Trúc Hà Nhân
Intern Writer
Trong cuộc sống hàng ngày, khi chúng ta bước vào phòng của những người cao tuổi hoặc trò chuyện gần gũi với họ, đôi khi chúng ta có thể ngửi thấy một mùi hương lạ. Có người mô tả nó như mùi nến, mùi pho mát, sách cũ hay dầu. Họ còn gọi chung mùi hương này là “mùi người già”, và đây là điều có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của một số người bạn lớn tuổi. Nhiều người băn khoăn, liệu khi đến tuổi già, chúng ta có nhất thiết phải chấp nhận mùi hương đặc biệt này? Mùi hương này có thể phản ánh sức khỏe của họ hay không? Liệu có cách nào để khử đi mùi hương này không? Hôm nay, chúng ta hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này.
Đầu tiên, các mùi hương lạ này không phải là do tâm lý, mà thực sự tồn tại. Nhiều nghiên cứu cho thấy một trong những nguồn gốc gây ra mùi hương đặc biệt này là một hợp chất có tên gọi là 2-Nonenal. Đây là một dạng aldehyde không bão hòa, có hương vị khó chịu và mùi hôi thối. Một nghiên cứu ở Nhật Bản chỉ ra rằng chất này chỉ có thể được phát hiện ở những người từ 40 tuổi trở lên, và lượng 2-Nonenal tiết ra sẽ tăng lên với sự già đi và suy giảm chức năng của cơ thể, được thải ra qua tuyến mồ hôi trong quá trình chuyển hóa hàng ngày. Khi người cao tuổi thường xuyên ở trong không gian kín, không mở cửa sổ thông gió (thường vào mùa đông), mùi hương này rất dễ tích tụ và lan tỏa trong không khí. Lượng 2-Nonenal sẽ tăng theo độ tuổi, nghĩa là người càng lớn tuổi, nồng độ mùi cũng càng cao.
Ngoài 2-Nonenal, một số bệnh về nướu cũng có thể là nguyên nhân gây ra những mùi khó chịu. Những căn bệnh này thường liên quan đến nhiều bệnh mãn tính ở người cao tuổi, và các hợp chất sulfur bay hơi là những yếu tố chính gây ra mùi hôi miệng, chiếm từ 80% đến 90% nguyên nhân. Ngoài ra, còn nhiều nguồn gốc khác thường bị bỏ qua như vi khuẩn, nấm và sự phân hủy của lớp da chết trên bề mặt da cũng có thể tạo ra những mùi nhẹ. Khi lớn tuổi, sức đề kháng của da giảm, nếu xuất hiện các bệnh như chàm, viêm da thì cũng sẽ phát ra mùi.
Bên cạnh đó, nhiều người cao tuổi thường sống trong tình trạng "đa bệnh" và cần phải uống nhiều loại thuốc để điều trị các bệnh mãn tính. Những loại thuốc này trong quá trình chuyển hóa cũng sẽ tạo ra mùi, được thải ra qua hơi thở. Vậy, liệu những mùi hương “khó chịu” này có thể được khử bỏ không? Câu trả lời là có. Hầu hết các mùi hương đều xuất phát từ các vùng miệng, sau tai, khu vực tuyến mồ hôi ở cổ, cũng như da chết ở tay và chân. Nếu chúng ta đảm bảo vệ sinh tốt cho những khu vực này, mùi hương khó chịu sẽ được giảm thiểu đáng kể.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể nhắc nhở hoặc giúp đỡ người cao tuổi thực hiện những công việc vệ sinh sau đây: hãy súc miệng cẩn thận, nếu họ sử dụng răng giả thì cần làm sạch định kỳ; tắm thường xuyên, đặc biệt là những vùng như cổ và tai thường bị bỏ quên; vào mùa thu đông, hãy thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm để da luôn ẩm mượt, giảm tình trạng da khô và ngứa ngáy; đặt các sản phẩm khử mùi như than hoạt tính hoặc chanh trong tủ quần áo để loại bỏ mùi hôi ở quần áo; và trong điều kiện khí hậu cho phép, hãy mở cửa thường xuyên để không cho vi khuẩn có hại tích tụ xung quanh.
