The Storm Riders
Writer
Máy ảnh kỹ thuật số compact cao cấp RICOH GR IV của Ricoh Imaging ra mắt vào ngày 12 tháng 9 năm 2025 đã đạt được thành công ngoài mong đợi. Tại Map Camera, tất cả đơn đặt hàng trước cho đợt đầu tiên đã hết ngay lập tức, việc đặt hàng mới phải tạm dừng do thiếu hụt nguồn cung. Thực tế, GR IV đã chiếm vị trí số 1 ngay từ lần đầu xuất hiện trong "Bảng xếp hạng doanh số máy ảnh kỹ thuật số compact" của Yodobashi Camera (nửa đầu tháng 9 năm 2025). Hơn nữa, nó cũng đứng đầu trong "Bảng xếp hạng mức độ phổ biến máy ảnh kỹ thuật số mới tháng 9 năm 2025" do The Map Times công bố.
Điều đáng ngạc nhiên là chiếc máy ảnh này không bán chạy vì nó là mẫu mới nhất. Nó không có ống kính zoom và cũng không có chức năng zoom. Thiết kế của nó gần như không thay đổi so với mẫu đầu tiên, mang một vẻ ngoài thô mộc, khiêm tốn và tinh tế, gợi nhớ đến những chiếc máy ảnh phim từ những năm 1990. Mặc dù vậy, giới trẻ vẫn bị thu hút bởi nó vì nó giúp họ lấy lại hành vi chụp ảnh nguyên bản: ngắm, chụp và lưu giữ. Trong thời đại mà điện thoại thông minh đã tối ưu hóa "việc chụp ảnh" đến mức tối đa, GR IV lại mang đến một "sự bất tiện" cố ý. Thay vì sự tiện lợi, người dùng muốn cảm nhận "ý nghĩa của việc chụp ảnh". Ricoh đã nắm bắt một cách xuất sắc tinh thần thời đại này. Hiện tượng này có thể tóm gọn trong cụm từ "Ôn cố tri tân" – gìn giữ những giá trị xưa cũ nhưng vẫn tạo ra giá trị mới trong thời đại mới. Và giờ đây, triết lý "Ôn cố tri tân" này chính là động lực thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện của tập đoàn Ricoh.
Bề ngoài cổ điển, bên trong hiện đại. Ricoh Imaging chịu trách nhiệm phát triển, sản xuất và kinh doanh đã giải thích: "Đây là mẫu máy mới nhất, đã được làm mới hoàn toàn các thiết bị chính như cảm biến hình ảnh, bộ xử lý hình ảnh và ống kính, để tiếp tục phát triển một cách chính đáng các khái niệm cơ bản của dòng GR như chất lượng hình ảnh cao, tốc độ chụp nhanh và tính di động, không bỏ sót bất kỳ yếu tố nào." Thật vậy, các thông số kỹ thuật rất ấn tượng. Máy được trang bị ống kính GR LENS 18.3mm F2.8 (ống kính mỏng hiệu suất cao) mới phát triển, kết hợp cảm biến APS-C chiếu sáng sau và bộ xử lý hình ảnh GR ENGINE 7 mới phát triển để đạt được độ nhạy cao và ít nhiễu. Hơn nữa, cơ chế ổn định hình ảnh 5 trục độc đáo SR (Shake Reduction) đạt hiệu quả bù khoảng 6 stop tương đương tốc độ màn trập. Tốc độ khởi động là 0.6 giây, nhanh nhất trong lịch sử dòng GR. Đây là sự phát triển dựa trên công nghệ để hỗ trợ niềm tin của các nhiếp ảnh gia rằng "không bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc nào".
Thành công của GR IV lần này là chiến thắng của triết lý mà Ricoh đã gìn giữ hơn 20 năm. Đó là chiến lược thương hiệu nghịch lý "tạo ra niềm tin bằng cách không thay đổi". Ricoh không thay đổi nhiều về thiết kế. Cùng cảm giác cầm nắm, cùng hệ thống thao tác. Người dùng không cần mất thời gian làm quen với máy ảnh mà cơ thể đã ghi nhớ ngay từ khi mua. Đây chính là sự tích lũy niềm tin. Đồng thời, Ricoh mạnh dạn đổi mới cấu trúc bên trong. Cảm biến, bộ xử lý, thuật toán đều được cập nhật, biến sự mâu thuẫn giữa vẻ ngoài cổ điển và nội thất hiện đại thành một nét đẹp riêng. Nói cách khác, GR IV là hiện thân của triết lý "Ôn cố tri tân": bên ngoài truyền thống, bên trong đổi mới. Vào ngày 15 tháng 10 năm 2025, GR IV đã được chọn trao "Giải thưởng Thiết kế Tốt năm 2025".
Sau tiện lợi là "tính nhân văn". Thành công của GR IV tượng trưng cho sự hồi sinh của analog trong thời đại điện thoại thông minh. Trong thời đại AI tự động chỉnh sửa và bất kỳ ai cũng có thể chụp "ảnh đẹp", người dùng lại cố tình tự mình căn chỉnh bố cục, đo sáng và bấm máy. Điều đó tạo ra "niềm vui của sự bất tiện" – tức là một hành động sáng tạo mà con người là chủ thể. Giới trẻ bị thu hút bởi GR bởi vì họ đã bão hòa với sự tiến hóa của công nghệ. Sau sự tiện lợi, họ tìm kiếm "trải nghiệm thể hiện cảm xúc của chính mình". GR IV chính là sản phẩm đã nắm bắt một cách chính xác nhất "nhu cầu cảm xúc" của thời đại đó. Sự chuyển đổi của tập đoàn Ricoh cũng có cấu trúc tương tự như GR. Bề ngoài "không thay đổi", nhưng bên trong "thay đổi triệt để". Một công ty từng thay đổi thế giới với OA (tự động hóa văn phòng), giờ đây đang tái sinh thành "một công ty dịch vụ kỹ thuật số lấy con người làm trung tâm". Ý tưởng "dân chủ hóa AI" (AI for citizen developers) mà Chủ tịch Yoshinori Yamashita đang thúc đẩy có mối liên hệ mật thiết với triết lý của dòng GR – công nghệ không làm người dùng cảm thấy có sự hiện diện của công nghệ. Ricoh đang tạo sự khác biệt bằng cách "không đặt công nghệ lên hàng đầu, mà đặt con người vào trung tâm" trong cả máy ảnh và quản lý. GR IV không chỉ là một sản phẩm thành công; nó là một phép ẩn dụ tượng trưng cho sự chuyển đổi của chính Ricoh. Gìn giữ những giá trị cũ nhưng tái tạo "tính nhân văn" bằng công nghệ tiên tiến nhất. Triết lý "Ôn cố tri tân" giờ đây đã trở thành hình thức đổi mới mới mẻ nhất. Sau sự tiện lợi là "tính nhân văn", một thứ xa xỉ. Ricoh đang thực hiện sự xa xỉ đó như một triết lý của công ty.
Trước đây, Ricoh là cái tên đồng nghĩa với các công ty OA (tự động hóa văn phòng), biểu tượng là máy photocopy và máy đa chức năng. Tuy nhiên, vào năm 2020, công ty đã rõ ràng tuyên bố chuyển đổi thành một công ty dịch vụ kỹ thuật số. Chủ tịch Yamashita liên tục nhắc lại trong các cuộc họp và bài phát biểu: "Những gì máy móc có thể làm, hãy để máy móc làm, con người nên thực hiện những công việc sáng tạo hơn." Câu nói này thực chất giống hệt với những gì Ricoh đã tuyên bố vào năm 1977 khi tiên phong đưa ra khái niệm OA trên toàn thế giới. Tức là, Ricoh là "một công ty biến triết lý quá khứ thành la bàn cho tương lai". Kể từ khi thành lập, Ricoh đã luôn đồng hành cùng "công việc" của khách hàng, cung cấp giá trị phù hợp với thời đại thay đổi. Năm 1977, công ty đưa ra khẩu hiệu "OA = tự động hóa văn phòng", năm 1998, đề xuất "quản lý môi trường" nhằm mục tiêu vừa bảo tồn môi trường vừa tạo ra lợi nhuận. Và vào năm 2020, tại bước ngoặt thứ ba, công ty đã tuyên bố "chuyển đổi thành một công ty dịch vụ kỹ thuật số", tái định nghĩa mình là một công ty hỗ trợ "việc thể hiện sự sáng tạo chỉ có ở con người". Hơn nữa, vào năm 2021, Ricoh đã được chứng nhận là "Doanh nghiệp DX được công nhận" dựa trên hệ thống chứng nhận DX (Chuyển đổi số) do Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp quy định. Năm 2022, công ty được chọn vào "DX Brand 2022". Chuỗi tiến hóa này không chỉ là một sự thay đổi kinh doanh đơn thuần. Đó là sự thực hành "chuyển đổi lấy con người làm trung tâm" kiểu Nhật Bản.
