7 thói quen của người bị sỏi thận, bạn có đang có những thói quen này ?

[Linh Pham]

Sỏi thận là một trong những bệnh lý về hệ tiết niệu phổ biến nhất, với tỷ lệ mắc bệnh ở nam giới cao hơn nữ giới. Trung bình, cứ 10 người thì có một người bị sỏi thận. Ngay cả những viên sỏi thận nhỏ cũng có thể gây đau đớn khủng khiếp khi xuất hiện.

Nhìn chung, sỏi thận hình thành khi các tinh thể tích tụ trong thận. Khi nước tiểu bị bão hòa quá mức với muối canxi, axit uric, cystine và các chất khác, chúng sẽ kết tinh thành chất rắn, tạo thành sỏi thận. Căn bệnh này có liên quan mật thiết đến chế độ ăn uống và 7 thói quen sau đây sẽ làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận.

1. Uống ít nước​

Khi cơ thể bị mất nước, nước tiểu sẽ trở nên cô đặc và các chất ban đầu được hòa tan trong nước tiểu có thể kết tủa do quá bão hòa, từ đó gây ra sỏi thận. Hiệp hội Dinh dưỡng Trung Quốc khuyến cáo người lớn khỏe mạnh nên uống 1500~1700 ml nước mỗi ngày.

2. Thường xuyên sử dụng đồ uống có đường​

Các nghiên cứu dịch tễ học đã phát hiện ra rằng tỷ lệ mắc sỏi thận có liên quan chặt chẽ đến lượng đường tiêu thụ. Đường có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi bằng cách tăng bài tiết canxi, axit oxalic và axit uric qua nước tiểu.

Các tổ chức có thẩm quyền như Tổ chức Y tế Thế giới và Hiệp hội Dinh dưỡng Trung Quốc khuyến cáo người lớn không nên tiêu thụ quá 50 gam đường bổ sung mỗi ngày và tốt nhất là kiểm soát lượng đường dưới 25 gam (khoảng 6 thìa cà phê). Phosphat , caffeine và các thành phần khác cũng thúc đẩy bài tiết canxi. Do đó, nên hạn chế đồ uống có ga, cà phê, trà đặc và các loại đồ uống khác.

3. Lượng canxi nạp vào không đủ​

Sỏi canxi oxalat chứa canxi, vì vậy một số người cho rằng chế độ ăn nhiều canxi có thể gây sỏi thận. Tuy nhiên, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn giàu canxi có thể giúp giảm nguy cơ sỏi thận .

Lượng canxi đầy đủ trong ruột có thể kết hợp với axit oxalic trong thức ăn, làm giảm sự hấp thu và bài tiết axit oxalic qua nước tiểu, làm giảm tỷ lệ oxalat/canxi trong nước tiểu, do đó làm giảm nguy cơ sỏi thận.

Nên ăn các thực phẩm giàu canxi như sữa, sữa chua và các sản phẩm từ sữa khác, đậu phụ và các sản phẩm từ đậu nành khác, cải bẹ xanh, cải thìa và các loại rau lá xanh khác, và các loại hạt. Tuy nhiên, không nên bổ sung canxi một cách tùy tiện.

4. Lượng oxalate nạp vào quá nhiều​

Axit oxalic (tiếng Anh: oxalic acid) là một loại axit hữu cơ có công thức hóa học C₂H₂O₄, tồn tại tự nhiên trong nhiều loại thực vật như rau bina (cải bó xôi), củ cải đường, đại hoàng, khoai lang, ca cao, trà xanh…

Điểm đáng chú ý là canxi oxalat không tan trong nước, nên khi hàm lượng oxalat và canxi trong nước tiểu quá cao, chúng có thể kết tủa, tạo thành sỏi thận dạng canxi oxalat – loại sỏi phổ biến nhất.

Tiêu thụ quá nhiều axit oxalic sẽ làm tăng nồng độ oxalat trong nước tiểu của con người và tăng nguy cơ hình thành sỏi. Trong chế độ ăn uống hàng ngày, nên lựa chọn những thực phẩm ít oxalate như bông cải xanh, cà rốt, dưa chuột, cà chua... không chỉ ít oxalate mà còn giàu chất dinh dưỡng, giúp duy trì sức khỏe tốt.

Khi nấu ăn, bạn có thể chần rau bina , rau dền và các loại rau khác trong nước trước, điều này có thể loại bỏ một lượng lớn axit oxalic.

5. Vitamin C dư thừa​

Sau khi vitamin C vào cơ thể, một phần được chuyển hóa thành axit oxalic và bài tiết qua nước tiểu. Lượng vitamin C bình thường sẽ không làm tăng đáng kể nồng độ axit oxalic, nhưng bổ sung quá mức có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận .

Theo Tiêu chuẩn Dinh dưỡng Tham khảo Trung Quốc (DRI), người lớn khỏe mạnh được khuyến nghị tiêu thụ 100 mg mỗi ngày. Không khuyến khích sử dụng thực phẩm bổ sung vitamin C sủi bọt trong thời gian dài vì có thể dẫn đến tình trạng dư thừa natri, một yếu tố nguy cơ gây sỏi thận.

6. Chế độ ăn nhiều muối thường xuyên​

Thành phần chính của muối là natri clorua. Khi tiêu thụ quá nhiều, cơ thể sẽ phải làm việc nhiều hơn để bài tiết natri, điều này sẽ làm tăng lượng canxi bài tiết qua nước tiểu và làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Ngoài ra, chế độ ăn nhiều natri cũng có thể làm giảm tốc độ hấp thụ canxi của thận.

Hiệp hội Dinh dưỡng Trung Quốc khuyến cáo lượng muối tiêu thụ hàng ngày của mỗi người không nên vượt quá 5 gram. Có thể giảm lượng muối tiêu thụ bằng cách thêm các loại gia vị có tính axit như giấm, nước cốt chanh hoặc nước ép cà chua vào khi nấu ăn, và bằng cách ăn ít thực phẩm giàu natri như dưa chua, thịt xông khói, giăm bông và trái cây kẹo .

7. Ăn quá nhiều thịt​

Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu protein như thịt đỏ và hải sản có thể làm tăng nồng độ canxi, axit uric và axit oxalic trong nước tiểu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng bạn càng ăn nhiều thực phẩm giàu protein, đường kính sỏi càng lớn và số lượng sỏi càng nhiều.

Tiêu thụ protein vừa phải sẽ không gây sỏi thận. Nên ăn 40-75g cá, tôm, thịt gia súc, gia cầm và 40-50g trứng mỗi ngày.