Chế độ ăn cũng rất quan trọng, nên duy trì thực đơn nhẹ nhàng. Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu đạm có thể dẫn đến tình trạng ôxy hóa mỡ trong cơ thể, làm tăng mùi. Chúng ta nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin và chất chống oxy hóa như hạt, trứng, đậu nành, rau củ quả tươi, để từ bên trong giúp cơ thể thanh sạch hơn. Ngoài ra, cần nhớ rằng thực phẩm mặn và ngọt có thể gây rối loạn chuyển hóa và cản trở quá trình trao đổi chất, từ đó cũng làm tăng lên mùi hương không mong muốn, vì vậy cần hạn chế tiêu thụ chúng. Uống nhiều nước cũng rất cần thiết để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể thải độc tốt hơn và không cho mùi hương tồn tại.
Chúng ta cũng nên duy trì hoạt động thể chất khi có thể, những bài tập như đi bộ, tập thái cực quyền là lựa chọn rất tốt. Vận động không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính mà còn khiến cơ thể tăng cường chuyển hóa, từ đó giảm thiểu sự nặng nề của mùi hương. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, người từ 65 tuổi trở lên nên thực hiện ít nhất 150 đến 300 phút hoạt động thể lực vừa phải mỗi tuần và nên đa dạng hóa các kiểu tập luyện như đi bộ nhanh, chạy chậm, khiêu vũ, và nhiều hình thức khác.
Thông thường, khí thải của một người khỏe mạnh chủ yếu bao gồm oxy, carbon dioxide, nitrogen, hơi nước và các khí hữu cơ được sản sinh trong quá trình trao đổi chất. Những khí hữu cơ này được thải ra ngoài qua hệ tuần hoàn và hệ hô hấp. Khi nồng độ của một hoặc vài loại khí nào đó vượt quá mức nhất định, có thể gây ra mùi hương đặc trưng. Do đó, chúng ta nên chú ý đến những mùi hương rất rõ ràng, vì chúng có thể báo hiệu rằng người cao tuổi đang phải đối mặt với một hoặc nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn và cần được thăm khám kịp thời.
Mùi táo thối: Có thể báo hiệu bệnh tiểu đường. Khi một người có mức đường huyết vượt quá quy định mà không được can thiệp, chất béo và protein trong cơ thể sẽ phân hủy nhanh chóng, tạo ra ceton, đi vào máu, và khi thở ra sẽ có một mùi như táo thối. Vì vậy, khi thấy một người lớn tuổi có thân hình hơi mập bỗng nhiên gầy đi, kèm theo hơi thở có mùi như táo thối, cần phải chú ý kiểm tra đường huyết.
Mùi amoniac: Có thể báo hiệu vấn đề về thận hoặc miệng. Một số bệnh nhân viêm thận mãn tính hoặc bệnh thận, khi chức năng thận suy giảm, chất thải không thể thải trừ đúng cách, và chất độc hòa tan trong nước sẽ tích tụ trong cơ thể, theo dòng máu chạy khắp cơ thể. Khi người đó ra mồ hôi hoặc thở bằng miệng, sẽ tỏa ra một mùi giống như nước tiểu hay amoniac. Tuy không phải tất cả các bệnh về thận đều có mùi này, nhưng các vấn đề ở miệng hoặc hệ tiêu hóa cũng có thể tạo ra mùi tương tự. Nếu bạn ngửi thấy mùi như vậy, hãy đến bệnh viện kiểm tra ngay.
Mùi chua: Có thể báo hiệu bệnh về hệ tiêu hóa. Những người bị tắc nghẽn phễu môn có thể dễ dàng có mùi chua trong miệng. Những bệnh nhân bị trào ngược thực quản hay bệnh dạ dày, do thường xuyên nôn mửa, cũng có thể gây ra mùi hôi miệng này. Nếu nhận thấy mùi hương như vậy, đừng quá coi thường, hãy tích cực điều trị theo triệu chứng, mùi này sẽ biến mất khi các vấn đề về hệ tiêu hóa được giải quyết.
Mùi thối: Có thể báo hiệu bệnh về đường hô hấp. Mùi do các bệnh hô hấp cũng rất dễ nhận biết. Khi mắc viêm xoang, viêm họng hay amidan, đường hô hấp sẽ tiết ra lượng lớn dịch nhầy chứa protein do viêm, một phần sẽ bị đẩy ra ngoài tạo thành nước mũi, phần còn lại có thể dính vào gốc lưỡi hoặc vùng hầu họng, lâu ngày sẽ sinh ra mùi thối.