Bản chất của DX không phải là "công nghệ" mà là "khả năng sáng tạo của con người". Nguồn gốc của sự chuyển đổi của Ricoh nằm ở triết lý rõ ràng là "không biến AI và DX thành mục đích". Công nghệ chỉ là phương tiện để giải phóng sự sáng tạo của con người. Chiến lược kỹ thuật số của công ty trung thành với triết lý đó. Ricoh định nghĩa mục tiêu của DX là "hỗ trợ khả năng sáng tạo của những người làm việc", và để đạt được điều đó, họ đã xây dựng bốn chiến lược chính. Nói cách khác, DX của Ricoh không phải là "giới thiệu công nghệ" mà là "cải cách cấu trúc lấy con người làm trung tâm". Để thúc đẩy chuyển đổi một cách có tổ chức, Ricoh đã thành lập "Bộ phận Chiến lược Kỹ thuật số" vào tháng 4 năm 2021. Bộ phận này chịu trách nhiệm điều phối việc thúc đẩy DX toàn tập đoàn và tích hợp tầm nhìn kinh doanh với việc triển khai kỹ thuật số tại hiện trường. Với việc thành lập "Hội nghị Chiến lược Kỹ thuật số" do ban lãnh đạo điều hành và "Ủy ban DXO" với sự tham gia của các trưởng bộ phận thúc đẩy DX của từng BU (đơn vị kinh doanh), Ricoh đang thúc đẩy "chuyển đổi thành một công ty dịch vụ kỹ thuật số" trên toàn công ty. Việc đưa DX từ "dự án CNTT" lên thành "chính hoạt động quản lý" đã làm cho sự chuyển đổi của Ricoh trở nên đặc biệt. Kết quả là, như đã đề cập, vào năm 2021, công ty đã được Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp công nhận là "Doanh nghiệp DX được chứng nhận", và năm 2022, được chọn vào "DX Brand 2022". Công ty được đánh giá không chỉ là một doanh nghiệp ứng dụng kỹ thuật số đơn thuần, mà là một công ty đã biến DX thành văn hóa của mình.
"Nhân tài kỹ thuật số" mà Ricoh định nghĩa khác với nhân tài CNTT thông thường. Công ty định nghĩa đó là "nhân tài thành thạo công nghệ và dữ liệu kỹ thuật số, tạo ra và thúc đẩy các dịch vụ kỹ thuật số". Điều đó có nghĩa là không chỉ có kỹ năng lập trình hay kiến thức về AI, mà còn là nhân tài có thể khám phá những vấn đề thực sự thông qua đối thoại với khách hàng và giải quyết chúng bằng kỹ thuật số. Ricoh coi việc phát triển nhân tài này là một trụ cột trong chiến lược quản lý của mình. Trong kế hoạch quản lý trung hạn (kế hoạch trung hạn lần thứ 21), các chính sách về nguồn nhân lực được thiết kế dựa trên ba trụ cột sau: "Tự chủ: Khơi dậy tiềm năng của nhân viên", "Tăng trưởng: Đồng nhất hóa sự phát triển cá nhân và tăng trưởng kinh doanh", "Niềm vui trong công việc: Biến trải nghiệm nhân viên (EX) thành 'niềm vui'". Trong số đó, "tăng trưởng" đặc biệt đáng chú ý. Ricoh khuyến khích nhân viên học tư duy thiết kế và phát triển agile, tiến hóa thành "nhân tài thực hành" có thể tạo ra các dịch vụ kỹ thuật số cùng với khách hàng. Trong bối cảnh quản lý nguồn nhân lực, Ricoh là một công ty tiên tiến tích hợp "kỹ thuật số x nhân lực x tạo ra giá trị".
Tại sao kế toán và bán hàng lại phát triển "ứng dụng"? Biểu tượng của sự chuyển đổi doanh nghiệp này là "dân chủ hóa AI". Ricoh đang triển khai "DX từ dưới lên" nơi tất cả nhân viên thành thạo AI tạo sinh và các công cụ không cần mã (như Dify) để tự tái cấu trúc công việc của mình. Ví dụ, nhân viên kế toán tạo ứng dụng tự động tổng hợp, nhân viên bán hàng phát triển AI đề xuất khách hàng. Việc cải thiện công việc, trước đây chỉ thuộc về các phòng ban chuyên môn, giờ đây đã lan rộng thành hoạt động sáng tạo của tất cả nhân viên. Chủ tịch Yamashita đã nói rằng "mục đích không phải là giới thiệu AI, mà là để nhân viên làm việc cùng với AI". Đây chính là cốt lõi của sự chuyển đổi kỹ thuật số của Ricoh. AI không chỉ là một công cụ để nâng cao hiệu quả, mà là "một đối tác cùng làm việc mở rộng khả năng sáng tạo của con người". Tuyên bố OA năm 1977. Quản lý môi trường năm 1998. Tuyên bố dịch vụ kỹ thuật số năm 2020. Triết lý nhất quán "ôn cố tri tân" - học hỏi điều mới từ những cái cũ - đã xuyên suốt lịch sử quản lý của Ricoh. Công ty không chỉ làm lại các triết lý cũ, mà còn liên tục tái giải thích chúng thông qua công nghệ. Kết quả là, Ricoh đã đứng ở vị trí "định nghĩa ý nghĩa" của làn sóng AI và DX, chứ không phải "theo đuổi" nó. Ricoh là một công ty đưa công nghệ gần gũi với con người. Và là một trong những công ty Nhật Bản đầu tiên đặt lại sự sáng tạo của con người vào trung tâm của hoạt động quản lý. Bây giờ, chúng ta sẽ xem xét "nhân viên mới" Dify và mô hình triển khai DX lấy con người làm trung tâm mà Ricoh đang hình dung.
Một biểu tượng của DX của Ricoh là nền tảng AI không mã "Dify". Chủ tịch Yamashita gọi công cụ này không chỉ là một hệ thống mà là "một nhân viên mới", nói rằng "Dify là một thành viên mới của Ricoh. Mục đích không phải là giới thiệu AI, mà là để nhân viên làm việc cùng với AI." Những lời này cô đọng triết lý DX của Ricoh. Sự chuyển đổi của công ty là một thách thức để trở thành "một công ty làm việc cùng với AI" chứ không phải "một công ty sử dụng AI". Vào tháng 11 năm 2024, Ricoh đã hợp tác với LangGenius của Mỹ để chính thức bắt đầu phát triển ứng dụng AI tạo sinh bởi nhân viên sử dụng Dify. Giai đoạn đầu tiên là hỗ trợ tình báo thị trường cho Ricoh Digital Services BU. Các nhân viên tại hiện trường tự hình dung và tự động hóa các quy trình công việc của mình, đồng thời chia sẻ kiến thức tích lũy ra bên ngoài thông qua các nhà truyền bá AI (Thông cáo báo chí của Ricoh ngày 28 tháng 11 năm 2024).
