Khánh Phạm
Writer
Ai trong giới công nghệ cũng đều đồng ý rằng chúng ta đang sống trong một bong bóng. Họ chỉ không thể thống nhất về hình dạng của nó hoặc điều gì sẽ xảy ra khi nó vỡ. Bài viết của MIT Technology Review giải thích:
Mùa hè vừa qua, một nghiên cứu của MIT gây chấn động khi chỉ ra rằng 95 phần trăm tổ chức đầu tư vào AI tổng quát gần như không thu được lợi nhuận. Dù nghiên cứu có nhiều lớp nghĩa hơn so với cách truyền thông giật tít, nó vẫn trở thành bằng chứng đầu tiên khiến nhiều người tin rằng sự cường điệu quanh AI đang vượt xa thực tế. Không lâu sau, Sam Altman cũng thừa nhận giới đầu tư đang quá hào hứng với AI, so sánh thời điểm hiện tại với bong bóng internet trước đây. Ngay lập tức, thị trường bắt đầu đặt câu hỏi: liệu AI có đang nằm trong một bong bóng mới.
Nhiều lãnh đạo công nghệ đồng ý rằng có dấu hiệu bong bóng, nhưng mỗi người nhìn thấy rủi ro ở một chỗ khác nhau. Mark Zuckerberg cho rằng các chu kỳ như vậy là điều quen thuộc trong lịch sử công nghệ và Meta chấp nhận tiếp tục đầu tư vì sợ bỏ lỡ cơ hội lớn hơn. Bret Taylor xem đây là thời điểm giống cuối thập niên 1990, khi ai cũng biết internet sẽ thay đổi thế giới nhưng chỉ một số ít công ty thực sự trở thành Amazon. Sundar Pichai thì thẳng thắn nói rằng không ai miễn nhiễm với sự phi lý của làn sóng hiện tại, kể cả Google.
Trung tâm của bong bóng là dòng tiền khổng lồ đổ vào hạ tầng, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu AI. OpenAI, Meta, Google và nhiều công ty khác đang chi hàng trăm tỷ USD để mở rộng năng lực tính toán, với lý do nguồn cung GPU đang quá khan hiếm. Tuy vậy, quy mô đầu tư đã lên mức khó tưởng tượng. Kế hoạch dài hạn của OpenAI, nếu thực hiện, sẽ tiêu tốn hàng nghìn tỷ USD và lượng điện gần bằng nhu cầu của cả một quốc gia lớn. Ngay cả những người trong cuộc cũng thừa nhận đây là một canh bạc đầy rủi ro.
Khi nói về trách nhiệm, các lãnh đạo hàng đầu đều chỉ ra thị trường tư nhân đang quá nóng. Sam Altman, Demis Hassabis hay Dario Amodei đều cảnh báo về những startup được định giá hàng chục tỷ USD khi gần như chưa có sản phẩm hay doanh thu. Một mối lo khác là các thỏa thuận tài chính vòng tròn, nơi nhà cung cấp chip đầu tư vào công ty AI rồi chính công ty đó lại dùng tiền mua chip, làm tăng đòn bẩy và rủi ro nếu tăng trưởng không kịp kỳ vọng.
Bong bóng, nếu vỡ, nhiều khả năng sẽ bắt đầu từ những công ty đốt tiền nhiều nhưng không tạo ra lợi nhuận tương xứng. Vì thị trường tư nhân phản ứng chậm hơn thị trường chứng khoán, cú sốc có thể đến muộn nhưng tác động sẽ sâu rộng. Ngay cả OpenAI và Anthropic cũng đang lỗ rất lớn, với mức đốt tiền vượt xa nhiều biểu tượng công nghệ trong quá khứ. Để biện minh cho làn sóng đầu tư hiện nay, AI cần tạo ra hàng nghìn tỷ USD doanh thu, một con số vượt xa tổng doanh thu hiện tại của các tập đoàn công nghệ lớn nhất.
Điều khiến giai đoạn này trở nên kỳ lạ là sự thẳng thắn. Chính những người đang rót hàng tỷ USD vào AI lại công khai thừa nhận bong bóng có thể nổ. Nhiều người tin rằng AI chắc chắn sẽ thay đổi nền kinh tế, nhưng cũng thừa nhận rất nhiều nhà đầu tư và công ty sẽ thua lỗ nặng. Giống như thời internet, sẽ có Webvan thất bại và cũng sẽ có Amazon trụ lại.
Vấn đề là hiện tại, chưa ai chắc con đường kỹ thuật nào sẽ dẫn AI đến bước đột phá tiếp theo, và không ai dám đảm bảo rằng khoản chi tiêu khổng lồ hôm nay đang đi đúng hướng. Mọi người đều nhìn thấy rủi ro, nhưng dòng tiền vẫn tiếp tục chảy. Như Altman đã nói, chắc chắn sẽ có người mất một số tiền khổng lồ, chỉ là chưa ai biết đó sẽ là ai.