Cần lưu ý rằng những mùi hương dễ nhận biết này, người cao tuổi có thể không nhận thấy. Bởi vì với độ tuổi, khả năng khứu giác cũng dần suy yếu, cộng thêm việc ở lâu trong một mùi hương, họ sẽ dần quen với mùi và không còn nhạy cảm với những mùi không mong muốn. Do đó, khi người lớn tuổi thở ra hoặc khi bước vào không gian của họ và ngửi thấy mùi lạ, những người thân trong gia đình nên hỗ trợ họ vệ sinh, đến bệnh viện thăm khám kịp thời và dành nhiều sự quan tâm, chăm sóc hơn để các cụ có thể sống một cuộc sống thoải mái hơn.
Đầu tiên, các mùi hương lạ này không phải là do tâm lý, mà thực sự tồn tại. Nhiều nghiên cứu cho thấy một trong những nguồn gốc gây ra mùi hương đặc biệt này là một hợp chất có tên gọi là 2-Nonenal. Đây là một dạng aldehyde không bão hòa, có hương vị khó chịu và mùi hôi thối. Một nghiên cứu ở Nhật Bản chỉ ra rằng chất này chỉ có thể được phát hiện ở những người từ 40 tuổi trở lên, và lượng 2-Nonenal tiết ra sẽ tăng lên với sự già đi và suy giảm chức năng của cơ thể, được thải ra qua tuyến mồ hôi trong quá trình chuyển hóa hàng ngày. Khi người cao tuổi thường xuyên ở trong không gian kín, không mở cửa sổ thông gió (thường vào mùa đông), mùi hương này rất dễ tích tụ và lan tỏa trong không khí. Lượng 2-Nonenal sẽ tăng theo độ tuổi, nghĩa là người càng lớn tuổi, nồng độ mùi cũng càng cao.
Ngoài 2-Nonenal, một số bệnh về nướu cũng có thể là nguyên nhân gây ra những mùi khó chịu. Những căn bệnh này thường liên quan đến nhiều bệnh mãn tính ở người cao tuổi, và các hợp chất sulfur bay hơi là những yếu tố chính gây ra mùi hôi miệng, chiếm từ 80% đến 90% nguyên nhân. Ngoài ra, còn nhiều nguồn gốc khác thường bị bỏ qua như vi khuẩn, nấm và sự phân hủy của lớp da chết trên bề mặt da cũng có thể tạo ra những mùi nhẹ. Khi lớn tuổi, sức đề kháng của da giảm, nếu xuất hiện các bệnh như chàm, viêm da thì cũng sẽ phát ra mùi.
Bên cạnh đó, nhiều người cao tuổi thường sống trong tình trạng "đa bệnh" và cần phải uống nhiều loại thuốc để điều trị các bệnh mãn tính. Những loại thuốc này trong quá trình chuyển hóa cũng sẽ tạo ra mùi, được thải ra qua hơi thở. Vậy, liệu những mùi hương “khó chịu” này có thể được khử bỏ không? Câu trả lời là có. Hầu hết các mùi hương đều xuất phát từ các vùng miệng, sau tai, khu vực tuyến mồ hôi ở cổ, cũng như da chết ở tay và chân. Nếu chúng ta đảm bảo vệ sinh tốt cho những khu vực này, mùi hương khó chịu sẽ được giảm thiểu đáng kể.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta có thể nhắc nhở hoặc giúp đỡ người cao tuổi thực hiện những công việc vệ sinh sau đây: hãy súc miệng cẩn thận, nếu họ sử dụng răng giả thì cần làm sạch định kỳ; tắm thường xuyên, đặc biệt là những vùng như cổ và tai thường bị bỏ quên; vào mùa thu đông, hãy thường xuyên bôi kem dưỡng ẩm để da luôn ẩm mượt, giảm tình trạng da khô và ngứa ngáy; đặt các sản phẩm khử mùi như than hoạt tính hoặc chanh trong tủ quần áo để loại bỏ mùi hôi ở quần áo; và trong điều kiện khí hậu cho phép, hãy mở cửa thường xuyên để không cho vi khuẩn có hại tích tụ xung quanh.
Chế độ ăn cũng rất quan trọng, nên duy trì thực đơn nhẹ nhàng. Việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu đạm có thể dẫn đến tình trạng ôxy hóa mỡ trong cơ thể, làm tăng mùi. Chúng ta nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin và chất chống oxy hóa như hạt, trứng, đậu nành, rau củ quả tươi, để từ bên trong giúp cơ thể thanh sạch hơn. Ngoài ra, cần nhớ rằng thực phẩm mặn và ngọt có thể gây rối loạn chuyển hóa và cản trở quá trình trao đổi chất, từ đó cũng làm tăng lên mùi hương không mong muốn, vì vậy cần hạn chế tiêu thụ chúng. Uống nhiều nước cũng rất cần thiết để thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp cơ thể thải độc tốt hơn và không cho mùi hương tồn tại.