Vì vậy, tỷ lệ ứng dụng AI thuộc "hàng đầu Nhật Bản". Đặc điểm lớn nhất của Dify là khả năng xây dựng ứng dụng AI mà không cần kiến thức lập trình. Nhân viên kế toán tạo ứng dụng thanh toán chi phí tự động, nhân viên bán hàng tạo AI đề xuất khách hàng. Ngay cả khi không có kiến thức chuyên môn, mỗi nhân viên đều có thể phát triển "AI của riêng mình" và tái cấu trúc công việc hàng ngày. Cơ chế này có nghĩa là chủ thể của DX đã trở lại với hiện trường. DX trước đây là "chuyển đổi từ trên xuống" do bộ phận CNTT hoặc tư vấn dẫn dắt. Tuy nhiên, tại Ricoh, với việc AI được dân chủ hóa, DX từ dưới lên do hiện trường làm chủ đã bắt đầu. "Dân chủ hóa AI" khơi dậy sự tự chủ và sáng tạo của nhân viên. Không chỉ đơn thuần là tối ưu hóa công việc, mà nhân viên còn "tái tạo" công việc của chính mình. Đó chính là "cải cách phong cách làm việc tự tạo" mà Ricoh hướng tới. Trong nội bộ Ricoh, tỷ lệ ứng dụng AI tạo sinh và AI low-code/no-code đã đạt đến mức hàng đầu trong các công ty Nhật Bản. Nhờ ứng dụng Dify, hàng trăm ứng dụng AI nội bộ đã được phát triển và đang phát huy hiệu quả trong nhiều lĩnh vực công việc. Tốc độ này có mối liên hệ sâu sắc với nền tảng văn hóa của công ty – "mong muốn giải quyết các vấn đề của khách hàng". Tuy nhiên, Ricoh không "làm mọi thứ" mà xem xét kỹ lưỡng "làm thế nào để giải quyết vấn đề của khách hàng". Tiêu chí đó là tầm nhìn của công ty "Niềm vui trong công việc". Ricoh định nghĩa "công việc trong tương lai" như sau: "Mong muốn công việc là một hành động mà người lao động được giải phóng khỏi những công việc đơn giản, phát huy khả năng sáng tạo độc đáo của con người, và đạt được cảm giác hoàn thành và mãn nguyện." (Blog của Ricoh ngày 23 tháng 4 năm 2025 "Chuyển đổi công việc bằng sức mạnh của AI và kỹ thuật số"). Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Ricoh đã tái định nghĩa lĩnh vực kinh doanh của mình. Công ty tập trung vào hai lĩnh vực sau. Nền tảng hợp tác AI dựa trên Dify chính là yếu tố hỗ trợ hai lĩnh vực này. Bản chất của chiến lược AI của Ricoh là coi AI không phải là "sự thay thế" mà là "sự mở rộng" của con người. Công ty đã nghiên cứu AI từ những năm 1990 và từng bước xây dựng nền tảng trong các lĩnh vực như nhận dạng hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và nhận dạng giọng nói. Năm 2023, công ty đã công bố mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tự phát triển, xây dựng một mô hình quy mô lớn với 700 tỷ tham số nhưng vẫn có thể hoạt động trong môi trường on-premise. Lợi thế cạnh tranh của Ricoh là khả năng kết hợp nền tảng công nghệ đó với tính linh hoạt của Dify để nhanh chóng triển khai AI riêng tư được tối ưu hóa cho từng doanh nghiệp. Giải đáp FAQ, tạo biên bản cuộc họp, kiểm tra hợp đồng, kiểm soát email, phân tích dữ liệu – AI đang hiện thực hóa một thế giới nơi nó đồng hành như "một người bạn đồng hành của nhân viên".
Dify là "nhân viên sáng lập thứ hai" của Ricoh. Việc thực hành Dify của Ricoh cho thấy không chỉ là triển khai công nghệ, mà là sự chuyển đổi văn hóa. AI không phải do một số chuyên gia xử lý, mà tất cả nhân viên sử dụng hàng ngày và cùng phát triển. Nói cách khác, "dân chủ hóa AI" là dân chủ hóa văn hóa doanh nghiệp. Ricoh không "triển khai" AI, mà đang "nuôi dưỡng" AI. Và nhân viên cũng đang phát triển thông qua sự hợp tác với AI. Sự phát triển hai chiều này chính là hình thái hoàn chỉnh của "DX lấy con người làm trung tâm" mà công ty hướng tới. Việc triển khai Dify không phải là một dự án DX, mà là một sự cập nhật triết lý quản lý. Bằng cách nâng tầm AI từ một công cụ đơn thuần thành "một người bạn đồng hành", Ricoh hiện đang tạo ra một mô hình tiến hóa chung giữa doanh nghiệp và AI. Dify là nhân viên sáng lập thứ hai của Ricoh. Ricoh, công ty từng tuyên bố "hãy để máy móc làm những gì máy móc có thể làm" trong thời đại OA, nửa thế kỷ sau đã ra lệnh cho AI "làm việc cùng với con người". Đó là khoảnh khắc công nghệ biến từ "máy móc lạnh lùng" thành "người bạn đồng hành ấm áp". AI không cướp đi công việc của con người, mà mở rộng niềm vui của con người. Sự chuyển đổi nghịch lý này mà Ricoh đang thực hành chính là bản đồ tương lai của quản lý lấy con người làm trung tâm trong thời đại AI.
Ricoh đã triển khai RPA (Robot Process Automation) vào nhiều quy trình nghiệp vụ nội bộ và đang thúc đẩy cải cách nghiệp vụ bằng kỹ thuật số. Tuy nhiên, sức mạnh thực sự của công ty không nằm ở số lượng trường hợp tự động hóa. Điều Ricoh chú trọng là "tự động hóa không lấy tự động hóa làm mục đích". Chủ tịch Yamashita khẳng định điều quan trọng nhất là "thổi hồn vào RPA" (blog của UiPath ngày 19 tháng 1 năm 2023). Câu nói này cô đọng toàn bộ triết lý DX của Ricoh. Đối với Ricoh, AI và RPA không phải là thứ thay thế con người. Chúng là "những người bạn đồng hành" mà con người thổi hồn vào và cùng làm việc. Nền tảng cho quyết định của Chủ tịch Yamashita về việc triển khai RPA là kinh nghiệm lâu năm của ông trong lĩnh vực sản xuất. Khi phát biểu tại "UiPath FORWARD 5 Japan" (tổ chức vào tháng 11 năm 2022), ông nhớ lại: "Khoảng 25 năm trước, khi tôi làm việc trong bộ phận sản xuất, đã có một làn sóng robot hóa các nghiệp vụ nội bộ. Chúng tôi bắt đầu bằng cách loại bỏ các công việc 'khó khăn, bẩn thỉu, nguy hiểm' (3K), vì chúng tôi tin rằng nếu nhân viên không đặt tâm huyết vào hoạt động sản xuất, sản phẩm đó sẽ không được khách hàng đón nhận." Sau khi trở thành chủ tịch, ông Yamashita đã mở rộng triết lý này sang lĩnh vực văn phòng. Ông đưa ra mục tiêu mới là loại bỏ ba yếu tố "phiền phức, đơn điệu, không thể sai sót" (3M). Ông tin rằng làm như vậy sẽ tạo ra một môi trường làm việc nơi nhân viên có thể làm việc một cách sôi nổi.
Chủ tịch Yamashita nói "thổi hồn" là gì? Ricoh bắt đầu triển khai RPA hợp tác với UiPath vào năm 2019. Ban đầu, đây là một nỗ lực quy mô 1.000 người, nhưng chỉ trong ba năm, 5.900 nhân viên đã có thể tự phát triển và vận hành RPA. Đây không chỉ là tự động hóa đơn thuần. Đó là một quá trình giúp nhân viên lấy lại "khả năng tư duy". Chủ tịch Yamashita nói: "Chỉ đơn thuần thay thế các nghiệp vụ không phải là tự động hóa. 'Thổi hồn' có nghĩa là hình dung ra hình ảnh khách hàng hài lòng, sau đó tính toán ngược lại quy trình nghiệp vụ từ đó và xem xét lại cho đơn giản hơn. Theo luồng này, RPA sẽ có hồn." Thực tế, tại Ricoh, tự động hóa đã tạo ra "quá trình mà nhân viên tỏa sáng và khách hàng mỉm cười". Trong nội bộ công ty, sự sáng tạo của nhân viên đã được phản ánh trong 2.016 RPA, tạo ra một văn hóa doanh nghiệp nơi RPA và nhân viên cùng tồn tại.
