thiệt mạng, còn 1 hành khách khác bị thương nặng. Chiếc máy bay bị phá hủy hoàn toàn, phần vải bọc thân, mũi, và cánh cháy rụi, chỉ còn khung kim loại lộ ra, theo báo cáo sơ bộ ngày 18/6/2025.
Chuyện bắt đầu khi máy bay chuẩn bị hạ cánh trên đường băng số 2, dài 739m. Một nhân viên điều hành giao tiếp qua UNICOM (hệ thống radio sân bay nhỏ) phát hiện một chú rùa đang “thong dong” trên đường băng và lập tức cảnh báo phi công. Phi công hạ cánh ở khoảng 427m tính từ đầu đường băng, nhưng để tránh rùa, anh đã nâng bánh phải lên. Sau đó, nhân viên UNICOM nghe thấy phi công tăng ga, nhưng máy bay nhanh chóng biến mất khỏi tầm nhìn. Một nhân chứng đang cắt cỏ gần đường băng kể rằng cánh máy bay lắc lư dữ dội trước khi cất cánh trở lại, rồi lao vào khu rừng cách cuối đường băng khoảng 77m, gây ra tiếng nổ lớn và khói bốc mù mịt.
Để hiểu vụ việc, ta cần nhìn vào bối cảnh kỹ thuật. Universal Stinson 108 là máy bay hạng nhẹ, động cơ Lycoming O-360, công suất 180 mã lực, tốc độ hạ cánh khoảng 80-100km/h. Với đường băng ngắn 739m, phi công chỉ có khoảng 312m để giảm tốc độ sau khi chạm đất tại điểm 427m. Việc nâng bánh phải để né rùa khiến máy bay mất cân bằng, đặc biệt khi phi công tăng ga để cất cánh lại – một thao tác gọi là go-around. NTSB ghi nhận rằng cánh máy bay lắc lư, cho thấy máy bay có thể đã mất lực nâng hoặc gặp stall (tình trạng mất lực nâng do góc tấn quá cao).
Theo Aviation Safety Network, go-around trên đường băng ngắn như Sugar Valley đòi hỏi kỹ năng cao, vì máy bay cần đạt tốc độ cất cánh 120-140km/h trong thời gian rất ngắn. Nếu phi công tăng ga quá muộn hoặc máy bay mất cân bằng do nâng bánh, nguy cơ va chạm địa hình là rất cao. Địa hình rừng rậm phía đông bắc đường băng ncây cao 10-15m càng làm tăng rủi ro. Reuters nhận định rằng đường băng Sugar Valley chủ yếu phục vụ máy bay cá nhân không có hệ thống radar hiện đại hay đội cứu hộ thường trực, khiến việc xử lý tình huống khẩn cấp bị hạn chế.
Tuy nhiên, báo cáo sơ bộ của NTSB nhấn mạnh rằng chưa thể kết luận việc né rùa là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn, vì các yếu tố như tình trạng máy bay, kinh nghiệm phi công, hay thời tiết (nhiệt độ 25-30°C, độ ẩm cao vào tháng 6) chưa được phân tích đầy đủ. Báo cáo cuối cùng dự kiến hoàn thành trong 1-2 năm sẽ làm rõ hơn.
Chuyện động vật gây rắc rối cho máy bay không mới, nhưng trường hợp này lại hiếm gặp. Theo USA Today, trong 12.368 vụ tai nạn máy bay từ 2012-2021, chỉ 46 vụ liên quan đến động vật trên đường băng (không tính va chạm chim), không có vụ nào gây tử vong. Phần lớn tai nạn động vật là do chim va vào động cơ (bird strike) với 75 vụ, trong đó 6 vụ chết người. Ví dụ, năm 2017, 1 phi công thiệt mạng vì chó của chính mình làm rối trong buồng lái. Một vụ tương tự xảy ra tháng 4/2025 tại Alaska khi phi công Cessna T207 xoay gấp để tránh chó, dẫn đến mất kiểm soát và 2 người chết.
Rùa tốc độ di chuyển chỉ 0,2-0,5m/s không phải mối đe dọa trực tiếp, nhưng việc né tránh có thể gây nguy hiểm. Aviation International News cho rằng sân bay nhỏ như Sugar Valley thường thiếu hệ thống kiểm soát động vật khiến rùa, thỏ, hay hươu dễ xuất hiện. Lẽ ra, nhân viên sân bay có thể di dời rùa trước khi máy bay hạ cánh, nhưng quy trình này không được thực hiện kịp thời. Bloomberg nhấn mạnh rằng các sân bay lớn như JFK hay LAX dùng radar động vật và đội tuần tra để giảm rủi ro, nhưng chi phí này quá cao cho sân bay tư nhân như Sugar Valley.