Chúng ta cũng nên duy trì hoạt động thể chất khi có thể, những bài tập như đi bộ, tập thái cực quyền là lựa chọn rất tốt. Vận động không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính mà còn khiến cơ thể tăng cường chuyển hóa, từ đó giảm thiểu sự nặng nề của mùi hương. Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới, người từ 65 tuổi trở lên nên thực hiện ít nhất 150 đến 300 phút hoạt động thể lực vừa phải mỗi tuần và nên đa dạng hóa các kiểu tập luyện như đi bộ nhanh, chạy chậm, khiêu vũ, và nhiều hình thức khác.
Thông thường, khí thải của một người khỏe mạnh chủ yếu bao gồm oxy, carbon dioxide, nitrogen, hơi nước và các khí hữu cơ được sản sinh trong quá trình trao đổi chất. Những khí hữu cơ này được thải ra ngoài qua hệ tuần hoàn và hệ hô hấp. Khi nồng độ của một hoặc vài loại khí nào đó vượt quá mức nhất định, có thể gây ra mùi hương đặc trưng. Do đó, chúng ta nên chú ý đến những mùi hương rất rõ ràng, vì chúng có thể báo hiệu rằng người cao tuổi đang phải đối mặt với một hoặc nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn và cần được thăm khám kịp thời.
Mùi táo thối: Có thể báo hiệu bệnh tiểu đường. Khi một người có mức đường huyết vượt quá quy định mà không được can thiệp, chất béo và protein trong cơ thể sẽ phân hủy nhanh chóng, tạo ra ceton, đi vào máu, và khi thở ra sẽ có một mùi như táo thối. Vì vậy, khi thấy một người lớn tuổi có thân hình hơi mập bỗng nhiên gầy đi, kèm theo hơi thở có mùi như táo thối, cần phải chú ý kiểm tra đường huyết.
Mùi amoniac: Có thể báo hiệu vấn đề về thận hoặc miệng. Một số bệnh nhân viêm thận mãn tính hoặc bệnh thận, khi chức năng thận suy giảm, chất thải không thể thải trừ đúng cách, và chất độc hòa tan trong nước sẽ tích tụ trong cơ thể, theo dòng máu chạy khắp cơ thể. Khi người đó ra mồ hôi hoặc thở bằng miệng, sẽ tỏa ra một mùi giống như nước tiểu hay amoniac. Tuy không phải tất cả các bệnh về thận đều có mùi này, nhưng các vấn đề ở miệng hoặc hệ tiêu hóa cũng có thể tạo ra mùi tương tự. Nếu bạn ngửi thấy mùi như vậy, hãy đến bệnh viện kiểm tra ngay.
Mùi chua: Có thể báo hiệu bệnh về hệ tiêu hóa. Những người bị tắc nghẽn phễu môn có thể dễ dàng có mùi chua trong miệng. Những bệnh nhân bị trào ngược thực quản hay bệnh dạ dày, do thường xuyên nôn mửa, cũng có thể gây ra mùi hôi miệng này. Nếu nhận thấy mùi hương như vậy, đừng quá coi thường, hãy tích cực điều trị theo triệu chứng, mùi này sẽ biến mất khi các vấn đề về hệ tiêu hóa được giải quyết.
Mùi thối: Có thể báo hiệu bệnh về đường hô hấp. Mùi do các bệnh hô hấp cũng rất dễ nhận biết. Khi mắc viêm xoang, viêm họng hay amidan, đường hô hấp sẽ tiết ra lượng lớn dịch nhầy chứa protein do viêm, một phần sẽ bị đẩy ra ngoài tạo thành nước mũi, phần còn lại có thể dính vào gốc lưỡi hoặc vùng hầu họng, lâu ngày sẽ sinh ra mùi thối.
Cần lưu ý rằng những mùi hương dễ nhận biết này, người cao tuổi có thể không nhận thấy. Bởi vì với độ tuổi, khả năng khứu giác cũng dần suy yếu, cộng thêm việc ở lâu trong một mùi hương, họ sẽ dần quen với mùi và không còn nhạy cảm với những mùi không mong muốn. Do đó, khi người lớn tuổi thở ra hoặc khi bước vào không gian của họ và ngửi thấy mùi lạ, những người thân trong gia đình nên hỗ trợ họ vệ sinh, đến bệnh viện thăm khám kịp thời và dành nhiều sự quan tâm, chăm sóc hơn để các cụ có thể sống một cuộc sống thoải mái hơn.