Việc triển khai RPA/AI của Ricoh không chỉ là triển khai công nghệ đơn thuần. Đó là "cuộc cách mạng kỹ thuật số toàn diện". Bài blog định vị nỗ lực này như sau: "Thúc đẩy việc triển khai các công cụ RPA và AI không chỉ là một biện pháp kỹ thuật, mà là một 'cuộc cách mạng kỹ thuật số nội bộ' đi kèm với sự thay đổi văn hóa và tư duy." (Blog của Ricoh ngày 30 tháng 11 năm 2021). Nói cách khác, DX của Ricoh không chỉ là "dân chủ hóa công nghệ" mà còn là "dân chủ hóa ý thức". Tất cả nhân viên tự mình phát hiện vấn đề, thiết kế giải pháp và triển khai vào AI. "Kiến thức tại hiện trường" được chuyển đổi thành "kiến thức AI", và toàn bộ doanh nghiệp phát triển thành một tổ chức học hỏi. Chủ tịch Yamashita đã nhất quán phủ nhận "tự động hóa vì mục đích tự động hóa" ngay từ khi triển khai RPA. Lý do rất rõ ràng. Bởi vì điều đó sẽ bỏ quên tâm hồn của nhân viên. Mục tiêu của Ricoh là "nhân viên làm việc một cách sôi nổi". Việc loại bỏ các công việc đơn điệu thông qua triển khai RPA chỉ là điểm khởi đầu. Mục tiêu cuối cùng là "tạo ra một môi trường mà con người có thể làm việc với tất cả tâm huyết". Tự động hóa không phải là loại bỏ công việc, mà là tái cấu trúc để lấy lại niềm vui trong công việc. Triết lý này hoàn toàn trùng khớp với tầm nhìn của công ty "Niềm vui trong công việc".
Cơ bản là "Quan điểm công nghệ Nhật Bản". RPA của Ricoh không chỉ là một cơ chế hiệu quả đơn thuần. Đó là "DX kiểu Nhật Bản thổi đạo đức vào công nghệ". Cách diễn đạt "thổi hồn vào RPA" bắt nguồn từ tư tưởng Nhật Bản coi công nghệ là "phần mở rộng của con người". Tức là, AI không phải là máy móc, mà là người bạn đồng hành (Co-Worker). Thành quả lớn nhất mà triết lý này tạo ra là sự kết hợp giữa tự chủ và sáng tạo tại hiện trường. Tự động hóa không tước đi tính chủ động của nhân viên, mà ngược lại, tăng cường khả năng tư duy. Nhân viên học hỏi quan điểm quản lý, cải tiến quy trình và sự hài lòng của khách hàng đồng thời thông qua RPA. Việc triển khai công nghệ đồng thời trở thành một công cụ phát triển nhân lực. RPA của Ricoh không phải là hình thái hoàn chỉnh của DX. Đó là "một quy trình sống" hỗ trợ sự tiến hóa của văn hóa doanh nghiệp. "Thổi hồn vào robot." Câu nói này cũng hàm chứa nhiều ý nghĩa đối với lý thuyết lãnh đạo trong thời đại AI. AI không thay đổi xã hội. Ý chí của con người quyết định trao gì cho AI mới thay đổi xã hội. Nỗ lực của Ricoh đang hiện thực hóa sự trở lại từ trung tâm công nghệ sang trung tâm con người. Từ tự động hóa sang hợp tác. Từ hiệu quả sang sáng tạo. Trong đó có tâm hồn của Ricoh, coi AI không phải là "máy móc lạnh lùng" mà là một nền văn hóa ấm áp. AI là tấm gương phản chiếu tâm hồn con người. Ricoh đang thông qua tấm gương đó để mài giũa niềm vui của người lao động và tương lai của doanh nghiệp cùng một lúc.
Bản chất sự chuyển đổi của Ricoh là chuyển đổi theo triết lý "Ôn cố tri tân". Tức là, một hình thức quản lý liên tục duy trì cả "ôn cố = trục không thay đổi" và "tri tân = phương tiện để thay đổi". Triết lý mà Chủ tịch Yamashita đưa ra rất rõ ràng. Không phải con người phải thích nghi với công nghệ, mà công nghệ phải phục vụ triết lý lấy con người làm trung tâm. Đây là tư tưởng cốt lõi xuyên suốt DX của Ricoh.
Ôn cố: Trục không thay đổi. Những gì Ricoh đã gìn giữ kể từ khi thành lập là "Tinh thần San-ai" — "Yêu con người, yêu đất nước, yêu công việc". Và tinh thần đó vẫn tồn tại cho đến ngày nay trong "Ricoh Way" với sứ mệnh và tầm nhìn: "Đồng hành cùng 'công việc', liên tục tạo ra sự thay đổi để hỗ trợ sự thể hiện khả năng sáng tạo độc đáo của con người, và xây dựng một xã hội bền vững trong tương lai." Tư tưởng OA mà công ty đã đề xuất vào năm 1977 — "Hãy để máy móc làm những gì máy móc có thể làm, con người nên thực hiện những công việc sáng tạo hơn" — chính xác là sự mở rộng của tinh thần này. Ngay cả sau 90 năm thành lập, niềm tin "đặt con người làm trung tâm, máy móc hỗ trợ con người" vẫn không thay đổi.
Tri tân: Phương tiện để thay đổi. Để hỗ trợ trục "ôn cố" này, Ricoh đang phát triển các công nghệ đổi mới:
Ricoh đã chỉ ra "con đường chiến thắng của các công ty Nhật Bản". Sự lãnh đạo của Chủ tịch Yamashita, người dẫn dắt sự chuyển đổi của Ricoh, không nằm ở việc triển khai công nghệ mà ở "thiết kế các mối liên kết". Nhiệm vụ của người lãnh đạo trong thời đại AI là làm thế nào để kết nối lại AI và con người, hiện trường và quản lý, doanh nghiệp và xã hội, và làm thế nào để chúng cùng tiến hóa. "Không nên biến việc triển khai AI thành mục đích. Điều quan trọng là có thể tạo ra giá trị mới nào thông qua AI, và làm thế nào để thay đổi phong cách làm việc tại hiện trường và quy trình kinh doanh" — đó là tư tưởng cốt lõi mà Chủ tịch Yamashita đặt lên hàng đầu. Trong thời đại AI tạo sinh, điều cần thiết không phải là một nhà lãnh đạo điều khiển công nghệ, mà là "một nhà lãnh đạo thiết kế mối quan hệ giữa con người và công nghệ". DX của Ricoh không phải là cuộc cạnh tranh công nghệ, mà là thách thức để lấy lại khả năng sáng tạo của con người. Thông qua AI, RPA, LLM, doanh nghiệp đang tiến hóa vượt ra ngoài hiệu quả, hướng tới "quản lý ý nghĩa". Giống như GR IV "ẩn cái mới trong cái cũ", Ricoh cũng tái giải thích triết lý sáng lập của mình bằng AI, biến mình từ "một công ty triển khai AI" thành "một công ty tái định nghĩa con người bằng AI". Công nghệ càng phát triển lạnh lùng, doanh nghiệp càng phải ấm áp. Ricoh thể hiện nghịch lý đó, và đang chứng minh hình thái hoàn chỉnh của "DX lấy con người làm trung tâm" cho thế giới. Triết lý quản lý "Ôn cố tri tân" này chính là la bàn tương lai mà các công ty Nhật Bản cần đi theo trong thời đại AI.