Chuyện bắt đầu khi máy bay chuẩn bị hạ cánh trên đường băng số 2, dài 739m. Một nhân viên điều hành giao tiếp qua UNICOM (hệ thống radio sân bay nhỏ) phát hiện một chú rùa đang “thong dong” trên đường băng và lập tức cảnh báo phi công. Phi công hạ cánh ở khoảng 427m tính từ đầu đường băng, nhưng để tránh rùa, anh đã nâng bánh phải lên. Sau đó, nhân viên UNICOM nghe thấy phi công tăng ga, nhưng máy bay nhanh chóng biến mất khỏi tầm nhìn. Một nhân chứng đang cắt cỏ gần đường băng kể rằng cánh máy bay lắc lư dữ dội trước khi cất cánh trở lại, rồi lao vào khu rừng cách cuối đường băng khoảng 77m, gây ra tiếng nổ lớn và khói bốc mù mịt.
Để hiểu vụ việc, ta cần nhìn vào bối cảnh kỹ thuật. Universal Stinson 108 là máy bay hạng nhẹ, động cơ Lycoming O-360, công suất 180 mã lực, tốc độ hạ cánh khoảng 80-100km/h. Với đường băng ngắn 739m, phi công chỉ có khoảng 312m để giảm tốc độ sau khi chạm đất tại điểm 427m. Việc nâng bánh phải để né rùa khiến máy bay mất cân bằng, đặc biệt khi phi công tăng ga để cất cánh lại – một thao tác gọi là go-around. NTSB ghi nhận rằng cánh máy bay lắc lư, cho thấy máy bay có thể đã mất lực nâng hoặc gặp stall (tình trạng mất lực nâng do góc tấn quá cao).
Theo Aviation Safety Network, go-around trên đường băng ngắn như Sugar Valley đòi hỏi kỹ năng cao, vì máy bay cần đạt tốc độ cất cánh 120-140km/h trong thời gian rất ngắn. Nếu phi công tăng ga quá muộn hoặc máy bay mất cân bằng do nâng bánh, nguy cơ va chạm địa hình là rất cao. Địa hình rừng rậm phía đông bắc đường băng ncây cao 10-15m càng làm tăng rủi ro. Reuters nhận định rằng đường băng Sugar Valley chủ yếu phục vụ máy bay cá nhân không có hệ thống radar hiện đại hay đội cứu hộ thường trực, khiến việc xử lý tình huống khẩn cấp bị hạn chế.
Tuy nhiên, báo cáo sơ bộ của NTSB nhấn mạnh rằng chưa thể kết luận việc né rùa là nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn, vì các yếu tố như tình trạng máy bay, kinh nghiệm phi công, hay thời tiết (nhiệt độ 25-30°C, độ ẩm cao vào tháng 6) chưa được phân tích đầy đủ. Báo cáo cuối cùng dự kiến hoàn thành trong 1-2 năm sẽ làm rõ hơn.
Chuyện động vật gây rắc rối cho máy bay không mới, nhưng trường hợp này lại hiếm gặp. Theo USA Today, trong 12.368 vụ tai nạn máy bay từ 2012-2021, chỉ 46 vụ liên quan đến động vật trên đường băng (không tính va chạm chim), không có vụ nào gây tử vong. Phần lớn tai nạn động vật là do chim va vào động cơ (bird strike) với 75 vụ, trong đó 6 vụ chết người. Ví dụ, năm 2017, 1 phi công thiệt mạng vì chó của chính mình làm rối trong buồng lái. Một vụ tương tự xảy ra tháng 4/2025 tại Alaska khi phi công Cessna T207 xoay gấp để tránh chó, dẫn đến mất kiểm soát và 2 người chết.
Rùa tốc độ di chuyển chỉ 0,2-0,5m/s không phải mối đe dọa trực tiếp, nhưng việc né tránh có thể gây nguy hiểm. Aviation International News cho rằng sân bay nhỏ như Sugar Valley thường thiếu hệ thống kiểm soát động vật khiến rùa, thỏ, hay hươu dễ xuất hiện. Lẽ ra, nhân viên sân bay có thể di dời rùa trước khi máy bay hạ cánh, nhưng quy trình này không được thực hiện kịp thời. Bloomberg nhấn mạnh rằng các sân bay lớn như JFK hay LAX dùng radar động vật và đội tuần tra để giảm rủi ro, nhưng chi phí này quá cao cho sân bay tư nhân như Sugar Valley.