Mùa hè vừa qua, một nghiên cứu của MIT gây chấn động khi chỉ ra rằng 95 phần trăm tổ chức đầu tư vào AI tổng quát gần như không thu được lợi nhuận. Dù nghiên cứu có nhiều lớp nghĩa hơn so với cách truyền thông giật tít, nó vẫn trở thành bằng chứng đầu tiên khiến nhiều người tin rằng sự cường điệu quanh AI đang vượt xa thực tế. Không lâu sau, Sam Altman cũng thừa nhận giới đầu tư đang quá hào hứng với AI, so sánh thời điểm hiện tại với bong bóng internet trước đây. Ngay lập tức, thị trường bắt đầu đặt câu hỏi: liệu AI có đang nằm trong một bong bóng mới.
Nhiều lãnh đạo công nghệ đồng ý rằng có dấu hiệu bong bóng, nhưng mỗi người nhìn thấy rủi ro ở một chỗ khác nhau. Mark Zuckerberg cho rằng các chu kỳ như vậy là điều quen thuộc trong lịch sử công nghệ và Meta chấp nhận tiếp tục đầu tư vì sợ bỏ lỡ cơ hội lớn hơn. Bret Taylor xem đây là thời điểm giống cuối thập niên 1990, khi ai cũng biết internet sẽ thay đổi thế giới nhưng chỉ một số ít công ty thực sự trở thành Amazon. Sundar Pichai thì thẳng thắn nói rằng không ai miễn nhiễm với sự phi lý của làn sóng hiện tại, kể cả Google.
Trung tâm của bong bóng là dòng tiền khổng lồ đổ vào hạ tầng, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu AI. OpenAI, Meta, Google và nhiều công ty khác đang chi hàng trăm tỷ USD để mở rộng năng lực tính toán, với lý do nguồn cung GPU đang quá khan hiếm. Tuy vậy, quy mô đầu tư đã lên mức khó tưởng tượng. Kế hoạch dài hạn của OpenAI, nếu thực hiện, sẽ tiêu tốn hàng nghìn tỷ USD và lượng điện gần bằng nhu cầu của cả một quốc gia lớn. Ngay cả những người trong cuộc cũng thừa nhận đây là một canh bạc đầy rủi ro.
Khi nói về trách nhiệm, các lãnh đạo hàng đầu đều chỉ ra thị trường tư nhân đang quá nóng. Sam Altman, Demis Hassabis hay Dario Amodei đều cảnh báo về những startup được định giá hàng chục tỷ USD khi gần như chưa có sản phẩm hay doanh thu. Một mối lo khác là các thỏa thuận tài chính vòng tròn, nơi nhà cung cấp chip đầu tư vào công ty AI rồi chính công ty đó lại dùng tiền mua chip, làm tăng đòn bẩy và rủi ro nếu tăng trưởng không kịp kỳ vọng.
Bong bóng, nếu vỡ, nhiều khả năng sẽ bắt đầu từ những công ty đốt tiền nhiều nhưng không tạo ra lợi nhuận tương xứng. Vì thị trường tư nhân phản ứng chậm hơn thị trường chứng khoán, cú sốc có thể đến muộn nhưng tác động sẽ sâu rộng. Ngay cả OpenAI và Anthropic cũng đang lỗ rất lớn, với mức đốt tiền vượt xa nhiều biểu tượng công nghệ trong quá khứ. Để biện minh cho làn sóng đầu tư hiện nay, AI cần tạo ra hàng nghìn tỷ USD doanh thu, một con số vượt xa tổng doanh thu hiện tại của các tập đoàn công nghệ lớn nhất.
Điều khiến giai đoạn này trở nên kỳ lạ là sự thẳng thắn. Chính những người đang rót hàng tỷ USD vào AI lại công khai thừa nhận bong bóng có thể nổ. Nhiều người tin rằng AI chắc chắn sẽ thay đổi nền kinh tế, nhưng cũng thừa nhận rất nhiều nhà đầu tư và công ty sẽ thua lỗ nặng. Giống như thời internet, sẽ có Webvan thất bại và cũng sẽ có Amazon trụ lại.
Vấn đề là hiện tại, chưa ai chắc con đường kỹ thuật nào sẽ dẫn AI đến bước đột phá tiếp theo, và không ai dám đảm bảo rằng khoản chi tiêu khổng lồ hôm nay đang đi đúng hướng. Mọi người đều nhìn thấy rủi ro, nhưng dòng tiền vẫn tiếp tục chảy. Như Altman đã nói, chắc chắn sẽ có người mất một số tiền khổng lồ, chỉ là chưa ai biết đó sẽ là ai.