Điều đáng ngạc nhiên là chiếc máy ảnh này không bán chạy vì nó là mẫu mới nhất. Nó không có ống kính zoom và cũng không có chức năng zoom. Thiết kế của nó gần như không thay đổi so với mẫu đầu tiên, mang một vẻ ngoài thô mộc, khiêm tốn và tinh tế, gợi nhớ đến những chiếc máy ảnh phim từ những năm 1990. Mặc dù vậy, giới trẻ vẫn bị thu hút bởi nó vì nó giúp họ lấy lại hành vi chụp ảnh nguyên bản: ngắm, chụp và lưu giữ. Trong thời đại mà điện thoại thông minh đã tối ưu hóa "việc chụp ảnh" đến mức tối đa, GR IV lại mang đến một "sự bất tiện" cố ý. Thay vì sự tiện lợi, người dùng muốn cảm nhận "ý nghĩa của việc chụp ảnh". Ricoh đã nắm bắt một cách xuất sắc tinh thần thời đại này. Hiện tượng này có thể tóm gọn trong cụm từ "Ôn cố tri tân" – gìn giữ những giá trị xưa cũ nhưng vẫn tạo ra giá trị mới trong thời đại mới. Và giờ đây, triết lý "Ôn cố tri tân" này chính là động lực thúc đẩy sự chuyển đổi toàn diện của tập đoàn Ricoh.
Bề ngoài cổ điển, bên trong hiện đại. Ricoh Imaging chịu trách nhiệm phát triển, sản xuất và kinh doanh đã giải thích: "Đây là mẫu máy mới nhất, đã được làm mới hoàn toàn các thiết bị chính như cảm biến hình ảnh, bộ xử lý hình ảnh và ống kính, để tiếp tục phát triển một cách chính đáng các khái niệm cơ bản của dòng GR như chất lượng hình ảnh cao, tốc độ chụp nhanh và tính di động, không bỏ sót bất kỳ yếu tố nào." Thật vậy, các thông số kỹ thuật rất ấn tượng. Máy được trang bị ống kính GR LENS 18.3mm F2.8 (ống kính mỏng hiệu suất cao) mới phát triển, kết hợp cảm biến APS-C chiếu sáng sau và bộ xử lý hình ảnh GR ENGINE 7 mới phát triển để đạt được độ nhạy cao và ít nhiễu. Hơn nữa, cơ chế ổn định hình ảnh 5 trục độc đáo SR (Shake Reduction) đạt hiệu quả bù khoảng 6 stop tương đương tốc độ màn trập. Tốc độ khởi động là 0.6 giây, nhanh nhất trong lịch sử dòng GR. Đây là sự phát triển dựa trên công nghệ để hỗ trợ niềm tin của các nhiếp ảnh gia rằng "không bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc nào".
Thành công của GR IV lần này là chiến thắng của triết lý mà Ricoh đã gìn giữ hơn 20 năm. Đó là chiến lược thương hiệu nghịch lý "tạo ra niềm tin bằng cách không thay đổi". Ricoh không thay đổi nhiều về thiết kế. Cùng cảm giác cầm nắm, cùng hệ thống thao tác. Người dùng không cần mất thời gian làm quen với máy ảnh mà cơ thể đã ghi nhớ ngay từ khi mua. Đây chính là sự tích lũy niềm tin. Đồng thời, Ricoh mạnh dạn đổi mới cấu trúc bên trong. Cảm biến, bộ xử lý, thuật toán đều được cập nhật, biến sự mâu thuẫn giữa vẻ ngoài cổ điển và nội thất hiện đại thành một nét đẹp riêng. Nói cách khác, GR IV là hiện thân của triết lý "Ôn cố tri tân": bên ngoài truyền thống, bên trong đổi mới. Vào ngày 15 tháng 10 năm 2025, GR IV đã được chọn trao "Giải thưởng Thiết kế Tốt năm 2025".
Sau tiện lợi là "tính nhân văn". Thành công của GR IV tượng trưng cho sự hồi sinh của analog trong thời đại điện thoại thông minh. Trong thời đại AI tự động chỉnh sửa và bất kỳ ai cũng có thể chụp "ảnh đẹp", người dùng lại cố tình tự mình căn chỉnh bố cục, đo sáng và bấm máy. Điều đó tạo ra "niềm vui của sự bất tiện" – tức là một hành động sáng tạo mà con người là chủ thể. Giới trẻ bị thu hút bởi GR bởi vì họ đã bão hòa với sự tiến hóa của công nghệ. Sau sự tiện lợi, họ tìm kiếm "trải nghiệm thể hiện cảm xúc của chính mình". GR IV chính là sản phẩm đã nắm bắt một cách chính xác nhất "nhu cầu cảm xúc" của thời đại đó. Sự chuyển đổi của tập đoàn Ricoh cũng có cấu trúc tương tự như GR. Bề ngoài "không thay đổi", nhưng bên trong "thay đổi triệt để". Một công ty từng thay đổi thế giới với OA (tự động hóa văn phòng), giờ đây đang tái sinh thành "một công ty dịch vụ kỹ thuật số lấy con người làm trung tâm". Ý tưởng "dân chủ hóa AI" (AI for citizen developers) mà Chủ tịch Yoshinori Yamashita đang thúc đẩy có mối liên hệ mật thiết với triết lý của dòng GR – công nghệ không làm người dùng cảm thấy có sự hiện diện của công nghệ. Ricoh đang tạo sự khác biệt bằng cách "không đặt công nghệ lên hàng đầu, mà đặt con người vào trung tâm" trong cả máy ảnh và quản lý. GR IV không chỉ là một sản phẩm thành công; nó là một phép ẩn dụ tượng trưng cho sự chuyển đổi của chính Ricoh. Gìn giữ những giá trị cũ nhưng tái tạo "tính nhân văn" bằng công nghệ tiên tiến nhất. Triết lý "Ôn cố tri tân" giờ đây đã trở thành hình thức đổi mới mới mẻ nhất. Sau sự tiện lợi là "tính nhân văn", một thứ xa xỉ. Ricoh đang thực hiện sự xa xỉ đó như một triết lý của công ty.
Trước đây, Ricoh là cái tên đồng nghĩa với các công ty OA (tự động hóa văn phòng), biểu tượng là máy photocopy và máy đa chức năng. Tuy nhiên, vào năm 2020, công ty đã rõ ràng tuyên bố chuyển đổi thành một công ty dịch vụ kỹ thuật số. Chủ tịch Yamashita liên tục nhắc lại trong các cuộc họp và bài phát biểu: "Những gì máy móc có thể làm, hãy để máy móc làm, con người nên thực hiện những công việc sáng tạo hơn." Câu nói này thực chất giống hệt với những gì Ricoh đã tuyên bố vào năm 1977 khi tiên phong đưa ra khái niệm OA trên toàn thế giới. Tức là, Ricoh là "một công ty biến triết lý quá khứ thành la bàn cho tương lai". Kể từ khi thành lập, Ricoh đã luôn đồng hành cùng "công việc" của khách hàng, cung cấp giá trị phù hợp với thời đại thay đổi. Năm 1977, công ty đưa ra khẩu hiệu "OA = tự động hóa văn phòng", năm 1998, đề xuất "quản lý môi trường" nhằm mục tiêu vừa bảo tồn môi trường vừa tạo ra lợi nhuận. Và vào năm 2020, tại bước ngoặt thứ ba, công ty đã tuyên bố "chuyển đổi thành một công ty dịch vụ kỹ thuật số", tái định nghĩa mình là một công ty hỗ trợ "việc thể hiện sự sáng tạo chỉ có ở con người". Hơn nữa, vào năm 2021, Ricoh đã được chứng nhận là "Doanh nghiệp DX được công nhận" dựa trên hệ thống chứng nhận DX (Chuyển đổi số) do Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp quy định. Năm 2022, công ty được chọn vào "DX Brand 2022". Chuỗi tiến hóa này không chỉ là một sự thay đổi kinh doanh đơn thuần. Đó là sự thực hành "chuyển đổi lấy con người làm trung tâm" kiểu Nhật Bản.
Bản chất của DX không phải là "công nghệ" mà là "khả năng sáng tạo của con người". Nguồn gốc của sự chuyển đổi của Ricoh nằm ở triết lý rõ ràng là "không biến AI và DX thành mục đích". Công nghệ chỉ là phương tiện để giải phóng sự sáng tạo của con người. Chiến lược kỹ thuật số của công ty trung thành với triết lý đó. Ricoh định nghĩa mục tiêu của DX là "hỗ trợ khả năng sáng tạo của những người làm việc", và để đạt được điều đó, họ đã xây dựng bốn chiến lược chính. Nói cách khác, DX của Ricoh không phải là "giới thiệu công nghệ" mà là "cải cách cấu trúc lấy con người làm trung tâm". Để thúc đẩy chuyển đổi một cách có tổ chức, Ricoh đã thành lập "Bộ phận Chiến lược Kỹ thuật số" vào tháng 4 năm 2021. Bộ phận này chịu trách nhiệm điều phối việc thúc đẩy DX toàn tập đoàn và tích hợp tầm nhìn kinh doanh với việc triển khai kỹ thuật số tại hiện trường. Với việc thành lập "Hội nghị Chiến lược Kỹ thuật số" do ban lãnh đạo điều hành và "Ủy ban DXO" với sự tham gia của các trưởng bộ phận thúc đẩy DX của từng BU (đơn vị kinh doanh), Ricoh đang thúc đẩy "chuyển đổi thành một công ty dịch vụ kỹ thuật số" trên toàn công ty. Việc đưa DX từ "dự án CNTT" lên thành "chính hoạt động quản lý" đã làm cho sự chuyển đổi của Ricoh trở nên đặc biệt. Kết quả là, như đã đề cập, vào năm 2021, công ty đã được Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp công nhận là "Doanh nghiệp DX được chứng nhận", và năm 2022, được chọn vào "DX Brand 2022". Công ty được đánh giá không chỉ là một doanh nghiệp ứng dụng kỹ thuật số đơn thuần, mà là một công ty đã biến DX thành văn hóa của mình.
"Nhân tài kỹ thuật số" mà Ricoh định nghĩa khác với nhân tài CNTT thông thường. Công ty định nghĩa đó là "nhân tài thành thạo công nghệ và dữ liệu kỹ thuật số, tạo ra và thúc đẩy các dịch vụ kỹ thuật số". Điều đó có nghĩa là không chỉ có kỹ năng lập trình hay kiến thức về AI, mà còn là nhân tài có thể khám phá những vấn đề thực sự thông qua đối thoại với khách hàng và giải quyết chúng bằng kỹ thuật số. Ricoh coi việc phát triển nhân tài này là một trụ cột trong chiến lược quản lý của mình. Trong kế hoạch quản lý trung hạn (kế hoạch trung hạn lần thứ 21), các chính sách về nguồn nhân lực được thiết kế dựa trên ba trụ cột sau: "Tự chủ: Khơi dậy tiềm năng của nhân viên", "Tăng trưởng: Đồng nhất hóa sự phát triển cá nhân và tăng trưởng kinh doanh", "Niềm vui trong công việc: Biến trải nghiệm nhân viên (EX) thành 'niềm vui'". Trong số đó, "tăng trưởng" đặc biệt đáng chú ý. Ricoh khuyến khích nhân viên học tư duy thiết kế và phát triển agile, tiến hóa thành "nhân tài thực hành" có thể tạo ra các dịch vụ kỹ thuật số cùng với khách hàng. Trong bối cảnh quản lý nguồn nhân lực, Ricoh là một công ty tiên tiến tích hợp "kỹ thuật số x nhân lực x tạo ra giá trị".
Tại sao kế toán và bán hàng lại phát triển "ứng dụng"? Biểu tượng của sự chuyển đổi doanh nghiệp này là "dân chủ hóa AI". Ricoh đang triển khai "DX từ dưới lên" nơi tất cả nhân viên thành thạo AI tạo sinh và các công cụ không cần mã (như Dify) để tự tái cấu trúc công việc của mình. Ví dụ, nhân viên kế toán tạo ứng dụng tự động tổng hợp, nhân viên bán hàng phát triển AI đề xuất khách hàng. Việc cải thiện công việc, trước đây chỉ thuộc về các phòng ban chuyên môn, giờ đây đã lan rộng thành hoạt động sáng tạo của tất cả nhân viên. Chủ tịch Yamashita đã nói rằng "mục đích không phải là giới thiệu AI, mà là để nhân viên làm việc cùng với AI". Đây chính là cốt lõi của sự chuyển đổi kỹ thuật số của Ricoh. AI không chỉ là một công cụ để nâng cao hiệu quả, mà là "một đối tác cùng làm việc mở rộng khả năng sáng tạo của con người". Tuyên bố OA năm 1977. Quản lý môi trường năm 1998. Tuyên bố dịch vụ kỹ thuật số năm 2020. Triết lý nhất quán "ôn cố tri tân" - học hỏi điều mới từ những cái cũ - đã xuyên suốt lịch sử quản lý của Ricoh. Công ty không chỉ làm lại các triết lý cũ, mà còn liên tục tái giải thích chúng thông qua công nghệ. Kết quả là, Ricoh đã đứng ở vị trí "định nghĩa ý nghĩa" của làn sóng AI và DX, chứ không phải "theo đuổi" nó. Ricoh là một công ty đưa công nghệ gần gũi với con người. Và là một trong những công ty Nhật Bản đầu tiên đặt lại sự sáng tạo của con người vào trung tâm của hoạt động quản lý. Bây giờ, chúng ta sẽ xem xét "nhân viên mới" Dify và mô hình triển khai DX lấy con người làm trung tâm mà Ricoh đang hình dung.
Một biểu tượng của DX của Ricoh là nền tảng AI không mã "Dify". Chủ tịch Yamashita gọi công cụ này không chỉ là một hệ thống mà là "một nhân viên mới", nói rằng "Dify là một thành viên mới của Ricoh. Mục đích không phải là giới thiệu AI, mà là để nhân viên làm việc cùng với AI." Những lời này cô đọng triết lý DX của Ricoh. Sự chuyển đổi của công ty là một thách thức để trở thành "một công ty làm việc cùng với AI" chứ không phải "một công ty sử dụng AI". Vào tháng 11 năm 2024, Ricoh đã hợp tác với LangGenius của Mỹ để chính thức bắt đầu phát triển ứng dụng AI tạo sinh bởi nhân viên sử dụng Dify. Giai đoạn đầu tiên là hỗ trợ tình báo thị trường cho Ricoh Digital Services BU. Các nhân viên tại hiện trường tự hình dung và tự động hóa các quy trình công việc của mình, đồng thời chia sẻ kiến thức tích lũy ra bên ngoài thông qua các nhà truyền bá AI (Thông cáo báo chí của Ricoh ngày 28 tháng 11 năm 2024).
Vì vậy, tỷ lệ ứng dụng AI thuộc "hàng đầu Nhật Bản". Đặc điểm lớn nhất của Dify là khả năng xây dựng ứng dụng AI mà không cần kiến thức lập trình. Nhân viên kế toán tạo ứng dụng thanh toán chi phí tự động, nhân viên bán hàng tạo AI đề xuất khách hàng. Ngay cả khi không có kiến thức chuyên môn, mỗi nhân viên đều có thể phát triển "AI của riêng mình" và tái cấu trúc công việc hàng ngày. Cơ chế này có nghĩa là chủ thể của DX đã trở lại với hiện trường. DX trước đây là "chuyển đổi từ trên xuống" do bộ phận CNTT hoặc tư vấn dẫn dắt. Tuy nhiên, tại Ricoh, với việc AI được dân chủ hóa, DX từ dưới lên do hiện trường làm chủ đã bắt đầu. "Dân chủ hóa AI" khơi dậy sự tự chủ và sáng tạo của nhân viên. Không chỉ đơn thuần là tối ưu hóa công việc, mà nhân viên còn "tái tạo" công việc của chính mình. Đó chính là "cải cách phong cách làm việc tự tạo" mà Ricoh hướng tới. Trong nội bộ Ricoh, tỷ lệ ứng dụng AI tạo sinh và AI low-code/no-code đã đạt đến mức hàng đầu trong các công ty Nhật Bản. Nhờ ứng dụng Dify, hàng trăm ứng dụng AI nội bộ đã được phát triển và đang phát huy hiệu quả trong nhiều lĩnh vực công việc. Tốc độ này có mối liên hệ sâu sắc với nền tảng văn hóa của công ty – "mong muốn giải quyết các vấn đề của khách hàng". Tuy nhiên, Ricoh không "làm mọi thứ" mà xem xét kỹ lưỡng "làm thế nào để giải quyết vấn đề của khách hàng". Tiêu chí đó là tầm nhìn của công ty "Niềm vui trong công việc". Ricoh định nghĩa "công việc trong tương lai" như sau: "Mong muốn công việc là một hành động mà người lao động được giải phóng khỏi những công việc đơn giản, phát huy khả năng sáng tạo độc đáo của con người, và đạt được cảm giác hoàn thành và mãn nguyện." (Blog của Ricoh ngày 23 tháng 4 năm 2025 "Chuyển đổi công việc bằng sức mạnh của AI và kỹ thuật số"). Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Ricoh đã tái định nghĩa lĩnh vực kinh doanh của mình. Công ty tập trung vào hai lĩnh vực sau. Nền tảng hợp tác AI dựa trên Dify chính là yếu tố hỗ trợ hai lĩnh vực này. Bản chất của chiến lược AI của Ricoh là coi AI không phải là "sự thay thế" mà là "sự mở rộng" của con người. Công ty đã nghiên cứu AI từ những năm 1990 và từng bước xây dựng nền tảng trong các lĩnh vực như nhận dạng hình ảnh, xử lý ngôn ngữ tự nhiên và nhận dạng giọng nói. Năm 2023, công ty đã công bố mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tự phát triển, xây dựng một mô hình quy mô lớn với 700 tỷ tham số nhưng vẫn có thể hoạt động trong môi trường on-premise. Lợi thế cạnh tranh của Ricoh là khả năng kết hợp nền tảng công nghệ đó với tính linh hoạt của Dify để nhanh chóng triển khai AI riêng tư được tối ưu hóa cho từng doanh nghiệp. Giải đáp FAQ, tạo biên bản cuộc họp, kiểm tra hợp đồng, kiểm soát email, phân tích dữ liệu – AI đang hiện thực hóa một thế giới nơi nó đồng hành như "một người bạn đồng hành của nhân viên".
Dify là "nhân viên sáng lập thứ hai" của Ricoh. Việc thực hành Dify của Ricoh cho thấy không chỉ là triển khai công nghệ, mà là sự chuyển đổi văn hóa. AI không phải do một số chuyên gia xử lý, mà tất cả nhân viên sử dụng hàng ngày và cùng phát triển. Nói cách khác, "dân chủ hóa AI" là dân chủ hóa văn hóa doanh nghiệp. Ricoh không "triển khai" AI, mà đang "nuôi dưỡng" AI. Và nhân viên cũng đang phát triển thông qua sự hợp tác với AI. Sự phát triển hai chiều này chính là hình thái hoàn chỉnh của "DX lấy con người làm trung tâm" mà công ty hướng tới. Việc triển khai Dify không phải là một dự án DX, mà là một sự cập nhật triết lý quản lý. Bằng cách nâng tầm AI từ một công cụ đơn thuần thành "một người bạn đồng hành", Ricoh hiện đang tạo ra một mô hình tiến hóa chung giữa doanh nghiệp và AI. Dify là nhân viên sáng lập thứ hai của Ricoh. Ricoh, công ty từng tuyên bố "hãy để máy móc làm những gì máy móc có thể làm" trong thời đại OA, nửa thế kỷ sau đã ra lệnh cho AI "làm việc cùng với con người". Đó là khoảnh khắc công nghệ biến từ "máy móc lạnh lùng" thành "người bạn đồng hành ấm áp". AI không cướp đi công việc của con người, mà mở rộng niềm vui của con người. Sự chuyển đổi nghịch lý này mà Ricoh đang thực hành chính là bản đồ tương lai của quản lý lấy con người làm trung tâm trong thời đại AI.
Ricoh đã triển khai RPA (Robot Process Automation) vào nhiều quy trình nghiệp vụ nội bộ và đang thúc đẩy cải cách nghiệp vụ bằng kỹ thuật số. Tuy nhiên, sức mạnh thực sự của công ty không nằm ở số lượng trường hợp tự động hóa. Điều Ricoh chú trọng là "tự động hóa không lấy tự động hóa làm mục đích". Chủ tịch Yamashita khẳng định điều quan trọng nhất là "thổi hồn vào RPA" (blog của UiPath ngày 19 tháng 1 năm 2023). Câu nói này cô đọng toàn bộ triết lý DX của Ricoh. Đối với Ricoh, AI và RPA không phải là thứ thay thế con người. Chúng là "những người bạn đồng hành" mà con người thổi hồn vào và cùng làm việc. Nền tảng cho quyết định của Chủ tịch Yamashita về việc triển khai RPA là kinh nghiệm lâu năm của ông trong lĩnh vực sản xuất. Khi phát biểu tại "UiPath FORWARD 5 Japan" (tổ chức vào tháng 11 năm 2022), ông nhớ lại: "Khoảng 25 năm trước, khi tôi làm việc trong bộ phận sản xuất, đã có một làn sóng robot hóa các nghiệp vụ nội bộ. Chúng tôi bắt đầu bằng cách loại bỏ các công việc 'khó khăn, bẩn thỉu, nguy hiểm' (3K), vì chúng tôi tin rằng nếu nhân viên không đặt tâm huyết vào hoạt động sản xuất, sản phẩm đó sẽ không được khách hàng đón nhận." Sau khi trở thành chủ tịch, ông Yamashita đã mở rộng triết lý này sang lĩnh vực văn phòng. Ông đưa ra mục tiêu mới là loại bỏ ba yếu tố "phiền phức, đơn điệu, không thể sai sót" (3M). Ông tin rằng làm như vậy sẽ tạo ra một môi trường làm việc nơi nhân viên có thể làm việc một cách sôi nổi.
Chủ tịch Yamashita nói "thổi hồn" là gì? Ricoh bắt đầu triển khai RPA hợp tác với UiPath vào năm 2019. Ban đầu, đây là một nỗ lực quy mô 1.000 người, nhưng chỉ trong ba năm, 5.900 nhân viên đã có thể tự phát triển và vận hành RPA. Đây không chỉ là tự động hóa đơn thuần. Đó là một quá trình giúp nhân viên lấy lại "khả năng tư duy". Chủ tịch Yamashita nói: "Chỉ đơn thuần thay thế các nghiệp vụ không phải là tự động hóa. 'Thổi hồn' có nghĩa là hình dung ra hình ảnh khách hàng hài lòng, sau đó tính toán ngược lại quy trình nghiệp vụ từ đó và xem xét lại cho đơn giản hơn. Theo luồng này, RPA sẽ có hồn." Thực tế, tại Ricoh, tự động hóa đã tạo ra "quá trình mà nhân viên tỏa sáng và khách hàng mỉm cười". Trong nội bộ công ty, sự sáng tạo của nhân viên đã được phản ánh trong 2.016 RPA, tạo ra một văn hóa doanh nghiệp nơi RPA và nhân viên cùng tồn tại.
Việc triển khai RPA/AI của Ricoh không chỉ là triển khai công nghệ đơn thuần. Đó là "cuộc cách mạng kỹ thuật số toàn diện". Bài blog định vị nỗ lực này như sau: "Thúc đẩy việc triển khai các công cụ RPA và AI không chỉ là một biện pháp kỹ thuật, mà là một 'cuộc cách mạng kỹ thuật số nội bộ' đi kèm với sự thay đổi văn hóa và tư duy." (Blog của Ricoh ngày 30 tháng 11 năm 2021). Nói cách khác, DX của Ricoh không chỉ là "dân chủ hóa công nghệ" mà còn là "dân chủ hóa ý thức". Tất cả nhân viên tự mình phát hiện vấn đề, thiết kế giải pháp và triển khai vào AI. "Kiến thức tại hiện trường" được chuyển đổi thành "kiến thức AI", và toàn bộ doanh nghiệp phát triển thành một tổ chức học hỏi. Chủ tịch Yamashita đã nhất quán phủ nhận "tự động hóa vì mục đích tự động hóa" ngay từ khi triển khai RPA. Lý do rất rõ ràng. Bởi vì điều đó sẽ bỏ quên tâm hồn của nhân viên. Mục tiêu của Ricoh là "nhân viên làm việc một cách sôi nổi". Việc loại bỏ các công việc đơn điệu thông qua triển khai RPA chỉ là điểm khởi đầu. Mục tiêu cuối cùng là "tạo ra một môi trường mà con người có thể làm việc với tất cả tâm huyết". Tự động hóa không phải là loại bỏ công việc, mà là tái cấu trúc để lấy lại niềm vui trong công việc. Triết lý này hoàn toàn trùng khớp với tầm nhìn của công ty "Niềm vui trong công việc".
Cơ bản là "Quan điểm công nghệ Nhật Bản". RPA của Ricoh không chỉ là một cơ chế hiệu quả đơn thuần. Đó là "DX kiểu Nhật Bản thổi đạo đức vào công nghệ". Cách diễn đạt "thổi hồn vào RPA" bắt nguồn từ tư tưởng Nhật Bản coi công nghệ là "phần mở rộng của con người". Tức là, AI không phải là máy móc, mà là người bạn đồng hành (Co-Worker). Thành quả lớn nhất mà triết lý này tạo ra là sự kết hợp giữa tự chủ và sáng tạo tại hiện trường. Tự động hóa không tước đi tính chủ động của nhân viên, mà ngược lại, tăng cường khả năng tư duy. Nhân viên học hỏi quan điểm quản lý, cải tiến quy trình và sự hài lòng của khách hàng đồng thời thông qua RPA. Việc triển khai công nghệ đồng thời trở thành một công cụ phát triển nhân lực. RPA của Ricoh không phải là hình thái hoàn chỉnh của DX. Đó là "một quy trình sống" hỗ trợ sự tiến hóa của văn hóa doanh nghiệp. "Thổi hồn vào robot." Câu nói này cũng hàm chứa nhiều ý nghĩa đối với lý thuyết lãnh đạo trong thời đại AI. AI không thay đổi xã hội. Ý chí của con người quyết định trao gì cho AI mới thay đổi xã hội. Nỗ lực của Ricoh đang hiện thực hóa sự trở lại từ trung tâm công nghệ sang trung tâm con người. Từ tự động hóa sang hợp tác. Từ hiệu quả sang sáng tạo. Trong đó có tâm hồn của Ricoh, coi AI không phải là "máy móc lạnh lùng" mà là một nền văn hóa ấm áp. AI là tấm gương phản chiếu tâm hồn con người. Ricoh đang thông qua tấm gương đó để mài giũa niềm vui của người lao động và tương lai của doanh nghiệp cùng một lúc.
Bản chất sự chuyển đổi của Ricoh là chuyển đổi theo triết lý "Ôn cố tri tân". Tức là, một hình thức quản lý liên tục duy trì cả "ôn cố = trục không thay đổi" và "tri tân = phương tiện để thay đổi". Triết lý mà Chủ tịch Yamashita đưa ra rất rõ ràng. Không phải con người phải thích nghi với công nghệ, mà công nghệ phải phục vụ triết lý lấy con người làm trung tâm. Đây là tư tưởng cốt lõi xuyên suốt DX của Ricoh.
Ôn cố: Trục không thay đổi. Những gì Ricoh đã gìn giữ kể từ khi thành lập là "Tinh thần San-ai" — "Yêu con người, yêu đất nước, yêu công việc". Và tinh thần đó vẫn tồn tại cho đến ngày nay trong "Ricoh Way" với sứ mệnh và tầm nhìn: "Đồng hành cùng 'công việc', liên tục tạo ra sự thay đổi để hỗ trợ sự thể hiện khả năng sáng tạo độc đáo của con người, và xây dựng một xã hội bền vững trong tương lai." Tư tưởng OA mà công ty đã đề xuất vào năm 1977 — "Hãy để máy móc làm những gì máy móc có thể làm, con người nên thực hiện những công việc sáng tạo hơn" — chính xác là sự mở rộng của tinh thần này. Ngay cả sau 90 năm thành lập, niềm tin "đặt con người làm trung tâm, máy móc hỗ trợ con người" vẫn không thay đổi.
Tri tân: Phương tiện để thay đổi. Để hỗ trợ trục "ôn cố" này, Ricoh đang phát triển các công nghệ đổi mới:
- Dân chủ hóa nghiệp vụ và AI thông qua AI không mã "Dify".
- Chuyển đổi kiến thức chuyên môn thành kiến thức định dạng bằng LLM đa phương thức và đóng góp cho xã hội. Được chọn liên tiếp hai kỳ vào chương trình "GENIAC" của Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp và NEDO.
- Tạo ra các dự án kinh doanh mới thông qua chương trình hợp tác startup "TRIBUS".
Hơn nữa, Ricoh đã ban hành "Hiến chương Đạo đức Công nghệ" làm nền tảng đạo đức để hỗ trợ triển khai AI vào xã hội. Nguyên tắc đầu tiên nêu rõ: "Giải quyết các vấn đề xã hội và cung cấp 'niềm vui trong công việc' thông qua phát triển dịch vụ lấy con người làm trung tâm." Hiến chương này nhận thức rõ những rủi ro như phân biệt đối xử, thành kiến, hoặc gia tăng bất bình đẳng mà AI và công nghệ hình ảnh có thể gây ra, và đã thiết lập các cơ chế để kiểm soát các rủi ro đạo đức trong giai đoạn phát triển và vận hành. Ricoh là một công ty "triển khai đạo đức" khi giới thiệu công nghệ vào xã hội.
Ricoh đã chỉ ra "con đường chiến thắng của các công ty Nhật Bản". Sự lãnh đạo của Chủ tịch Yamashita, người dẫn dắt sự chuyển đổi của Ricoh, không nằm ở việc triển khai công nghệ mà ở "thiết kế các mối liên kết". Nhiệm vụ của người lãnh đạo trong thời đại AI là làm thế nào để kết nối lại AI và con người, hiện trường và quản lý, doanh nghiệp và xã hội, và làm thế nào để chúng cùng tiến hóa. "Không nên biến việc triển khai AI thành mục đích. Điều quan trọng là có thể tạo ra giá trị mới nào thông qua AI, và làm thế nào để thay đổi phong cách làm việc tại hiện trường và quy trình kinh doanh" — đó là tư tưởng cốt lõi mà Chủ tịch Yamashita đặt lên hàng đầu. Trong thời đại AI tạo sinh, điều cần thiết không phải là một nhà lãnh đạo điều khiển công nghệ, mà là "một nhà lãnh đạo thiết kế mối quan hệ giữa con người và công nghệ". DX của Ricoh không phải là cuộc cạnh tranh công nghệ, mà là thách thức để lấy lại khả năng sáng tạo của con người. Thông qua AI, RPA, LLM, doanh nghiệp đang tiến hóa vượt ra ngoài hiệu quả, hướng tới "quản lý ý nghĩa". Giống như GR IV "ẩn cái mới trong cái cũ", Ricoh cũng tái giải thích triết lý sáng lập của mình bằng AI, biến mình từ "một công ty triển khai AI" thành "một công ty tái định nghĩa con người bằng AI". Công nghệ càng phát triển lạnh lùng, doanh nghiệp càng phải ấm áp. Ricoh thể hiện nghịch lý đó, và đang chứng minh hình thái hoàn chỉnh của "DX lấy con người làm trung tâm" cho thế giới. Triết lý quản lý "Ôn cố tri tân" này chính là la bàn tương lai mà các công ty Nhật Bản cần đi theo trong thời đại AI.
